فرمول یک از سال ۱۹۴۶ یک موسسه ورزشی بوده است، زمانی که برخی از بھترین خودروسازان جھان برای اولین بار با ھم رقابت کردند تا ببینند خودروھا و رانندگان چه کسی بھترین عملکرد را در اطراف یک پیست اختصاصی در تورین ایتالیا داشتند.
مسابقات قھرمانی جھان در سال ۱۹۵۰ دنبال شد و بزرگترین جام جھان در موتور اسپرت از آن زمان توسط تیم ھا و رانندگانی که ھمیشه در حال تغییر ھستند دنبال شده است که به دنبال اثبات این ھستند که ماشین ھایشان می توانند از رقابت پیشی بگیرند.
هنگام رتبه بندی سریع ترین خودرو های فرمول یک در تمام دوران، می توان نه تنها با سرعت حرکت آن ھا در یک خط مستقیم، بلکه با نحوه عملکرد آنها در مسافت مسابقه، مهارت راننده، ترمز گیری، هندلینگ و قابلیت اطمینان تعیین کرد. در حالی که قوانین ساخت طراحی خاصی توسط FIA (مرجع حاکم فرمول یک) اجرا می شود، ھیچ دو اتومبیل فرمول یک شبیه به ھم نیستند و نوآوری ھای قابل توجهی توسط ھر تیم در ھر فصل برای بھبود عملکرد و در نھایت افزایش سرعت آن ھا وجود دارد. شایان ذکر است که محدودیت های FIA نیز ھر از گاھی اعمال می شود، به این معنی که زمان دور زدن می تواند از سالی به سال دیگر بسیار متفاوت باشد.
در اینجا به خاطره انگیز ترین ماشین ھایی می پردازیم که تاریخ طولانی و پرحادثه F1 را با پیروزی ھا و فجایع بسیاری که تجربه کردند و نوآوری ھای جدید و طراحی ھای انقلابی ایجاد شده برای دستیابی به افتخار یکی از سریع ترین خودرو ھای F1 در تمام دوران ھا را بررسی می کنیم.
۱۰ Lotus 78 (1978)
لوتوس ۷۸ با رنگ مشکی و طلایی John Player Special به ھمان اندازه که بدنام بود قابل تشخیص بود. این ماشین توسط ماریو آندرتی در مسابقات قھرمانی جھانی ۱۹۷۸ به پیروزی رسید و تیم لوتوس در ھمان سال قھرمان سازندگان شد. مانند لوتوس ۴۹ و ۷۲ قبل از آن، ۷۸ دارای یک موتور ۳ لیتری V8 فورد کازورث تنفس طبیعی بود. اما برخلاف مدل ھای قبلی خود که به طور فزاینده ای رقابتی کمتری داشتند، ۷۸ از اولین خودرویی بود که از »ground effect« در موتور اسپرت فرمول یک استفاده کرد.
اثر زمینی، استفاده از آیرودینامیک برای تولید نیروی رو به پایین است. این نشان دھنده تغییری بزرگ در مسابقات فرمول یک بود زیرا بھ اتومبیل ھا اجازه می داد با سرعت ھای بالاتر به پیچ ھا بروند و زمان دور زدن را کاھش داده و ھندلینگ را بھبود یافته ای را تجربه کنند. لوتوس ۷۸ از بدنه فایبر گلاس حجاری شده با بال فایبرگلاس معکوس و اسپویلر برای تولید خودرویی برتر از نظر
.آیرودینامیکی با نیروی رو به پایین عظیم استفاده کرد که شبیه ھیچ چیز قبلی نبود
نتایج به دست آمده گویای ھمه چیز است زیرا لوتوس ۷۸ در اولین سال خود به پیروزی رسید و در پنج مسابقه سال پیروز شد و درطول فصل به یاد ماندنی ۱۹۷۸ بر سکو تسلط یافت. جدای از عملکرد، به دلیل ظاھر خوب کلاسیک خود نیز قابل توجه بود
۹ (۹۰۰۲) ۰۰۱ Brawn BGP
فصل ۲۰۰۹ یکی از به یاد ماندنی ترین فصل ھا در تاریخ F1 بود، به لطف رانندگی اعضا تیم Brawn GP و داستان باورنکردنی آن ھا. ھوندا در ابتدا خودرویی در حال توسعه داشت، اما آن ھا کمی قبل از شروع فصل از رقابت خارج شدند. راس براون، مدیر تیم ھوندا، تیم را خرید و به سرعت دست به کار شد و ماشین را آماده کرد، که به عنوان براون ۰۰۱ BGP شناخته می شود، تا قھرمانی در آینده را بدست آورد. با این حال، در زمان مسابقه اول، ماشین با موتور مرسدس بنز، قطعات نا ھماھنگ و مشکلات تعادل، آماده نبود.
