هرچند نام جوانان اولین بار روی نسخه‌ای از پیکان دیده شد اما در سال‌های بعد خودروسازان داخلی از این نام برای خودروهای دیگری هم استفاده کردند.

جوانان یکی از نام‌های خاطره‌انگیز و محبوب در تاریخ خودروسازی کشورمان محسوب می‌شود. این نام اولین بار برای نسخه‌ای قوی‌تر از پیکان مورداستفاده قرار گرفت و به همین دلیل، مترادف با قدرت بیشتر و حال و هوای اسپرت و جوان‌پسند شد. ازاین‌رو، دو خودروساز بزرگ کشورمان پس از پیکان هم سراغ این نام رفتند و سعی در احیای آن با نسخه‌ای اسپرت‌تر از محصولات قدیمی خود داشتند. به‌تازگی هم دوباره نام جوانان به خبرهای خودرویی کشورمان بازگشته و قرار است آن را روی دو خودروی جدید ببینیم. به همین دلیل، قصد داریم در ادامه به تمام خودروهایی که در تاریخ خودروسازی کشورمان از نام جوانان استفاده کردند نگاهی داشته باشیم.

همچنین بخوانید: نگاهی به نسل دوم رنو ۵، خودرویی که سپند و پی‌کی را نصیب ایران کرد!

پیکان جوانان سال ۱۳۵۰

پس‌ازاینکه تولید هیلمن هانتر در کشورمان با نام پیکان توسط ایران ناسیونال در سال ۱۳۴۶ آغاز شد، این شرکت رفته‌رفته به تنوع مدل‌های پیکان افزود و در سال ۱۳۵۰ جذاب‌ترین نسخهٔ آن را با نام جوانان معرفی کرد. ایران ناسیونال پیکان جوانان را برای جلب نظر کسانی که خواهان خودروهای اسپرت وارداتی گران‌قیمتی مثل ب‌ام‌و ۲۰۰۲ بودند اما توان خرید آن را نداشتند در نظر گرفته بود. پیکان جوانان اما در اصل هیلمن هانتر GT بود که در سال ۱۹۷۰ در بریتانیا معرفی شده بود. ویژگی اصلی هانتر GT یا پیکان جوانان، برخورداری از نسخهٔ قوی‌تر پیشرانهٔ ۱۷۲۵ سی‌سی با سرسیلندر آلومینیومی و دو کاربراتور بود که ۹۴ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد. با این قدرت، جوانان ظرف ۱۳ ثانیه از صفر به سرعت صد کیلومتر بر ساعت می‌رسید که برای آن سال‌ها رقم قابل‌توجهی بود.

جوانان در داخل هم به صندلی‌های بلند مجهز شده بود. این خودرو ابتدا در ظاهر تفاوت بزرگی با دیگر نسخه‌های پیکان نداشت و صرفاً با خطوط کناری، دریچهٔ تزئینی روی کاپوت و رینگ‌های رواستایل (Rostyle) متمایز می‌شد اما در سال ۱۳۵۲، آن طرح چهارچرخ گرد معروف برای جوانان ارائه شد. این طرح از هیلمن هانتر GLS گرفته شد که در سال ۱۹۷۲ با پیشرانهٔ ۱۷۲۵ سی‌سی تقویت‌شده و ۱۱۰ اسب بخار قدرت معرفی شده بود. البته پیکان جوانان فقط از طراحی ظاهری هانتر GLS استفاده می‌کرد و زیر کاپوت همچنان همان پیشرانهٔ ۹۴ اسب بخاری هانتر GT قرار داشت. جوانان همچنین حالا بجای داشبورد چوبی قبلی، به داشبورد پلاستیکی جدید مجهز شده بود که با چهار آمپر در میانهٔ داشبورد، از دیگر نسخه‌های پیکان متمایز می‌شد. نهایتاً در سال ۱۳۵۷ با وقوع انقلاب و تحولاتی که در ایران ناسیونال رخ داد، تولید پیکان جوانان خاتمه پیدا کرد.

