مجازات راننده بدون گواهینامه، قصاص نیست!
کارشناسان حقوق کیفری می‌گویند تصادفات رانندگی اصولا عمدی نیستند و غالبا تصادفات منجر به فوت، قتل شبه‌عمد یا همان غیرعمد به‌حساب می‌آیند مگر آنکه مرتکب دارای سوءنیت باشد که در این صورت قتل عمد بوده و مجازات آن قصاص است. مجازات قتل شبه‌عمد، قصاص نفس نیست و برخلاف تصور برخی افراد، در قتل ناشی از تصادفات رانندگی مجازات مرتکب، قصاص نیست. البته در جرایم رانندگی ممکن است تحت شرایطی مجازات تشدید شود که یکی از آنها، عدم کمک راننده به مصدوم است.
در جرایم ناشی از تخلفات رانندگی، هرگاه مصدوم احتیاج به کمک فوری داشته باشد و راننده با وجود امکان رساندن مصدوم به مراکز درمانی از این کار خودداری کند و مصدوم را رها کند، حسب مورد به بیش از دوسوم حداکثر مجازات قانونی محکوم خواهد شد. البته باید گفت منظور از رساندن این نیست که حتما راننده مصدوم را سوار بر خودرو خود کند؛ بلکه می‌تواند ضمن تماس با اورژانس تقاضای کمک کرده که بهترین روش نیز همین است.
با توجه به انتهای ماده ۷۱۹ قانون مجازات اسلامی، دادگاه نمی‌تواند در مورد رانندگانی که از کمک رساندن به مصدوم خودداری می‌کنند کیفیت مخففه یعنی تخفیف مجازات را اعمال کند.
همچنین در صورتی که راننده، مصدوم را به هر نحو برای معالجه به بیمارستان برساند و یا ماموران مربوطه را از واقعه آگاه کند، دادگاه مقررات تخفیف را درباره او رعایت خواهد کرد.
همچنین برخلاف تصور عموم مردم، مجازات راننده‌ای که فاقد گواهینامه رانندگی است، قصاص نیست بلکه در صورتی که تصادف به طور غیر عمدی باشد و راننده بدون گواهینامه به عمد مرتکب قتل نشده باشد، مستند به ماده ۷۱۴ قانون مجازات اسلامی در کتاب تعزیرات درصورت مطالبه اولیای دم، راننده به پرداخت دیه و همچنین به حبس از شش‌ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.
صندوق خسارت‌های بدنی در چه مواردی دیه را پرداخت می‌کند؟
دکتر امین گلریز، وکیل پایه‌یک دادگستری و عضو هیات‌علمی دانشگاه معتقد است فرار از صحنه تصادف، صرف‌نظر از اینکه مقصر چه کسی است، جرم است.
گلریز در این باره توضیح می‌دهد: براساس پیش‌بینی قانون‌گذار، اگر راننده بتواند مصدوم را به بیمارستان برساند اما بااین‌حال فرار کند، به‌موجب ماده ۷۱۹ قانون تعزیرات به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مذکور در مواد ۷۱۴ و ۷۱۵ و ۷۱۶ محکوم خواهد شد. یعنی علاوه‌بر مجازات تصادف، دو سوم هم برای فرار از صحنه جرم تشدید می‌شود و در چنین شرایطی، تخفیف مجازات ممنوع است.
همچنین ممکن است دادگاه گواهینامه شخص را برای مدتی ضبط کند.
این عضو هیات‌علمی دانشگاه با بیان اینکه معرفی بعد از فرار از صحنه تصادف باعث تخفیف مجازات نمی‌شود، می‌گوید: معرفی بعد از فرار نه‌تنها تاثیری در تخفیف مجازات ندارد بلکه فرار از صحنه تصادف و معرفی بعد از آن باعث تشدید مجازات می‌شود؛ مگر اینکه مرتکب رضایت مجنی علیه و بزه‌دیده را به دست آورد و از این باب مشمول تخفیف شود.
این وکیل پایه یک دادگستری تصریح می‌کند: اگر تصادفی اتفاق بیفتد و فرد دارای بیمه باشد اما تصادف منجر به فوت شود، قاعدتا تصادف به دلیل بی‌احتیاطی رخ‌داده است و داشتن بیمه در مجازات فرد تاثیری نخواهد داشت؛ مهم‌ترین تاثیر بیمه این است که دیه توسط بیمه پرداخته می‌شود.
او با اشاره به مجازات تصادفات رانندگی فاقد بیمه شخص ثالث می‌گوید: اگر فردی فاقد بیمه باشد ضمن جریمه و مجازات باید دیه را بپردازد. چنانچه فرد توان مالی برای پرداخت دیه را نداشته باشد، صندوق خسارت‌های بدنی دیه را پرداخت خواهد کرد اما بعدا به خود راننده مراجعه شده و دیه اخذ می‌شود.
بازداشت راننده کامیون فراری از صحنه تصادف
خردادماه امسال، دادستان عمومی و انقلاب راور از دستگیری و بازداشت راننده فراری کامیونی که با خودرویش منجر به تصادف دلخراش و مرگبار یک عابرپیاده در محورهای مواصلاتی این شهرستان شده بود، خبر داد.
مجتبی استوارزاده در این باره گفت: چند روز قبل در یکی از محورهای مواصلاتی در روستایی از توابع شهرستان راور، یک عابر پیاده شبانه وارد جاده شده و راننده کامیون هم بدون توجه به جلو با وی برخورد می‌کند. متاسفانه راننده کامیون با وجود شدت برخورد از صحنه تصادف متواری می‌شود.
دادستان راور در ادامه بیان کرد: بر اثر بی‌توجهی راننده در امر امدادرسانی و فرار از صحنه جرم، متاسفانه عابرپیاده بر اثر شدت جراحات وارده در دم جان خود را از دست می‌دهد.
این مقام قضایی اعلام کرد: ضمن صدور دستورات قضایی و تلاش شبانه روزی ماموران کلانتری ۱۱ فرماندهی انتظامی شهرستان راور و بررسی تمام دوربین‌های جاده‌ای، کامیون مذکور شناسایی و در کوتاه‌ترین زمان توقیف و راننده متخلف بازداشت شد.
وی با اشاره به ماده ۷۱۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده)، افزود: هرگاه مصدوم احتیاج به کمک فوری داشته باشد و راننده با وجود امکان رساندن مصدوم به مراکز درمانی و یا استمداد از ماموران انتظامی از این کار خودداری کند و یا به منظور فرار از تعقیب، محل حادثه را ترک و مصدوم را رها کند، حسب مورد به حبس بیش از ۲ سال محکوم خواهد شد.