ھمانطور که معلوم شد، ۰۰۱ BGP بسیار سریع بود و اغلب به لطف “بال دیفیوزر دوگانه” بحث برانگیز خود، رقیب اصلی خود فراری را در مسابقات مقدماتی شکست داد. چرا که مقدار بسیار بیشتری از نیروی رو به پایین در مقایسه با طرح ھای رقبا ایجاد کرد و به شدت مورد مناقشه قرار گرفت اما در نھایت پس از درخواست تجدیدنظر توسط FIA تصویب شد.
این قمار منجر به رقابتی ترین خودروی فصل ۲۰۰۹ شد، با دو راننده باتجربه، جنسن باتن و روبنس باریچلو. باتن در نھایت قھرمانی رانندگان را بدست آورد، براون جی پی ھم قھرمانی سازندگان را بدست آورد و باریچلو سوم شد.
۸ Williams FW14B (1992)
در روزھایی که ویلیامز یک رقیب اصلی بود، این FW14B بود که با رکورد ۹ پیروزی در فصل ۱۹۹۲، بیشترین جام را برای آنھا به ارمغان آورد. FW14B که توسط آدریان نیوی (بعداً مک لارن و ردبول) طراحی شد، به دلیل وزن فوق العاده کم، با شاسی فیبر کربنی، و پیشرفته بودن فنی، به لطف سیستم تعلیق فعال و ویژگی کنترل کشش، قابل توجه بود.
مھمتر از ھمه، سرعت بسیار بالا آن بود. ویلیامز FW14B که توسط رانندگان افسانه ای نایجل منسل و ریکاردو پاترز ھدایت می شد، از اولین حضور خود در گرندپری آفریقای جنوبی، پیست را به آتش کشید. در طول فصل، این دو راننده اغلب از نزدیکترین رقبای خود بیش از دو ثانیه جلوتر بودند که در شرایط مسابقه ای مقدار قابل توجھی است.
در نھایت، منسل به قھرمانی در مسابقات قھرمانی رانندگان ادامه داد و پاترز مقام دوم را به دست آورد و ویلیامز در کل فصل بر قھرمانی سازندگان تسلط داشت. تحسین او از این خودرو به حدی بود که راننده ھمکار سباستین فتل در سال ۲۰۲۰ ماشین برنده منسل را خرید، شاید بھترین قطعه یادگاری فرمول یک برای کسانی که از لحاظ مالی مشکل آنچنانی ندارند.
۷ Ferrari F2004 (2004)
گفتن اینکه مایکل شوماخر راننده مسلط در آغاز قرن بود، باعث دست کم گرفته شدن ماشین قدرتمندی بود که او را به ھفتمین عنوان قھرمانی جھانی خود رساند، فراری F2004 بود. به نظر می رسید که در این مرحله چیزی نمی تواند فراری را متوقف کند. تحت ھدایت فنی راس براون، آن ھا ھر فصل پیشرفت می کردند تا اینکه (و احتمالاً مجبور شدند) تصمیم FIA برای اعمال مقررات بر روی ماشین ھا در سال ھای بعد، ھمه چیز را دستخوش تغییر کرد.