سپند جوانان سال ۱۳۷۹

پس‌ازاینکه تولید رنو ۵ در سال ۱۳۷۲ توسط سایپا خاتمه پیدا کرد، ازآنجایی‌که بازار کشورمان به خودرویی ارزان‌قیمت نیاز داست، پارس‌خودرو خط تولید رنو ۵ را از سایپا گرفته و فرایند ایرانیزه کردن این هاچ‌بک فرانسوی را آغاز کرد. بدین ترتیب، رنو ۵ کاملاً ایرانی با نام سپند در سال ۱۳۷۶ روی خط تولید رفت. این خودرو که از مشکلات کیفی فراوانی رنج می‌برد، ابتدا در ظاهر تفاوتی با رنو ۵ فرانسوی نداشت اما حدود دو سال بعد پارس‌خودرو سپند ۲ را جایگزین آن کرد که با جلوپنجره، سپرها و چراغ‌های عقب جدید، ظاهر کمی متفاوتی پیدا کرده بود. در سال ۱۳۷۹ نیز پارس‌خودرو که به دلیل کیفیت پایین سپند در فروش این خودرو به مشکل خورده بود، برای جذاب‌تر کردن سپند، نسخه‌ای بنام جوانان را ارائه کرد. سپند جوانان در بیرون به رینگ‌های آلومینیومی به همراه سپرها، آینه‌های جانبی و دستگیرهٔ درهای همرنگ بدنه مجهز شده بود. این خودرو همچنین به کاربراتور ساخت رومانی با دهانهٔ بزرگ‌تر هم مجهز شد تا کمی قدرت پیشرانهٔ ضعیف ۳۷ اسب بخاری آن بیشتر شود. سپند جوانان تا سال ۱۳۸۱ در تنها حدود ۲ هزار دستگاه تولید شد

سمند جوانان سال ۱۳۸۷

ایران‌خودرو پس‌ازاینکه در سال ۱۳۸۰ سمند را به‌عنوان اولین خودروی ملی خود معرفی کرد، قصد ساخت نسخه‌های جدیدی را بر اساس آن داشت که نتیجهٔ آن پروژه‌هایی مثل زوبین بود. این خودرو قرار بود سدانی اسپرت با پیشرانه توربو بر پایه سمند باشد اما به نتیجه نرسید. چند سال پس از کنار رفتن پروژه زوبین، ایران‌خودرو بار دیگر به فکر ساخت نسخه‌ای اسپرت از سمند افتاد اما این بار این ایده روی همان سمند معمولی و با تغییراتی بسیار کمتر نسبت به زوبین اجرا شد. این خودرو که سمند جوانان نام گرفته و قصد داشت یاد پیکان جوانان را زنده کند، در سال ۱۳۸۷ در نمایشگاه خودروی مشهد رونمایی شد و قرار بود یک سال بعد به بازار عرضه شود.

تغییرات ظاهری سمند جوانان صرفاً به مواردی جزئی مثل سپرها و رکاب‌های اسپرت بلندتر محدود می‌شد اما در بخش فنی به سیستم تعلیق اسپرت با کمک‌فنرهای جدید و همین‌طور نسخه‌ای تقویت‌شده از پیشرانه ۱.۸ لیتری ۱۶ سوپاپ L4 پژو پارس ELX مجهز شده بود که با تغییراتی قدرت آن به ۱۳۰ اسب بخار افزایش یافته بود. صندلی‌های اسپرت، تودوزی تمام چرمی و سیستم صوتی حرفه‌ای هم ازجمله ویژگی‌های داخلی سمند جوانان بودند اما به دلایل نامشخص، این خودرو هیچ‌گاه تولید نشد.

دنا جوانان سال ۱۴۰۳

پس از ناکامی سمند جوانان، دیگر خبری از این نام در محصولات ایران‌خودرو نشد تا اینکه در سال ۱۴۰۲ این شرکت اعلام کرد نسخهٔ ارتقاءیافتهٔ دنا پلاس توربو با نام جوانان عرضه خواهد شد. حدود یک ماه پیش هم نسخهٔ نهایی دنا جوانان معرفی شد. این نسخه در بیرون صرفاً با تغییراتی جزئی شامل زه قرمزرنگ دور جلوپنجره، تریم قرمزرنگ داخل چراغ‌های جلو و تریم نقره‌ای‌رنگ روی رکاب‌ها با نوشتهٔ TURBO از نسخهٔ معمولی دنا پلاس توربو متمایز شده است. این تغییرات اما بسیار ساده و دم‌دستی هستند درحالی‌که ایران‌خودرو می‌توانست با اقداماتی مثل گرافیک جدید و چهارتایی چراغ‌های جلو، هم نمای جذاب‌تری به دنا جوانان ببخشد و هم یاد پیکان جوانان را زنده کند. این خودرو در داخل هم به غربیلک فرمان D شکل مجهز شده که با بی‌سلیقگی تمام طراحی شده است.

