استاندارد عابر پیاده چند سالی است که به‌منظور کاهش تلفات در هنگام تصادف، مورد استفاده قرار گرفته‌اند.در این مطلب به این استاندارد می پردازیم.

در دهه‌های اخیر، توجه به ایمنی عابران پیاده به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های صنعت خودروسازی و قانون‌گذاران تبدیل شده است. تصادفات جاده‌ای همواره به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل مرگ‌ومیر در جهان شناخته می‌شوند و در این میان، عابران پیاده به‌خصوص در شهرها و مناطق پرتردد، آسیب‌پذیرترین گروه از کاربران جاده‌ای هستند. به همین دلیل، استانداردهای عابر پیاده به‌منظور کاهش شدت جراحات و تلفات در زمان برخورد خودروها با عابران، به‌طور فزاینده‌ای مورد توجه قرار گرفته‌اند. این استانداردها، شامل مجموعه‌ای از معیارها و ضوابط ایمنی می‌شوند که خودروسازان را ملزم می‌کنند تا طراحی و ساخت خودروها را به‌گونه‌ای انجام دهند که در صورت وقوع تصادف، کمترین آسیب به عابر پیاده وارد شود. در این مطلب، به بررسی دقیق‌تر تاریخچه، تأثیرات، و چالش‌های این استانداردها خواهیم پرداخت.

تاریخچه و قوانین استاندارد عابر پیاده

ایده اولیه ایجاد استانداردهای عابر پیاده به دهه ۱۹۷۰ میلادی بازمی‌گردد؛ زمانی که افزایش چشمگیر تلفات جاده‌ای در کشورهای توسعه‌یافته، به‌ویژه در اروپا و ایالات متحده، نگرانی‌های جدی‌ای را برای‌ کشور ها به‌وجود آورد. با رشد صنعت خودروسازی و افزایش تردد خودروها در مناطق شهری، تعداد تصادفات با عابران پیاده نیز به‌طرز چشمگیری افزایش یافت. بر اساس آماری که توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) در دهه ۱۹۸۰ منتشر شد، تصادفات جاده‌ای سالانه بیش از ۵۰۰ هزار عابر پیاده را به کام مرگ می‌کشاند. این آمار، ضرورت ایجاد قوانین و مقررات جدید برای بهبود ایمنی جاده‌ها و حفاظت از جان عابران را بیش از پیش نمایان ساخت.

اولین تلاش‌ها برای تدوین استانداردهای ایمنی عابر پیاده، در اروپا آغاز شد. در سال ۱۹۹۶، اتحادیه اروپا با معرفی «دستورالعمل برخورد با عابر پیاده»، خودروسازان را ملزم به رعایت معیارهایی در طراحی قسمت جلویی خودروها کرد که در صورت برخورد با عابر پیاده، شدت آسیب‌های وارده کاهش یابد. این دستورالعمل در سال ۲۰۱۰ به‌طور چشمگیری تقویت شد و تست‌های تصادف مرتبط با ایمنی عابر پیاده به یک الزام قانونی برای تمامی خودروهای جدید تبدیل گردید. در این تست‌ها، عواملی همچون میزان صدمات وارده به سر، گردن و پاهای عابر پیاده در هنگام برخورد با قسمت‌های مختلف خودرو از جمله سپر، کاپوت و جلوپنجره مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

ژاپن نیز در دهه ۲۰۰۰ میلادی استانداردهای خاصی را برای ایمنی عابران پیاده تدوین کرد و اجرای این استانداردها را به‌طور جدی در دستور کار قرار داد. این کشور با جمعیت بالا و تردد سنگین عابران پیاده در شهرها، همواره با چالش‌های ایمنی در جاده‌ها مواجه بوده است. اجرای استانداردهای عابر پیاده در ژاپن اگرچه در ابتدا با مخالفت شدید خودروسازان همراه بود، اما تحقیقات و آمارها نشان دادند که این قوانین توانستند تا ۴۰ درصد از تلفات ناشی از برخورد خودروها با عابران را کاهش دهند.

در ایالات متحده، قوانین مرتبط با ایمنی عابر پیاده در مقایسه با اروپا و ژاپن از سخت‌گیری کمتری برخوردار بودند. با این‌حال، از اوایل دهه ۲۰۱۰، برخی ایالت‌ها تلاش کردند تا با تصویب قوانین سخت‌گیرانه‌تر، این استانداردها را بهبود بخشند. به‌عنوان مثال، ایالت کالیفرنیا با توجه به آمار بالای تصادفات و تلفات جانی عابران پیاده، قوانینی را وضع کرد که خودروهای جدید را ملزم به رعایت معیارهای ایمنی خاصی در این زمینه می‌کرد.

در ایران نیز سال ۱۴۰۲، این استاندارد به‌عنوان یکی از اجزای اصلی استانداردهای ۸۵ گانه خودروهای تولید داخل اجباری شد و یکی از دلایل اصلی در توقف تولید پژو پارس، استاندارد عابر پیاده بود.