فراری F2004 در ۱۵ مسابقه از ۱۸ مسابقه در تقویم آن فصل (۱۳ مسابقه توسط شوماخر) برنده شد و آن را به یکی از برنده ترین خودروھای تاریخ F1 تبدیل کرد. ھمچنین یکی از سریعترین ھاست که رکوردھای دور بدون شکست را در مونزا، مگنی کورس و شانگھای به ثبت رسانده است. موفقیت آن به دلیل نیاز به ساخت موتورھا و گیربکس ھای انعطاف پذیرتر برای مطابقت با استانداردھای مسابقه در آن سال، ویژگی ھای ھندلینگ عالی و حداکثر سرعت ۲۰۰ مایل در ساعت بود.
شوماخر و فراری قھرمان مسابقات قھرمانی رانندگان و سازندگان آن سال شدند و F2004 بدون شک یکی از سریع ترین
خودروھایی است که این برند ایتالیایی تا به حال ساخته است. بیش از ھر چیز دیگری یادآور دوران قبل از قوانین FIA است که در عین حال که مسابقه را ایمن تر و رقابتی تر می کند، سرعت مسابقات فرمول یک را کاھش می دھد.
۶ Williams BMW FW26 (2004)
در حالی که فراری F2004 در پیست شکست ناپذیر بود، اما لزوماً سریع ترین خودروی آن سال نبود. ویلیامز BMW FW26 که خوان پابلو مونتویا در مسابقات مقدماتی با سرعت متوسط ۱۶۲.۹۵۰ مایل در ساعت رانندگی کرد، با فراری در ھمان قھرمانی رقابت کرد. این یک رکورد دور مسابقات فرمول یک در آن زمان بود، اگرچه رسمی نبود زیرا در طول یک مسابقه اتفاق نیفتاد.
این خودرو از نظر زیبایی شناسی متمایز بود و به دلیل دو تیغه عمودی آن در دو طرف نوک دماغه که در عین بھ حداکثر رساندن جریان ھوا به آن ظاھر عاج می داد، لقب “دماغه والروس” را گرفت. این طراحی عجیب و غریب در آزمایشات بسیار موثر بود و این خودرو بھ عنوان یک خودروی مورد علاقه برای برنده شدن در رقابت آن سال معرفی شد. با این حال، مشکلات مربوط به راه اندازی با مشکل مواجه شد و نتوانست ثبات را تحت فشار حفظ کند.
۵ Red Bull RB7 (2011)
کمتر خودرویی موفق تر از ردبول RB7 بوده است. در اواخر دھه ۲۰۰۰، ردبول به عنوان یک تیم غالب با سباستین فتل و مارک وبر به عنوان راننده ظاھر شد. سباستین فتل با کسب ۱۸ از ۱۹ پوزیشن قطبی و ۱۲ پیروزی در سال ۲۰۱۱، سباستین فتل به چھار عنوان قھرمانی خود بین سال ھای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ در این ماشین افسانه ای ادامه داد و تیم ردبول را به عنوان یک نیروی پیشرو در فرمول یک معرفی کرد.
RB7 بدون شک بھترین خودرو در مسابقات قھرمانی سال ۲۰۱۱ بود که تنھا دو بار خارج از پنج مکان برتر به خط پایان رسید.
این خودرو از یک موتور V8 تنفس طبیعی رنو با ظرفیت ۲.۴ لیتر استفاده می کرد، دارای گیربکس ۷ سرعته نیمه اتوماتیک بود و از سیستم بازیابی انرژی جنبشی KERS استفاده می کرد که انرژی ترمز را ذخیره می کند تا در صورت نیاز افزایش قدرت اضافی را ارائه دھد.
با وجود موفقیت، ردبول RB7 به دلیل دیفیوزر اگزوز آن که در مسابقات قھرمانی بعدی ممنوع شد، از بحث و جدل خالی نبود.
مشابه دیفیوزر دوگانه در ۰۰۱ Brawn BGP (که RB7 نیز از آن استفاده می کرد)، EBD از گازھای خروجی برای ایجاد نیروی رو به پایین استفاده می کرد. سایر تیم ھای حاضر در رقابت ھا به سرعت از این سیستم مؤثر تقلید کردند، اما ردبول به اندازه ای بود که در مسیر پیشرفت، از سایر تیم ھا پیشی گرفت و در سال ۲۰۱۱ یک پیروزی را کسب کرد.
