عوامل مختلفی می‌توانند در بروز بیماری آلزایمر مؤثر باشند. مطالعه بزرگی در سوئد به این نتیجه رسیده است که استرس و افسردگی پیوند نزدیکی با افزایش ریسک این بیماری دارد. به عبارت دیگر، افرادی که سابقه استرس مزمن و افسردگی داشته‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به آلزایمر قرار دارند.

پژوهشگران در مطالعه‌ای سوابق پزشکی مربوط به بیش از 1.3 میلیون فرد ساکن سوئد در بازه سنی 18 تا 65 سال را بررسی کردند. آن‌ها به‌طور خاص به‌دنبال افرادی بودند که بین سال‌های 2012 تا 2013 مبتلا به استرس مزمن، افسردگی یا هر دو تشخیص داده شده بودند. سپس آن‌ها را با افرادی که در این بازه زمانی سالم بودند، مقایسه کردند.

استرس و افسردگی چقدر ریسک ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهند؟

در ادامه، شرکت‌کنندگان بین سال‌های 2014 تا 2022 تحت نظر گرفته شدند تا بروز بیماری‌های زوال عقل و آلزایمر در آن‌ها بررسی شود. در خلال این دوره، افرادی که سابقه استرس مزمن یا افسردگی داشتند، 2 برابر بیشتر از افراد سالم در برابر ریسک ابتلا به اختلال شناختی خفیف یا آلزایمر قرار داشتند. نکته حائز اهمیت این بود که ابتلای هم‌زمان به استرس مزمن و افسردگی می‌توانست این ریسک را تا 4 برابر افزایش دهد.

البته در بررسی نتایج این تحقیق باید چند نکته را درنظر داشت. اول، تشخیص استرس مزمن با روشی مخصوص به نظام درمانی سوئد انجام شده است. دوم، تعداد افرادی که مبتلا به بیماری آلزایمر تشخیص داده شدند، بسیار کم بود. از میان 1.3 میلیون نفر، 4,346 نفر استرس مزمن و 40,101 نفر آلزایمر داشتند. 1,898 نفر نیز از هر دو مشکل رنج می‌بردند.

سوم، این احتمال وجود دارد که در برخی موارد، نشانه‌های استرس و افسردگی بازتاب‌دهنده آگاهی از افت توانایی‌های حافظه بوده باشد، نه بالعکس. این مطالعه از نوع مشاهده‌ای بوده و به همین خاطر نمی‌توانیم به آن برای تأیید یک رابطه علت و معلولی استناد کنیم.

اما چرا استرس و افسردگی ممکن است ریسک آلزایمر را افزایش دهد؟ مطالعات دیگری که روی حیوانات انجام شده است، نشان می‌دهد که هورمون کورتیزول (هورمونی که هنگام استرس ترشح می‌شود) می‌تواند با تجمع پروتئین‌های کلیدی آمیلوئید و تائو در مغز ریسک ابتلا به آلزایمر را بالا ببرد.

از طرف دیگر، اختلال خواب در افراد درگیر با استرس و افسردگی شایع است و افراد مبتلا به آلزایمر هم از مشکلات خواب خبر داده‌اند. بنابراین این مؤلفه‌ها می‌توانند روی یکدیگر اثر بگذارند.

نتایج پژوهش حاضر در مجله Alzheimer’s Research & Therapy منتشر شده است.