اجزای استاندارد عابر پیاده

استانداردهای ایمنی عابر پیاده بر چندین بخش اصلی از طراحی خودرو تأثیر می‌گذارند که هر کدام از این بخش‌ها در کاهش شدت صدمات عابران نقش حیاتی ایفا می‌کنند. مهم‌ترین اجزای مرتبط با این استانداردها شامل موارد زیر می‌شود:

سپر جلو: سپر خودرو اولین بخشی است که در برخورد با عابر پیاده درگیر می‌شود و طراحی آن باید به گونه‌ای باشد که نیروی ضربه را جذب و از انتقال مستقیم آن به اندام‌های تحتانی عابر جلوگیری کند. در این بخش از مواد جذب‌کننده انرژی مانند فوم‌های مخصوص استفاده می‌شود که پشت سپر قرار می‌گیرد تا سفتی و سختی سپر را کاهش دهد، برای مثال دیاق تارا به همین دلیل پلاستیکی شده است. این تغییرات به توزیع بهتر نیروی ضربه کمک کرده و از شدت آسیب‌های احتمالی می‌کاهند. یکی از دلایل عدم موفقیت پژو پارس در تست‌های ایمنی عابر پیاده، سفتی و طراحی تیز سپر آن‌ بود که به جای جذب ضربه، آن را مستقیماً به عابر انتقال میداد.

نازک‌تر شدن کاپوت: در خودروهای جدید، کاهش ضخامت ورق کاپوت به منظور مطابقت با استانداردهای عابر پیاده انجام می‌شود. نازک‌تر شدن کاپوت باعث می‌شود که در صورت برخورد، این بخش به سرعت تغییر شکل دهد و انرژی ضربه را جذب کند، در نتیجه آسیب کمتری به عابر وارد شود. این تغییر ساختاری به طور مستقیم برای بهبود ایمنی طراحی شده است.

قرار نداشتن قطعات بر روی کاپوت: یکی از تفیراتی که ۲۰۷ های جدید تجربه کردن حذف ورودی هوای بر روی کاپوت بود. در استاندارد عابر پیاده به دلیل آسیب نرساندن به عابر پیاده نباید برروی کاپوت اجزای آسیب زا مثل هود کاپوت قرار داشته باشد.

جلو پنجره: در خودروهایی با ارتفاع بیشتر مانند SUVها، جلوپنجره نیز می‌تواند در برخورد با عابرین آسیب‌رسان باشد. برای کاهش این خطر، طراحی جلوپنجره باید به گونه‌ای باشد که در صورت برخورد، حداقل آسیب به بدن عابر وارد شود. برخی از خودروسازان با جایگزینی شبکه‌های جذب‌کننده انرژی یا حذف جلوپنجره‌های فلزی، تلاش کرده‌اند که میزان آسیب‌های وارده به عابران را به حداقل برسانند.

چراغ‌ها و اجزای جلویی دیگر: طراحی چراغ‌ها و سایر اجزای جلویی خودرو باید به نحوی باشد که زوایای تیز و مواد سخت در این بخش‌ها به حداقل برسند. استفاده از مواد نرم‌تر در این بخش‌ها، مانند پلاستیک‌های انعطاف‌پذیر، و طراحی بهینه شده برای جذب انرژی، از جمله تغییراتی است که برای کاهش آسیب به عابرین پیاده در نظر گرفته می‌شود.

فناوری‌های مکمل استاندارد عابر پیاده

یکی دیگر از فناوری‌های مکمل استانداردهای عابر پیاده، ترمز اضطراری خودکار یا AEB است. این سیستم در شرایطی که خطر برخورد با عابر پیاده وجود دارد، به‌طور خودکار ترمز می‌گیرد و سرعت خودرو را کاهش می‌دهد. این فناوری به‌خصوص در شرایطی که راننده زمان کافی برای واکنش ندارد، می‌تواند از وقوع تصادف جلوگیری کرده یا شدت برخورد را کاهش دهد. تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده از ترمز اضطراری خودکار می‌تواند تا ۵۰ درصد از تصادفات منجر به جراحت عابران پیاده را کاهش دهد. این سیستم امروزه در بسیاری از خودروهای مدرن به‌عنوان یکی از الزامات ایمنی در نظر گرفته شده و در بهبود ایمنی جاده‌ها و کاهش تلفات جانی مؤثر بوده است.

کاپوت‌های فعال نیز از جمله فناوری‌های نوینی هستند که برای بهبود ایمنی عابران پیاده طراحی شده‌اند. این سیستم‌ها با استفاده از حسگرهایی که برخورد با عابر را تشخیص می‌دهند، در لحظه تصادف به سرعت فعال می‌شوند و با بالا آمدن کاپوت، فاصله‌ای بین کاپوت و موتور ایجاد می‌کنند. این فاصله به جذب انرژی ضربه کمک کرده و از وارد آمدن آسیب جدی به سر و بالا تنه عابر جلوگیری می‌کند. کاپوت‌های فعال تاکنون در بسیاری از خودروهای پیشرفته نصب شده و توانسته‌اند تأثیر چشمگیری در کاهش آسیب‌های جانی ناشی از تصادفات داشته باشند. این فناوری به‌ویژه در خودروهایی با ارتفاع کاپوت بالا که احتمال برخورد سر عابر پیاده با نقاط سخت موتور وجود دارد، نقش مهمی در کاهش تلفات ایفا می‌کند.