مهم‌ترین ویژگی دنا جوانان، تجهیز به پیشرانهٔ EF7 پلاس توربو است که با نام EF7P TC شناخته می‌شود و نسخهٔ ارتقاءیافتهٔ موتور EF7 توربو است. این موتور هرچند مثل نسخهٔ قبلی ۱.۷ لیتر حجم دارد اما در میل‌لنگ، یاتاقان‌ها، شاتون‌ها، پیستون، میل بادامک، سر سیلندر، منیفولدهای هوا و دود، توربوشارژر، سیستم خنک‌کننده و… تغییراتی را تجربه کرده و به سیستم زمان‌بندی متغیر سوپاپ‌ها دوگانه (هم برای سوپاپ‌های هوا و هم دود) نیز مجهز شده است. به لطف این تغییرات، موتور ۱.۷ لیتری ایران‌خودرو حالا ۱۶۰ اسب بخار قدرت و ۲۴۰ نیوتن متر گشتاور تولید می‌کند تا قوی‌ترین پیشرانهٔ داخلی لقب گیرد. این پیشرانه ۱۰ اسب بخار قدرت و ۲۵ نیوتن متر گشتاور بیشتری نسبت به موتور EF7 توربوی معمولی دارد و طبق اعلام ایران‌خودرو، دنا جوانان را ظرف ۹.۸ ثانیه از صفر به سرعت صد کیلومتر بر ساعت می‌رساند.

شاهین جوانان سال ۱۴۰۵

مدت کوتاهی پس از معرفی دنا جوانان، اعلام شد که سایپا هم قصد تولید شاهین جوانان را دارد! مشکل اصلی شاهین پیشرانهٔ قدیمی و کم‌بازده آن است که باعث شده با وجود پلت‌فرم و طراحی مدرن‌تر نسبت به دیگر خودروهای داخلی، خیلی موردتوجه قرار نگیرد. به همین دلیل، سایپا به دنبال تجهیز شاهین به پیشرانهٔ بهتری است و در همین راستا، سال گذشته شاهین پلاس را با موتور ME16 معرفی کرد که نسخهٔ سایپا از موتور PTU5 محسوب می‌شود. حال اما درحالی‌که هنوز پروژهٔ شاهین پلاس به نتیجه نرسیده، خبر از تولید شاهین جوانان با پیشرانهٔ جدیدی بنام N20 آمده است. این یک موتور ۲ لیتری چهار سیلندر تنفس طبیعی با طراحی میتسوبیشی و تولید شرکت چینی DAE است که قرار است توسط مگا موتور برای محصولات سایپا تولید شود. این همان موتوری است که مدت‌ها است در مورد نصب آن روی آریا می‌شنویم.

این پیشرانهٔ ۲ لیتری در آریا با سیستم سوخت‌رسانی انژکتوری چندنقطه‌ای یا همان MPI مورداستفاده قرار خواهد گرفت که ۱۴۷ اسب بخار قدرت و ۲۰۴ نیوتن متر گشتاور دارد اما قرار است در شاهین جوانان نسخهٔ تزریق مستقیم سوخت یا GDI آن ارائه شود که مطمئناً قدرت بیشتری تولید خواهد کرد. انتقال نیروی این موتور هم توسط یک گیربکس شش سرعته اتوماتیک ساخت DAE صورت می‌گیرد. شاهین جوانان علاوه بر موتور قوی‌تر، در داخل نیز به داشبورد کاملاً جدیدی مشابه آریا مجهز خواهد شد که طراحی بسیار بهتر و کیفیت بالاتری نسبت به داشبورد کنونی شاهین خواهد داشت. هرچند هنوز تصویری از شاهین جوانان منتشر نشده اما گفته شده در بیرون تغییراتی را در طراحی سپر، جلوپنجره و شاید گرافیک چراغ‌ها تجربه خواهد کرد. قرار است فرایند توسعهٔ شاهین جوانان پس از پایان پروژهٔ آریا آغاز شود و بنابراین احتمالاً باید در حدود سال ۱۴۰۵ منتظر آن باشیم.