۴ Mclaren Mp4-4 (1988)
تاریخ فرمول یک زمانی نوشته شد که آلن پروست و آیرتون سنا با ماشین ھای مک لارن Mp4-4 خود در مسابقات قھرمانی جھان در سال ۱۹۸۸ رانندگی کردند. در حالی که رقابت و مھارت آن ھا در داخل و خارج از پیست به خوبی ثبت شده بود، این ماشین بود که نمایش را ربود و در ۱۵ مسابقه از ۱۶ مسابقه بین آن ھا برنده شد.
MP4-4 که توسط استیو نیکولز طراحی شده بود دارای موتور ۱.۵ لیتری V6 ھوندا با قدرت ۶۵۰ اسب بخار بود که به طور قابل توجهی از قدرت کمتری نسبت به موتورھای رقبای تنفس طبیعی خود برخوردار بود. ھمچنین ظرفیت سوخت آن به ۱۵۰ لیتر محدود شده بود، اما این، ھمراه با موتور کوچکتر آن، منجر به یک خودروی سبک وزن و فوق العاده ساده شد که به طور جدی رقابتی بود و سنا ۱۳ جایگاه را از 16 جایگاه را بدست آورد. مک لارن Mp4-4 ماشینی بود که از سنین پایین الھام بخش بسیاری از رانندگان مسابقه از جمله لوئیس ھمیلتون بود.
MP4-4 از ھمه رقبا پیشی گرفت، سنا قھرمان رانندگان ۱۹۸۸ شد، پروست دوم شد و مک لارن چھارمین عنوان قھرمانی سازندگان خود را به دست آورد. متأسفانه با مرگ نا به ھنگام آیرتون سنا در سال ۱۹۹۴، زمانی که ویلیامز ۱۶ FW او در گرندپری سن مارینو تصادف کرد، این دوران طلایی فرمول یک به پایان رسید. اما فصل ۱۹۸۸ برای نشان دادن رابطه عالی بین انسان و ماشین زمانی که به حد مطلق توانایی ھای آنھا فشار داده شود، برای ھمیشه در خاطره خواھد ماند.
۳ Red Bull RB18 (2022)
ردبول پس از اولین قھرمانی خود در سال ۲۰۱۰، قدرت بیشتری بدست آورد، اما پس از سال ۲۰۱۴ آنھا در سایه نزدیکترین رقیب خود، مرسدس، با مشکل مواجه شدند. ھمه اینھا در سال ۲۰۲۲ تغییر کرد، زمانی که آنھا سرانجام تیم آلمانی را پس از ۸ سال عملکرد باورنکردنی خود در اوج شکست دادند، به لطف پشتکار رانندگان مکس ورشتاپن و سرجیو پرز و ردبول RB18 عالی.
FIA مقررات جدیدی را در مورد آیرودینامیک برای فصل ۲۰۲۲ وضع کرد و طراح ردبول، آدریان نیوی، این مقررات را با ایجاد یک خودروی اثر زمینی که مقدار باورنکردنی نیروی رو به پایین تولید می کرد، به نفع ردبول تبدیل کرد. در نتیجه، RB18 مانند چسب به پیست می چسبید، و به ھمراه تعلیق اصلاح شده، منجر به خودرویی شد که به خوبی کنترل می شد و در پیچ ھا سریع حرکت می کرد.
ردبول RB18 ھمچنین به لطف واحد قدرت کوچک اما قدرتمند ھوندا، قابل اعتماد بود و ھمه این عوامل با ھم ترکیب شدند تا یکی از ثابت ترین خودروھا را در رقابت آن سال تولید کنند. RB18 به پیروزی رسید و ورشتاپن ۱۶ مورد از ۲۲ گرندپری سال را با پیروزی به اتمام رساند و پرز دو بار پیروز شد. تا حدودی برای ھمه به جز طرفداران مرسدس بنز، ردبول برنده جدید قھرمانی سازندگان شد، با قھرمانی دوگانه جھان در راننده جوان ھلندی، اولین باری که آنھا یک قھرمانی دوبل را از سال ۲۰۱۳ جشن گرفتند.