فناوری دیگری که در خودروهای مدرن برای بهبود ایمنی عابران پیاده به کار گرفته شده، چراغ‌های هوشمند است. این چراغ‌ها با تشخیص عابران پیاده در شب، نور را به سمت آن‌ها هدایت کرده و به راننده هشدار می‌دهند. این سیستم‌ها معمولاً در خودروهای مجهز به دوربین‌های دید در شب و سیستم‌های هوش مصنوعی به کار می‌روند و می‌توانند با تشخیص حرکت عابران در تاریکی، توجه راننده را به موقع جلب کنند. استفاده از چراغ‌های هوشمند به‌ویژه در مناطق کم‌نور و هنگام شب که احتمال تصادفات به دلیل دید محدود راننده بیشتر است، می‌تواند به طور مؤثری به کاهش حوادث کمک کند.

تأثیر استاندارد عابر پیاده بر تولید خودرو

اعمال استانداردهای عابر پیاده تأثیرات گسترده‌ای بر صنعت خودروسازی داشته است. یکی از مهم‌ترین چالش‌های خودروسازان، تطبیق طراحی خودروها با این استانداردها بود. بخش‌های جلویی خودروها، به‌ویژه سپر، کاپوت و جلوپنجره، باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که انرژی ناشی از برخورد با عابر را جذب کنند و از انتقال این انرژی به نقاط حیاتی بدن عابر مانند سر و گردن جلوگیری کنند. این تغییرات مستلزم استفاده از مواد جدید و تکنولوژی‌های پیشرفته‌تری مانند فوم‌های جذب‌کننده انرژی، ورق‌های نازک‌تر و سبک‌تر، و همچنین حذف زوایای تیز و نقاط سخت در قسمت جلویی خودرو است.

اجرای این استانداردها هزینه‌های قابل‌توجهی را بر دوش خودروسازان گذاشت. طبق تحقیقی که در سال ۲۰۱۵ توسط مؤسسه تحقیقاتی HIS Markit انجام شد، تطبیق یک مدل خودرو با استانداردهای عابر پیاده در اروپا می‌توانست بین ۲۵۰ تا ۵۰۰ یورو هزینه اضافی برای هر خودرو به همراه داشته باشد. این هزینه‌ها شامل تغییرات در طراحی، مواد و تکنولوژی‌های جدید و همچنین انجام تست‌های تصادف متعدد بود.

آینده استانداردهای عابر پیاده

با توجه به پیشرفت‌های فناوری و افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت ایمنی عابرین پیاده، انتظار می‌رود که استانداردهای مربوط به این حوزه در آینده سخت‌گیرانه‌تر شوند. استفاده از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، سیستم‌های خودران و ارتباطات خودرو با زیرساخت‌ها می‌تواند به بهبود این استانداردها کمک کند.

خودروهای خودران با داشتن توانایی تشخیص دقیق عابرین پیاده و واکنش به موقع به آن‌ها، می‌توانند تأثیر چشمگیری در کاهش تصادفات داشته باشند. همچنین، استفاده از مواد جدید و طراحی‌های هوشمندانه‌تر در ساختار خودروها، می‌تواند به بهبود ایمنی عابرین پیاده منجر شود.

استانداردهای عابر پیاده به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای کاهش تلفات جاده‌ای و حفاظت از جان عابران پیاده در سراسر جهان شناخته می‌شوند. این استانداردها که در دهه‌های اخیر به‌شدت مورد توجه قرار گرفته‌اند، تأثیرات عمیقی بر طراحی و تولید خودروها داشته و خودروسازان را ملزم به استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و تغییرات ساختاری کرده‌اند. هرچند که اجرای این استانداردها با چالش‌ها و هزینه‌های زیادی همراه بوده، اما آمارها نشان می‌دهند که این قوانین توانسته‌اند به‌طور مؤثری میزان جراحات و تلفات عابران پیاده را کاهش دهند.

با توجه به روند رو به رشد استفاده از خودروهای خودران و فناوری‌های هوشمند در آینده، انتظار می‌رود که استانداردهای عابر پیاده نیز به‌طور پیوسته بهبود یافته و با پیشرفت‌های فناوری همگام شوند. این استانداردها نقش کلیدی در کاهش تلفات جاده‌ای و ارتقاء ایمنی جاده‌ها دارند و همکاری نزدیک میان خودروسازان، قانون‌گذاران و سازمان‌های بین‌المللی برای توسعه و اجرای این استانداردها ضروری به‌نظر می‌رسد. تنها با تلاش‌های مشترک و استفاده از فناوری‌های نوین است که می‌توان به آینده‌ای ایمن‌تر برای همه کاربران جاده‌ای امیدوار بود.