گاهی فقط یک توقف به‌موقع، درست و بدون مشکل است که می‌تواند شما را از آسیب و تصادف دور کند. همین به‌اندازه کافی نشان می‌دهد که روغن ترمز تا چه اندازه اهمیت دارد و باید حواستان به آن باشد. گاهی باید محفظه روغن ترمز را چک کنید و به آن روغن اضافه کنید یا روغن را کامل تعویض کنید. اما چطور سطح روغن ترمز را چک کنید و چه نشانه‌هایی وجود دارد که بفهمید روغن ترمز ایراد دارد؟ همراه‌مان بمانید؛ می‌خواهیم پاسخ این سؤال‌ها را با هم مرور کنیم.
عناوین این مطلب
روغن ترمز که آن را تحت عنوان روغن تراکم‌ناپذیر هم می‌شناسند، یک ماده سیال هیدرولیکی مصنوعی (سنتزی) است که بخش زیادی از ترکیبات آن را پلی‌گلیکول اتری تشکیل داده است. درست است که نام آن روغن است، اما اصلا قرار نیست اصطکاک میان دو فلز را کم کند. روغن ترمز بخش مهمی از سیستم ترمز هر خودرو است و اگر کهنه یا کم شود، ترمز گرفتن با مشکل مواجه می‌شود.
به‌طور کلی روغن ترمز خودرو:
عملکرد روغن ترمز به این صورت است که:
انواع روغن ترمز با حروف DOT و یک عدد که میزان گرانروی روغن ترمز را مشخص می‌کند، شناخته می‌شوند. DOT مخفف عبارت Department Of Transportation و به‌معنی دپارتمان حمل‌ونقل است.
به‌طور کلی روغن ترمزها برای خودروهای جدید و امروزی براساس مواد شیمیایی سازنده، نقطه جوش و میزان مهار رطوبت به ۳ دسته اصلی‌تر و کاربردی‌تر تقسیم می‌شوند:
روغن ترمز DOT 3 معمولی‌ترین نوع روغن ترمز در بازار است. رنگی زرد دارد و ۸۰ درصد آن را گلیکول تشکیل می‌دهد. نقطه جوش این نوع روغن ترمز برای برندهای مختلف، متفاوت است؛ اما در حالت کلی، نقطه جوش آن در نبودِ رطوبت ۲۰۵ درجه سانتی‌گراد و در صورت وجود رطوبت، ۱۴۰ درجه سانتی‌گراد است.
روغن ترمز DOT4 نسبت به نوع DOT3 نقطه جوش بالاتری دارد. این نوع روغن ترمز شامل ۵۰ تا ۶۵ درصد گلیکول اتر و حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد پایه بورات استر است. نقطه جوش خشک آن ۲۳۰ درجه سانتی‌گراد و نقطه جوش مرطوب آن حدود ۱۵۵ درجه سانتی‌گراد است. همین نشان می‌دهد که نسبت به نوع DOT3 بهتر است. برای بسیاری از خودروهای مدل بالا، از این نوع روغن ترمز استفاده می‌شود.
این نوع روغن ترمز برای خودروهای معمولی اصلا کاربرد ندارد و فقط در ماشین‌آلات سنگین و مسابقه‌ای به‌کار می‌رود. ساختار آن کاملا بر پایه سیلیکون است و با گذشت زمان هیچ رطوبتی جذب نمی‌کند. نقطه جوش آن ۲۶۰ درجه سانتی‌گراد است و ترمزگیری و عملکرد آن به‌دلیل جذب نکردن رطوبت، بالا و قابل‌اطمینان است.
برای تشخیص روغن ترمز خوب از بد، ۴ استاندارد سازمان ایمنی ترافیک بزرگراه‌های ملی آمریکا (NHTSA) درباره روغن ترمز را در نظر داشته باشید:
بهترین زمان عوض کردن روغن ترمز در هر خودرو متفاوت است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. مثلا زمانی که ترمز، کارایی و عملکرد سابق خود را از دست بدهد یا اگر رنگ روغن ترمز از زرد به قهوه‌ای یا سیاه تغییر کند، یعنی زمان تعویض روغن ترمز رسیده است.
نوع روغن ترمز هم در زمان تعویض مؤثر است. مثلا روغن ترمز نوع DOT4 نسبت به نوع DOT3 در بازه‌های زمانی کوتاه‌تری نیاز به تعویض دارد. از طرفی، برند تولیدکننده روغن ترمز هم در زمان تعویض تأثیرگذار است.
اگر سطح روغن ترمز کم شود، رنگ آن تغییر کند یا عملکرد سیستم ترمز مانند قبل نباشد، باید روغن ترمز را تعویض کنید یا مقداری روغن به مخزن اضافه کنید. هر عیب و ایرادی در روغن ترمز، مستقیما بر روی سیستم ترمز خودرو تأثیر می‌گذارد و ایمنی‌تان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نشانه‌های فرارسیدن زمان بررسی یا تعویض روغن ترمز عبارت‌اند از:
اصلی‌ترین نشانه اینکه مشکلی در روغن ترمز وجود دارد، روشن شدن چراغ هشدار روغن ترمز است. اگر این چراغ فعال شود، یعنی یا باید روغن ترمز را تعویض کنید یا مقداری روغن در مخزن آن بریزید.
