سیستم تعلیق یا فنربندی خودرو بخشی از اتومبیل است که مانع از انتقال ارتعاشات و تکان‌های ناشی از حرکت خودرو روی سطوح ناهموار به بدنه‌ی در حال حرکت و سرنشینان می‌شود. بدنه در اینجا به معنی اتاق، شاسی و تمام متعلقات آن است. این سیستم که شامل قطعات اصلی فنرها، کمک فنرها، ستون‌های نگه‌دارنده و چرخ‌ها می‌شود و اتصال چرخ‌ها و محورهای عقب و جلو را با شاسی برقرار می‌کند، دو وظیفه‌ی اصلی دارد. یکی دریافت تکان‌ها، ارتعاش‌ها و نوسان‌هایی که از حرکت در سطوح مختلف جاده به چرخ‌ها وارد می‌شود و دیگری ارتقاء عملکرد چرخ‌ها و ایجاد اصطکاک مناسب لاستیک آن‌ها با سطح جاده و در نتیجه کنترل راحت‌تر خودرو.
سیستم تعلیقی که در حال حاضر در خودروها می‌بینیم انواع مختلف و اجزاء بسیاری دارند. اجزایی که هریک وظیفه‌ی خاص خود را برعهده دارند و نبود یا خرابی هرکدام کل تعلیق خودرو را مختل می‌کند، ایمنی خودرو را تحت تأثیر قرار می‌دهد و فرمان‌پذیری خودرو را آسیب می‌زند. اجزایی مانند بازوی آزاد، بازوی خمیده، بازوی پیت-من، بازوی دنباله‌دار، بازوی فرمان اکسل، میله‌ی الصاقی، میله‌ی پن-هارد، شاه پین و بازوی کنترل. این قطعات در خودروها و سیستم‌های تعلیق مختلف کم و زیاد می‌شوند اما به طور کلی چند جزء مهم در بیشتر سیستم‌های تعلیق وجود دارد. طبق یکی از این اجزا است. در این مبحث قصد داریم درباره وظایف طبقی و اهمیت آن در سیستم تعلیق بیشتر بدانیم.
طبق خودرو چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
شاخصه اصلی سیستم تعلیق خودرو با تمام اجزا و قطعاتش، متحرک بودن همه این بخش‌ها است. به این ترتیب که این قطعات متحرک سیستم تعلیق، با حرکت متداول طولی، عرضی و دورانی خود، ارتعاشات و ضربات ناشی از حرکت خودرو در مسیرهای ناهموار را جذب می‌کند تا شاسی که قطعه‌ای ثابت و انعطاف‌ناپذیر و سخت است، دچار تنش نشود. در واقع شاسی به دلیل یک تکه و غیر متحرک بودنش، در چنین مسیرهایی دچار کوبش و لرزش بسیار می‌شود اما، سیستم تعلیق از انتقال این ضربات به شاسی ممانعت می‌کند. در نتیجه، این سیستم نیاز به یک رابط مخصوص دارد که اتصالش را با شاسی برقرار کند. این رابط که یکی از اجزاء سیستم تعلیق است طبق نام دارد. طبق اتصال بخش ثابت خودرو یعنی شاسی و با سیستم متحرک تعلیق را برقرار می‌کند. بنابراین باید از قدرت و استحکام لازم برخوردار باشد. چرا که تحت فشار و نیروی بسیاری قرار می‌گیرد. این قطعه فلزی ضمن برقراری اتصال شاسی به سیستم تعلیق، نیروهای عرضی وارده به جاده را نیز دفع می‌کند و مانع از انتقال آن‌ها به شاسی می‌شود.
ساختار طبق خودرو و نحوه عملکرد آن
طبق خودرو یا بازوی کنترل آن که قطعه‌ای فلزی و ساخته شده از آلیاژ فولاد مستحکم است، عموما به شکل حرف A انگلیسی یا به اصطلاح جناغی ساخته می‌شود. به این ترتیب دارای دو محور و یک راس است. دو محور طبق دارای بوش‌های مخصوص لاستیکی است که به بوش طبق معروف هستند. این بوش‌ها که درون یک بوش فلزی قرار گرفته‌اند وسیله اتصال طبق به شاسی هستند. راس طبق نیز محل اتصال آن به سیستم تعلیق است که این اتصال از طریق سیبک برقرار می‌شود. در ادامه طبق به سگ‌دست و میل موج‌گیر متصل شده تا اصلی‌ترین اجزای سیستم تعلیق در کنار هم قرار بگیرند.
