نسخه جدید مزدا ۳ بدون تردید یکی از جذاب ترین وارداتی های بازار است و ما در این مطلب به سراغ نقد و بررسی طراحی مزدا ۳ جدید رفته ایم.

سگمنت سدان های سایز متوسط شهری یا C سگمنت، یکی از کلاس های پرطرفدار در بازار جهانی است و خودروسازان آسیای شرقی مانند تویوتا، مزدا، هوندا، کیا، هیوندای و…، سال های سال است که در این رده خودرویی حضوری فعال داشته و محصولاتی نظیر کرولا، سیویک و… به نمادی از این کلاس خودرویی در سطح جهانی تبدیل شده اند که در بازار ایران نیز این سگمنت همواره مورد توجه خریداران قرار داشته است.

تولید خودروهای خانوادگی سایز کوچک و متوسط در مزدا نیز به سال ۱۹۶۴ میلادی و با معرفی محصولاتی که مزدا آن را «Mazda Familia» نامگذاری کرده بود و شامل مدل هایی مانند مزدا ۸۰۸،۸۰۰،۱۳۰۰،۱۲۰۰،۱۰۰۰ و ۸۱۸ بود آغاز شد.

اما در سال ۱۹۹۴ بود که مزدا با معرفی مدل ۳۲۳ توانست بار دیگر در این سگمنت خودنمایی کند و به لطف مجموعه ای کامل از امکانات و البته طراحی بدنه جذاب در زمان معرفی، توانست بسیاری از رقبای هموطن خود را از نظر آمار فروش به حاشیه براند. اما این پایان ماجرا مزدا در کلاس خودروهای سدان خانوادگی متوسط نبود و با آغاز  قرن جدید، مزدا با معرفی مدل ۳ و جایگزین کردن آن با مدل قبلی ۳۲۳، تحول بزرگی در زمینه های فنی و البته استایل و سبک طراحی محصولات خود به وجود آورد. در واقع مزدا با معرفی مدل ۳، قصد داشت که با تغییر نام و استایل خودرو، خریداران بی شماری را با چهره جدیدی از خود آشنا کند.

نسل اول مزدا ۳، از نظر طراحی نسبت به ۳۲۳ بسیار پویاتر و جسورانه تر بود که در زمان رونمایی بسیار مورد توجه نشریات خودرویی و کارشناسان قرار گرفت، تا جایی که جورجتو جیوجیارو«Giorgetto Giugiaro» طراح ایتالیایی، این نسل از مزدا ۳ را اولین رویکرد جدی یک کمپانی آسیایی به سمت استایل های اروپایی دانست و طراحی آن را مورد ستایش قرار داد.

با این اوصاف اما نسل دوم مزدا ۳ به فاصله چهار سال از معرفی نسل اول، یعنی در سال ۲۰۰۸ رونمایی شد. این نسل بیانگر زبان طراحی جدید این برند تحت عنوان ناگاره «Nagare» یا «باد و جریان» بود که مبتنی بر خطوط و برخوردهای کاملا حسی سطوح و حجم ها با یکدیگر و ریتم های خاص شرقی بود که توانست از مزدا ۳ نسل دوم چهره ای بسیار اسپرت و جسور به نمایش بگذارد. جسارت تیم طراحی مزدا در فرم پردازی بدنه خودرو آنقدر مورد توجه قرار گرفت که یان کالوم «Ian Callum» مدیر طراحی سابق جاگوار در توصیف نسل دوم مزدا ۳، آن را نهایت جسارت سازنده برای خودرویی در این کلاس می دانست.

با این حال و با وجود جذابیت های این سبک از طراحی، اما زبان طراحی مزدا به دلیل توجه بیشتر آن به مبحث «Localization» یا به عبارتی «طراحی فرهنگ محور» به جای «Globalization» یا «طراحی مبتنی بر ترند جهانی» محکوم به نابودی شد و جای خود را به زبان طراحی جدید این برند تحت عنوان «Kodo» با شعار »Soul of Motion » داد و نسل سوم مزدا ۳ را می توان آغازگر دوران جدیدی در دیزاین محصولات مزدا دانست.