۲ Ferrari SF70H (2017)
در حالی که مرسدس و ردبول از سال ۲۰۱۰ بر فرمول یک تسلط داشتند، فراری ھمیشه رقابتی باقی ماند و شانس خوبی برای قھرمانی سازندگان با SF70H در سال ۲۰۱۷ داشت. با دو قھرمان جھان، کیمی رایکونن و سباستین فتل، سوار بر دو اسب دونده اسکودریا. فراری ھفتاد ساله مطمئناً ارزش جشن گرفتن داشت.
SF70H دارای یک موتور ۶ سیلندر ۱۶۰۰ سی سی محدود به ۱۹۵۰ دور در دقیقه بود که تا ۱۰۰۰ اسب بخار قدرت داشت. این خودرو پنج متر طول و دو متر عرض داشت و شاسی آن از فیبر کربن و ساختار کامپوزیت لانه زنبوری ساخته شده بود که با وزن ۷۲۸ کیلوگرم خودرویی سبک محسوب می شد. گیربکس از نمونه نیمه اتوماتیک با ھشت دنده جلو و یک شیفتر سریع پیشرفته بود و دارای ترمزھای دیسکی فیبر کربنی بود که ھمگی به عملکرد افسانه ای آن افزودند.
SF70H با کسب ۲۰ سکو در ۲۰ مسابقه در سال ۲۰۱۷، به طرز عجیبی سریع بود. سباستین فتل و اسکودریا فراری ھر کدام در مسابقات قھرمانی خود در آن سال دوم شدند. وقتی فتل در گرندپری پرطرفدار موناکو آن سال اول شد و فراری را در کانون توجه قرار داد و به طرفدارانش “تیفوسی” مشتاق را ھدیه داد، اعتماد به نفس قابل توجھی را به این تیم تزریق کرد.
۱ Mercedes W11 (2020)
مرسدس W11 یا مرسدس-AMG F1 W11 EQ Performance، برای اینکه عنوان کمتر جذاب خود را به آن بدھیم، یکی از بھترین خودروھای فرمول یک در سال ھای اخیر است. با ورود به فصل ۲۰۲۰، مرسدس برای ادامه فعالیت شش ساله خود به عنوان بھترین سازندگان این ورزش، تحت فشار فزاینده ای از سوی رقبایی چون ردبول قرار گرفت و باید خودرویی در خور رانندگان باتجربه خود یعنی لوئیس ھمیلتون و والتری بوتاس ارائه می کرد.
W11 با شاسی مرسدس، گیربکس مرسدس بنز، و واحد قدرت مرسدس V6 با تولید ۱۰۲۵ اسب بخار کاملاً بھینه شده بود. نکته مھم، این بود که تیم ردبول را در بیشتر فصل دور نگه داشت و حتی به جورج راسل، ستاره جدید مرسدس، فرصت درخشش داد، زمانی که او به جای ھمیلتون مبتلا به کووید، سریعترین دور را در گرندپری سال ھای اخیر به ثمر رساند.
مرسدس W11 با ثبت رکوردھای متعدد در پیست ھای مختلف در سال ۲۰۲۰، اغلب به عنوان سریع ترین خودروی فرمول یک در تمام دوران نام برده می شود. ھمراه با استعداد غیرقابل توقف ھمیلتون، این تیم به یک نیروی قابل محاسبه تبدیل شد و در مسابقات قھرمانی رانندگان و سازندگان پیروز شد و با ۲۵ سکو، ۱۳ پیروزی و ۹ دور سریع، بر نتایج آن سال تسلط یافت (بوتاس در مقام دوم به پایان رسید). تیم مرسدس با W11 رکورد شش قھرمانی متوالی فراری را شکست و در سال ۲۰۲۱ به موفق ترین سازندگان تاریخ فرمول یک تبدیل شد.