اگر پدال ترمز خودرو نسبت به قبل سفت شده است و برای ترمز گرفتن باید فشار بیشتری به پدال وارد کنید، احتمال کم شدن روغن ترمز به دلایلی ازجمله نشتی، فرسودگی لنت و خرابی محفظه روغن در اثر گرما وجود دارد.
هرگونه صدای جدید در کل سیستم ترمز را جدی بگیرید. یکی از نشانه‌های خرابی ترمز دستی و ترمز پدالی، شنیده‌شدن صداهای جدید است. اگر روغن کافی در محفظه ترمز وجود نداشته باشد، امکان ایجاد صدا و به‌وجود آمدن مشکلات دیگر وجود دارد.
بهتر است ماهی یک‌بار روغن ترمز را چک کنید تا اگر ایرادی وجود داشته باشد، بتوانید به‌موقع آن را برطرف کنید.
برای چک کردن روغن ترمز:
خیر، توصیه می‌شود که از همان روغن ترمزی استفاده کنید که در دفترچه راهنمای خودرویتان پیشنهاد شده است. یعنی اگر روغن مناسب خودروی شما DOT4 است، همان را به‌کار ببرید.
با توجه به نوع روغن ترمز، برند آن و دفترچه راهنمای خودرو باید تصمیم بگیرید.
خیر، چون امکان دارد واکنش‌های شیمیایی بین روغن‌ها، ترمز را خراب کند.
استفاده از روغن ترمز نامناسب به روانکاری ضعیف، تولید گرمای بیش‌ازحد، خرابی ترمز می‌انجامد.
در شرایط ایده‌آل، بطری بازنشده روغن ترمز حدود ۲ سال دوام دارد. اما بطری بازشده بهتر است که ظرف ۲ هفته استفاده شود.
خیر، هیچ‌گاه از روغن ترمز تخلیه‌شده دوباره استفاده نکنید؛ چون احتمال کاهش کیفیت آن به‌دلیل گرد‌وغبار، هوا یا رطوبت وجود دارد.
بله بهتر است از برندهای معتبر استفاده کنید.
بهترین روغن موتور از نظر عملکرد و مواد به‌کاربرده‌شده، ابتدا DOT5 سپس DOT4 و بعد هم DOE3 است. در حال حاضر انتخاب عمومی و متداول برای وسایل نقلیه روغن ترمز نوع DOT4 است. از نوع DOT5 که نقطه جوش بالاتری دارد، برای ماشین مسابقات،نظامی و رانندگی در جاده‌های گرم استفاده می‌شود.
سخن آخر
همان‌طور که دیدید، روغن ترمز یک سیال تراکم‌ناپذیر است که برای عملکرد صحیح سیستم ترمز الزامی است. در این مقاله انواع روغن ترمز و نکات مربوط به تعویض و چک کردن آن را با هم مرور کردیم و گفتیم که باید روغن ترمز مناسب خودروی خود را بشناسید و در زمان لازم آن را تعویض کنید.
اگر نگران وضعیت سلامت سیستم ترمز یا روغن ترمز خودرویتان هستید، می‌توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید و قراری برای بازدید از خودرویتان تنظیم کنید.
حال شما برایمان بنویسید؛ آخرین باری که روغن ترمز خودروی خود را چک کردید کی بود؟
۱۶ دلیل بالا رفتن مصرف بنزین که باید بدانید
بهترین برندهای ایرانی و خارجی روغن موتور را بشناسید
مزایا و معایب باد نیتروژن برای لاستیک خودرو
نشانه‌های وجود آب در باک بنزین و روش‌های تخلیه آن
آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.
مقالات پربازدید
مدارک، مراحل و شرایط تعویض پلاک خودرو در سال ۱۴۰۲
شرایط اسقاط خودروهای فرسوده و مراحل آن در سال ۱۴۰۲ + اخبار مرتبط
مدارک لازم برای تمدید گواهینامه رانندگی، مراحل و هزینه آن
علل استارت نخوردن ماشین و نحوه برطرف کردن آن
۱۱ دلیل روشن شدن چراغ چک خودرو که باید بررسی شود
انواع صدای ماشین و ۱۲ مشکلی که می‌تواند دردسرساز شود
علت جا نرفتن دنده خودرو و یا سخت جا رفتن آن چیست؟
علت ریپ زدن ماشین در شرایط مختلف چیست؟
شرایط گرفتن معاینه فنی خودرو و مدارک لازم در سال ۱۴۰۲
نکات نوشتن قولنامه ماشین به همراه نمونه قولنامه
جدیدترین مقالات
بهترین خودروهای هیبریدی بازار ایران؛ کدام خودرو مناسب شماست؟
همه‌چیز درباره روغن ترمز خودرو؛ انواع و زمان تعویض آن
۱۶ دلیل بالا رفتن مصرف بنزین که باید بدانید
بهترین برندهای ایرانی و خارجی روغن موتور را بشناسید
استخدام تعمیرکار مکانیک؛ ۲ میلیون تومان پاداش برای معرفی کارشناس