البته نوع دیگری از طبق نیز وجود دارد که به آن طبق محوری گفته می‌شود و به صورت یکپارچه است. در این ساختار بوش‌های طبق یا بوش‌های محوری دو سر طبق و محل اتصال سیبک در وسط آن قرار می‌گیرد. البته در طبق‌های محوری اتصال سیبک الزاما در وسط طبق نیست و گاهی به یک سمت تمایل دارد که این بستگی به نوع سیستم تعلیق خودرو خواهد داشت. دفع نیروهای عرضی وارده به شاسی، به وسیله همین اتصال به سیبک و سگ‌دست صورت می‌گیرد. به این ترتیب که نیروی وارده به شاسی از طریق بوش‌ها به طبق و از طبق به سیبک و سگ‌دست منتقل می‌شود. در نهایت به میل موج‌گیر و فنرها رسیده و به صورت دمپ شده مجددا به شاسی می‌رسد.
بوش طبق
بوش طبق و نوع اتصال آن را می‌توان به مفصل زانو تشبیه کرد. به این معنی که در این اتصال قابلیت چرخش وجود ندارد و تنها می‌تواند مانند یک اتصال زانویی باز و بسته شود. بوش طبق معمولا از جنس لاستیک است که برای محافظت بیشتر درون یک بوش نازک فلزی قرار می‌گیرد. بوش طبق ضمن برقراری اتصال طبق به شاسی، سر و صدای ناشی از حرکت قطعات و لرزش آن‌ها را نیز کنترل می‌کند. به این معنی که معمولا در زمان انتقال ضربات مقداری از نیروی وارده از سوی آن‌ها را جذب می‌کنند که این توانایی را به واسطه جنس لاستیکی‌شان دارا هستند. بوش‌ها گاهی به شکل استوانه هستند و نقش محور را ایفا می‌کنند. این محورهای لاستیکی مانند رباط‌ها در بدن، اتصال قطعات فلزی سیستم تعلیق را برقرار می‌نمایند.
حتما بخوانید: معرفی بهترین ماشین‌های ایرانی برای خرید
سیبک طبق یا سیبک تعلیق
سیبک که مانند مفصل ران قابلیت چرخش را نیز در عین باز و بسته شدن دارد، از یک گوی فلزی دسته دار تشکیل شده است که می‌تواند درون محفظه‌ی فولادی‌اش حرکت کند. اطراف محفظه‌ی فولادی و گوی فلزی با لاستیک محکم پوشیده شده است. یک سر سیبک به چرخ‌ها و سر دیگر آن به طبق‌های سیستم تعلیق متصل است. به این ترتیب سیبک همزمان وظیفه اتصال طبق و چرخ‌ها به سیستم تعلیق را دارد. سیبک معمولا تنها در چرخ‌های جلویی کارگذاشته می‌شود. نکته‌ی دیگر اینکه سیبک سیستم تعلیق یا سیک طبق با سیبک فرمان که وظیفه‌ی اتصالات میل فرمان را بر عهده دارد متفاوت است.
[ad_list_block]
تعداد طبق‌های خودرو
تعداد طبق‌های به کار رفته در خودروها، بستگی به نوع سیستم تعلیق آن‌ها دارد. نکته مهم دیگر محور محرک خودرو، قرار گرفتن آن در عقب یا جلو و همچنین دو دیفرانسیل بودن خودرو است که می‌تواند تعیین کننده تعداد طبق‌ها باشد. اما به طور معمول، در خودروها برای هر یک از چرخ‌های محور محرک دو طبق در بالا و پایین به کار می‌رود. به این ترتیب ممکن است خودروهای ۴WD دارای هشت طبق در سیستم تعلیق خود باشند. البته امروزه به دلیل پیشرفت فنربندی و تکنولوژی کمک‌فنرها گاهی تنها از یک طبق پایین استفاده می‌شود. در نهایت باید اضافه کرد که در بعضی از خودروهای پیشرفته مجهز به سیستم تعلیق هوشمند، طبق به طور کامل حذف شده است. همچنین طبق بالا در نیمه بالا و طبق پایین در نیمه پایین چرخ خودرو قرار می‌گیرند.
نوشته طبق خودرو چیست و چه نقشی در سیستم تعلیق خودرو دارد؟ اولین بار در وبلاگ کارنامه. پدیدار شد.