در واقع در نسل سوم مزدا ۳، این خودروساز با الهام از زیبایی و قدرت طبیعت و توسعه زبان طراحی «Kodo»، حسی متمایز از پویایی و چابکی را در کنار تناسباتی قوی در کلاس سدان های C به وجود آورد. این زبان طراحی که در محصولاتی مانند نسل سوم مزدا ۳ و ۶ توسعه یافته بود از اهمیت بالایی برای مزدا برخوردار بود، به طوری که مدیر طراحی بخش اروپا مزدا در ان زمان، پیتر بیرتویستل «Peter Birtwhistle» در مصاحبه ای در رابطه با این سبک طراحی عنوان کرد مزدا قصد دارد که از نظر ماهیت طراحی به آلفارومئو آسیا تبدیل شود.

اما می رسیم به چهارمین نسل مزدا ۳ که نخستین بار در سال ۲۰۱۹ میلادی و همچون گذشته در قالب دو نسخه سدان و هاچبک به نمایش درآمد و پس از مدت های طولانی و غیبت نسل سوم ان، نسخه سدان ان توانسته در دور جدید واردات توسط آفتاب خودرو پا به خیابان های کشور بگذارد و بازار کشور را با یکی از جذاب ترین و بروز ترین محصولات بازار جهانی که توانسته برنده ۳ جایزه بهترین طراحی از Red Dot، بهترین نوآوری طراحی از Autonis و جایزه جهانی بهترین طراحی خودروی سال در سال ۲۰۲۰ را از آن خود کند، آشنا سازد. که در ادامه مطلب  به نقد و بررسی طراحی این زیبای ژاپنی می پردازیم.

طراحی مزدا ۳ در نمای بیرونی

شعار «Soul of Motion» یا «روح حرکت» مزدا که برای نخستین بار در سال ۲۰۱۰ میلادی معرفی شد، نیرو محرکه ای در جهت افزایش ارزش جهانی این برند بوده است و مزدا اکنون با ورود به مرحله جدیدی که طراحی خودرو را به سطحی هنری و البته زیبا رسانده است، زبان طراحی «Kodo» را به سطوح بالاتری از عمق، پیچیدگی و در عین حال مدرن بودن می برد.

هدف این تکامل جدید طراحی Kodo، بیان شکل جدیدی از ظرافت با الهام از زیبایی شناسی ژاپنی است که مبتنی بر مفهوم “کمتر، بیشتر است” یا “Less is more” می باشد که تاکیدی بر اجتناب در استفاده از عناصر اضافی برای ایجاد فضایی از احساس است که در طراحی به طرز فریبنده ای ساده به نظر برسد.

ایکو مائدا«Ikuo Maeda» رئیس بخش جهانی طراحی مزدا می گوید : «ما یک فلسفه طراحی را ارائه کرده ایم که نوع خاصی از زیبایی ژاپنی را در بر می گیرد. سبکی که از زمان های قدیم به عنوان ظاهری عالی و در عین حال ظریف پرورش داده شده است.»

اولین خودروهایی که زبان طراحی تکامل یافته Kodo را تجسم کردند، مدل های مفهومی RX-Vision و نیز مدل Vision Coupe بودند که به ترتیب در نمایشگاه های خودرو توکیو ۲۰۱۵ و ۲۰۱۷ به نمایش گذاشته شدند که از جمله ویژگی های ظاهری آن ها باید به استایلی تمیز و زیبا که با بازی ظریف نور و بازتاب آن ترکیب می شوند تا ظاهری ظریف و پیچیده با حسی طبیعی و پویا را به وجود آورند اشاره کرد.

بر همین اساس چهارمین نسل مزدا ۳، اولین مدل تولیدی است که از این سبک تکاملی پیروی می کند. به طوری که با وجود بهره مندی از یک حرکت بسیار ساده که در فرم کلی گسترش یافته است، نحوه جابجایی نور و سایه ها و حرکت بازتاب ها بر روی بدنه، بیانی عمیق و به اصطلاح دراماتیکی را ایجاد کرده است که فراتر از ویژگی های قبلی این زبان طراحی است.

