ماجرای اعلام موجودی خزانه در پایان فعالیت دولت سیزدهم، این روز‌ها حواشی بسیاری ایجاد کرده است. ابتدا داود منظور، رئیس سازمان برنامه و بودجه در دولت سیزدهم، روز پنجم مردادماه اعلام کرد خزانه با موجودی ۳۰ هزار میلیارد تومانی به دولت بعد تحویل داده خواهد شد، اما تنها یک روز بعد، احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد این دولت، در نامه‌ای به محمد مخبر، سرپرست ریاست‌جمهوری، موجودی خزانه را ۱۸.۵ هزار میلیارد تومان اعلام کرد.
با وجود این، تنها نکته این اظهارات اختلاف آماری عجیب در مبلغ موجودی خزانه نبود؛ چراکه بررسی‌ها نشان می‌دهند این ارقام اعلام‌شده در برابر حقوق و دستمزد‌های پرداختی دولت در هر ماه، تقریباً هیچ هستند. وزارت اقتصاد در واکنش به این موضوع نیز اعلام کرد: «آخرین گزارش وزیر امور اقتصادی و دارایی از وضعیت خزانه مربوط به پایان تیرماه یعنی پس از پرداخت حقوق کارمندان دولت بوده است و طبیعتاً حقوق مردادماه به‌تدریج و با وصولی‌های به خزانه تامین می‌شود.»
تجارت‌نیوز برای بررسی حواشی این موضوع با مرتضی افقه، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه، به گفتگو پرداخت.
شواهد نشان می‌دهد شرایط خوب نیست
افقه در ابتدا توضیح داد: «بدون اینکه بدانیم کدام رقم اعلام‌شده از موجودی خزانه واقعی است، همین اختلاف میان ارقام اعلام‌شده از سمت دو مقام مسئول نشان می‌دهد شرایط خوب نیست. شواهد هم این موضوع را تایید می‌کنند. با وجود اینکه ادعا می‌شود در دو سه سال گذشته، یک و نیم میلیون بشکه نفت فروخته شده است، با توجه به اطلاعات موجود، به نظر می‌رسد این نفت هم زیر قیمت فروخته شده و هم به دلیل نبود FATF هزینه‌های انتقال هم بالا بوده است؛ بنابراین می‌توان انتظار داشت که دولت از لحاظ مالی به‌شدت در مضیقه باشد.»
او افزود: «ظاهراً آمریکا نیز دیگر آمادگی مذاکره را ندارد و بعید است تا پایان سال جاری، حتی اگر دموکرات‌ها در انتخابات پیروز شوند، توافقی برای حل مشکل تحریم صورت گیرد.»
الان زمان آزادسازی قیمت‌ها نیست
این کارشناس اقتصادی درباره زمزمه‌های موجود پیرامون آزادسازی قیمت‌ها در دولت سیزدهم گفت: «به نظر می‌رسد دولت چهاردهم هم در نظر دارد برخی از قیمت‌ها مثل نرخ بنزین را آزاد و ارز را تک‌نرخی کند. با این حال باید هشدار داد الان زمان این کار نیست. با توجه به شرایط اجتماعی و سیاسی، دولت نه ارز را می‌تواند تک‌نرخی کند و نه قیمت بنزین را تغییر چندانی بدهد. دولت باید روی هزینه‌ها کار کند تا بتواند کسری بودجه را از آن طریق تامین کند؛ نه از طریق فشار آوردن به جیب مردم.»
مشخص نیست دولت چهاردهم باید چه کند
افقه در ادامه به ادعای وزارت اقتصاد در مورد اینکه منابع مورد نیاز برای پراخت حقوق مردادماه به‌تدریج و با وصولی‌های به خزانه تامین می‌شود، واکنش نشان داد و اظهار کرد: «در حال حاضر منبع اصلی درآمد دولت مالیات است و به نظر می‌رسد دولت سیزدهم احتمال می‌دهد مالیات‌هایی که در طول این ماه وصول می‌شوند بتوانند هزینه‌ها را پوشش دهند.»
او ادامه داد: «با این حال، با توجه به مشکلات رکودی بخش تولید و اینکه سهم قابل توجهی از مالیات‌ها از تولیدکنندگان اخذ می‌شود، بعید به نظر می‌رسد مالیات‌های دریافتی کفاف هزینه‌ها را بدهند.»
او اضافه کرد: «به‌علاوه، نمی‌توان امیدوار بود منابع دیگری که دولت در سال‌های اخیر به آن‌ها متوسل شده، مثل فروش اموال و شرکت‌های دولتی نیز بتوانند حداقل در ماه‌های آینده، درآمد چندانی برای دولت داشته باشند. واقعاً مشخص نیست دولت چهاردهم باید برای تامین این هزینه‌ها چه کند.»
ادعای اسب زین‌شده یک بلوف بود
این استاد دانشگاه در واکنش به این ادعا که دولت چهاردهم اسب زین‌شده‌ای از دولت قبل تحویل می‌گیرد گفت: «ادعای اسب زین‌شده‌ای که دولت چهاردهم تحویل می‌گیرد فقط یک بلوف بود و شرایط در حال حاضر در بدترین شکل ممکن است و حتماً خزانه، نسبت به تعهدات دولت خالی است. حتی بعید است با حل نشدن موضوع تحریم‌ها، چیزی زیادی از صندوق توسعه ملی نیز باقی مانده باشد.»
افقه در آخر خاطرنشان کرد: «دولت سیزدهم نیز که مدعی بود می‌تواند بدون حل مشکل تحریم‌ها وضعیت اقتصادی را مدیریت کند، در این مدت یا با افزایش مالیات‌ها به مردم و تولیدکنندگان فشار آورده یا اموال دولتی را فروخته است. به این ترتیب، نه‌تن‌ها اسب زین‌شده‌ای وجود ندارد بلکه اسبی فلج در اختیار دولت چهاردهم گذاشته شده است.»
source