بازار خودرو همچنان در رکود به سر می‌برد؛ هرچند قیمت‌ها از نیمه‌دوم مهرماه افزایش پیدا کرده و بسیاری از خودروها تا سه‌درصد رشد داشته‌اند. قیمت برخی خودروها جهش قابل‌توجهی داشته است، اما این روند روبه‌رشد با سرعت کمی ادامه دارد. در این شرایط، اعلام قیمت خودروهای وارداتی و از دست رفتن امید برای ورود خودروهای خارجی ارزان هم بی‌تاثیر نبوده است. درصورتی‌که دولت درآمدزایی از محل واردات را بر سامان دادن بازار خودرو ترجیح دهد، شاهد رکود عمیق‌تر و افزایش قیمت بیشتر خواهیم بود. درحالی‌که دولت قرار بود با تسهیل واردات بازار را به سمت ریزشی شدن حرکت دهد، اما عدم واردات و قیمت‌گذاری بالا و همچنین تعرفه بسیار بالا وضعیت را پیچیده‌تر کرد. قرار بود واردات از سمت اشخاص حقیقی نیز انجام شود، اما به نظر نمی رسد شرایط برای واردات گِرِی‌مارکت‌ها فراهم شود. این در حالی است که رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران معتقد است که درصورت انجام واردات خودرو توسط سوی واردکنندگان جزء و گری‌مارکت‌ها طی ۱۰ روز خودرو به میزان قابل‌اتکایی وارد کشور خواهد شد و شاهد نتیجه مثبت آن خواهیم بود. در همین زمینه با سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران به گفت‌وگو پرداختیم.
گفته می‌شود به‌رغم کاهش نسبی قیمت‌ها در روز گذشته، روند کلی قیمت خودرو در بازار طی هفته اخیر با افزایش مواجه بوده است. تا چه‌اندازه شاهد رشد قیمت بوده‌ایم؟
قیمت‌ها از ۱۵مهرماه به بعد در بسیاری از خودروها رشد پیدا کرده البته این جهش حدود ۲ تا ۳ درصد بوده است. این افزایش قیمت در برخی خودروها برگشت، اما در برخی خودروها هم ماندگار شد. چه خودروهای وارداتی، چه مدل‌های مونتاژی و کارکرده این افزایش قیمت را داشتند.
قیمت کارخانه محصولات دو خودروساز دولتی هم افزایش پیدا کرد. این جهش، چه تاثیری بر قیمت خودروهای بازار داشت؟
این افزایش قیمت روی مدل‌های موجود در بازار هم تاثیر گذاشت. به‌عنوان مثال، کوییک‌آر که ۳۴۲میلیون بود، بعد از این افزایش قیمت‌ها در بازار به ۳۴۹میلیون تومان رسید. کوییک اتوماتیک از ۴۲۵میلیون تومان به ۴۳۳میلیون تومان رسید. قیمت محصولات ایران‌خودرو هم افزایش پیدا کرد.
قیمت مدل‌های وارداتی درحال‌حاضر مشخص و روی سامانه یکپارچه بارگذاری شده است. نظر شما در این خصوص چیست؟
این قیمت‌ها روی کاغذ است و هنوز خودرویی تحویل نشده، درحال‌حاضر گفته‌اند به‌صورت علی‌الحساب مبلغی برای ۶ محصول واریز شود. پس تا زمان تحویل نمی‌توان در این خصوص نظر داد. اما این‌طور که مشخص است، وارداتی‌ها ارزان نخواهند بود.
زمانی می‌توان انتظار قیمت پایین در مدل‌های وارداتی داشت که تعرفه‌ها صفر شود. هدف از واردات خودروهای کارکرده این بود که بازار تنظیم شده و به نفع مصرف‌کننده شود.
در این راستا، باید تعرفه خودروهای زیر ۱۵۰۰ صفر می‌شد. با تعرفه‌هایی که برای این خودروها تعیین شده است، خبری از قیمت پایین برای این خودروها نخواهد بود. برای این‌که واردات به ضرر خودروهای مونتاژی که به صورت CKD وارد می‌شود، تمام نشود، تعرفه‌های بالایی برای این خودروها در نظر گرفته‌اند. بنابراین در خودروهای چینی تغییر قیمت نداشته‌ایم.
محدودشدن دایره واردکنندگان به تعدادی از شرکت‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
واردات باید به‌گونه‌ای باشد که نمایشگاه‌داران یا اشخاص حقیقی هم بتوانند خودرو وارد کنند. در دوره‌های قبل که برخی شرکت‌ها خودروهایی مانند سانتافه را ۱۹۷میلیون تومان فاکتور می‌کردند، ما نمایشگاه‌داران این خودروها را در بازار ۱۸۰میلیون تومان به فروش می‌رساندیم که ۱۷میلیون تومان زیر قیمت بود.