هدف دیگری که در طراحی مزدا ۳ جدید دنبال شده است، ایجاد کاراکتر متفاوت بین نسخه هاچبک با سدان است. در حالی که نسخه هاچبک دارای طراحی احساسی تری است، در نسخه سدان ارائه تناسباتی ظریف تر در اولویت بوده است و همین امر، سبب شده تا شاهد دو فرم با شخصیت های متمایز از یک نام، یعنی مزدا ۳ باشم.

در طراحی نسخه های هاچبک و سدان مزدا ۳ جدید، تیم توسعه نگاه تازه ای به ارزش ها و شخصیت های مربوط به آن ها انداخته  و سپس برای به حداکثر رساندن جذابیت های منحصر به هرکدام تلاش کرده است. نسخه هاچبک ظاهری قدرتمند و فریبنده با جذابیت بصری ماندگار را ارائه میدهد که حسی از تجربیات هیجان انگیز آینده را القا می کند. در مقابل سطوح تمیز، براق و پیچیده نسخه سدان از پختگی و ظرافت صحبت می کند. نتیجه این شده است که دو تیپ با شخصیت های متمایز را شاهد هستیم که حتی ممکن است اینطور تصور شود که آن ها مدل های کاملا متفاوتی هستند.

با این حال اگر بخواهیم نسخه سدان را که قرار است وارد بازار کشور شود در دو کلمه خلاصه کنیم، باید آن را « شیک و ظریف» توصیف کنیم. مطابق با سبک سنتی که ما از یک سدان در ذهن داریم، مزدا ۳ جدید نیز با ترکیب کاپوت، کابین و صندوق عقب به عنوان سه عنصر اصلی، کاملا متمایز ظاهر شده است. هدف تیم طراحی نیز ارتقا این عناصر و دستیابی به سطح جدیدی از زیبایی و تناسبات بوده که به گفته طراح ارشد آن یعنی یاسوتاکه سوچیدا «Yasutake Tsuchida» شایسته یک مزدا است. سوچیدا در این باره می گوید؛« این دقیقا همان چیزی بود که من با این پروژه در ذهن داشتم. من قصد داشتم پتانسیل زیبایی شناسی این ظاهر سنتی را باز تعریف کنم تا مشتریانی که زیبایی برایشان اهمیت دارد را، دوباره به سمت این سگمنت بازگردانم.»

با شروع از نمای جلو، فرم و چهره آشنای محصولات مزدا که در علم طراحی اتومبیل از آن با نام «DRG» یا (Down The Road  Graphic)  یاد می شود, در این مدل آشکار است که قوی و خوب کار شده است.

طراحی چراغ های جلو یکی دیگر از عناصر کلیدی برای تکامل سبک طراحی Kodo است که بر پایه فلسفه «less is more» که به آن اشاره کردیم شکل گرفته است. مطابق با این موضوع، تمام عناصر غیر ضروری از بین می روند تا فقط ذات یک وسیله روشنایی در این قسمت خودنمایی کند. به علاوه اینکه طراحان سعی کرده اند تا با محدود کردن طراحی به حداقل عناصر ضروری، یعنی تنها منبع نور، لنز و پایه, ظاهری تمیز و زیبا را ایجاد کنند که کاملا هم موفق بوده اند. در کنار این موارد، طراحی دوار سیستم روشنایی اصلی، حالتی عمیق و برجسته را ایجاد کرده است. جلو پنجره هفت ضلعی و بزرگ جلو، به همراه نوارهای کرومی که تا زیر چراغ ها امتداد پیدا کرده است، چهره آخرین نسل مزدا ۳ را خشمگین و اسپرت کرده است.

خطوط روی کاپوت که از ستون های A شروع شده و تا کناره های جلو پنجره امتداد پیدا کرده است، علاوه بر عضلانی تر کردن چهره خودرو، یک سطح صاف و تمیزی را بر روی کاپوت ایجاد کرده است که ترکیبی جذاب از بازی نور و سایه را نیز به نمایش می گذارد که از دیگر ویژگی های زبان طراحی Kodo به شمار می آید.