واردکنندگان کوچک همیشه محصول خود را با سود خیلی کم واگذار می‌کنند. حالا اما انحصار درست شده و این واردات به برخی شرکت‌ها سپرده شده است و باید در انتظار آینده این طرح باشیم.
در مقطعی اشخاص حقیقی و حقوقی با تعرفه پایین می‌توانستند خودرو وارد کنند. واردات با تعرفه بالا تاثیری روی بازار نخواهد داشت. کسانی که ۶ ماه پول خود را برای این طرح گذاشته‌اند، سود ۳۰ تا ۴۰درصدی را در قیمت نهایی تاثیر می‌کنند.
زمانی این واردات تاثیر می‌گذارد که افزایش واردات و تولید را هم زمان داشته باشیم و نیاز بازار سنجیده شود. امروز در هشتمین ماه سال جاری، هنوز خبری از واردات نیست. زیرا عزم جدی برای واردات خودرو وجود ندارد.
آیا درصورت ورود گری‌مارکت‌ها، سرعت واردات خودرو بیشتر می‌شود؟
اگر اجازه داده شود، می‌توانیم در کمتر از ۱۰ روز خودرو را به بازار برسانیم و تحویل مشتری دهیم. اگر به واردکنندگان جز و اشخاص حقیقی اجازه واردات خودروهای صفر داده شود، طی دو هفته این خودروها از گمرک کشور هم ترخیص می‌شود و با قیمت مناسب به بازار می‌رسد. این واردکنندگان با هزینه خود، این خودروها را وارد می‌کنند.
یعنی ابتدا خودرو را با پول خود وارد می‌کنند و در ویترین قرار می‌دهند و پس از آن مشتری حق انتخاب خواهد داشت. در این شرایط، مشتری حق دارد حتی تودوزی خودرو را انتخاب کند. نه این‌که من پول را به یک شرکت بدهم و آن شرکت با پول من خودرو را وارد کند و خیلی هم دیر تحویل مشتری دهد. این‌که تجارت نیست.
تاجر و تجارت یعنی این‌که با پول خود خودرو را وارد کند و در ویترین قرار دهد و مشتری حق انتخاب داشته باشد که تودوزی مشکی می‌خواهد یا مارون. مشتری مجبور نیست که هرچه من می‌گویم قبول کند. پس مشتری‌مداری چه شد؟ اما متاسفانه می‌بینیم که افراد پول را واریز می‌کنند و بعد مدتی با تاخیر بسیار خودرو تحویل می‌شود. آن‌هم خودرویی که رنگ‌شدگی و مشکلات بسیاری دارد. شرکت هم قبول نمی کند، چراکه به نام مشتری فاکتور و پلاک صادر شده است.
درحال‌حاضر می‌بینیم که شرکت‌های مونتاژکار خودرو را تحویل مشتری می‌دهند، اما خودرو دارای رنگ‌شدگی است. مشتری چه گناهی کرده است؟ مشتری به دلیل این‌که چند ماه در نوبت خرید بوده، مجبور است که خودرو رنگ‌شده را تحویل بگیرد.
باتوجه به سابقه حضور گری‌مارکت‌ها در بحث واردات، به نظر شما این بخش از بازار در کوتاه‌مدت چندهزار دستگاه می‌تواند وارد کشور کند؟
اگر نگاهی به وضعیت بازار خودرو در سال‌های قبل داشته باشیم، می‌بینیم که همواره خودرو در بازار وجود داشت. مثلا در سال ۹۶ خودرو اسپورتیج در نمایشگاه‌های خودرو وجود داشت و منتظر خرید مشتری بود. مشتری هر لحظه می‌توانست خرید خودرو را انجام دهد. بنابراین به‌اندازه کافی خودرو وارد شده بود و قیمت محصولات گری‌مارکت ها حداقل ۱۰ درصد از فروش شرکت‌ها ارزان‌تر بود. زیرا واردکنندگان جزء با سوداندک نسبت به شرکت‌ها خودرو وارد و عرضه می‌کردند و این حجم اختلاف قیمت در بازار وجود نداشت.
چرا کسب‌وکار نمایشگاه‌داران تا این حد راکد شده است؟
کار نمایشگاه‌دارها فروش خودرو است، اما درحال‌حاضر ویترین خود را با چه خودروهایی پر کنیم؟ خودروساز به ما خودرویی تحویل نمی‌دهد و اصولا خودرویی برای فروش در اختیار نداریم. مشتری اگر از ما یک خودرو ایرانی هم بخواهد باید کل تهران را جست‌وجو کنیم. این خودروهایی هم که در نمایشگاه‌ها می‌بینید، خودروهای کارکرده هستند یا مشتری برای فروش در نمایشگاه گذاشته؛ ماه‌هاست که رکود در بازار وجود دارد. این هم به اقتصاد کشور بازمی‌گردد. چراکه گردش پول ضعیف شده است و همه مشاغل در رکود به سر می‌برند.