طراحی سپر نیز بر پایه همین سادگی و کاهش جزئیات و در عین حال پیچیدگی بصری که در تمامی قسمت های بدنه مزدا ۳ وجود دارد شکل گرفته است که در مقایسه با نسخه هاچبک، حالت ایستا تری را در نمای جلو ایجاد کرده است. در نمای جانبی، دماغه کشیده، خط سقف کمانی که بدون هیچ شکست بصری از ستون A تا ستون C امتداد یافته، سطح بدنه زیاد نسبت به شیشه های جانبی و فرم کوپه مانند ستون C، نمایی جذاب و جوان پسندی را به شما ارائه می دهد.

موردی که در این نما دیده می شود و سبب شده تا طراحی نمای جانبی نسخه سدان در مقایسه با نسخه هاچبک منطقی تر به چشم بیاید، استفاده از دو خط شخصیتی نازک در پروفایل جانبی بدنه است که یکی از چراغ های جلو و با حالتی کمانی شکل تا انتهای در عقب امتداد یافته و دیگری که از بالای چراغ های عقب تا زیر شیشه های جانبی امتداد یافته است و سبب شده تا گلگیر عقب عضلانی تر باشد و بر خلاف نسخه هاچبک کم تر آویزان به نظر برسد که البته این نکته در برخی زوایا نمود بیشتری پیدا می کند.با این حال انحناهای حجاری شده و سطوح براق جانبی، حالتی محدب ایجاد کرده که با نور بازی می کند و در حین حرکت، محیط اطراف را به شیوه ای جذاب بر روی بدنه منعکس می کند.

در کنار این موارد، استفاده از رینگ های ۱۸ اینچی و قرارگیری پایه آینه های جانبی بر روی پروفایل بدنه، حالتی اسپرت تر و در عین حال ایستاده به نمای جانبی مزدا ۳ بخشیده است.

با رسیدن به نمای عقب، با همان سبک طراحی اسپرت و جذاب دو نمای قبلی روبه رو می شویم. با این حال در این نما، استفاده از سطوح صیقلی و بازی نور و سایه، حتی در مقایسه با نسخه هاچبک به حداقل می رسد.  طراحی چراغ های عقب هارمونی جذابی با عناصر بدنه ایجاد کرده اند و زیبا می باشند. با این حال چراغ های راهنما از ویژگی های متمایز این چراغ می باشند و نحوه روشن و خاموش شدن آن که با نور زیاد روشن شده و سپس با پالس های متوالی محو می شود، به نوعی تداعی کننده ضربان قلب می باشد.

یکی از جذابیت ها و البته تفاوت های این سبک طراحی مزدا، پیروی نکردن و درواقع متفاوت عمل کردن آن از ترند روز طراحی خودرو است. بطوری که برخلاف بسیاری از خودروسازان که به طراحی چراغ های سرتاسری و یک تکه روی آورده امد، اما مزدا همچنان به اصول زیبایی شناسی و زبان طراحی خود پایبند بوده و با این وجود، اما همچنان از طراحی جذاب و زیبایی و البته مدرنی برخوردار می باشد.

طراحی سپر نیز علاوه بر هماهنگ بودن با عناصر بصری سپر جلو، در نهایت سادگی و بدور از ویژگی های اغراق آمیز طراحی شده است. بخصوص اینکه استفاده از دو سراگزوز دایره ای در دو طرف سپر، علاوه بر ایجاد نمایی اسپرت، از سادگی و زیبایی خاصی نیز برخوردار است.

طراحی مزدا ۳ در نمای داخلی

طراحی داخلی مزدا ۳ نیز همانند آنچه در نسل های قبل دیده می شد، ساده و متفاوت با هم رده های خود بوده و به عبارتی، با قرار گرفتن در فضای کابین، با طراحی یک کلاس بالاتر از آنچه می بایست باشد روبه رو خواهید شد. فضای داخلی مزدا۳ جدید، از معماری سنتی ژاپنی تحت عنوان «Ma» الهام گرفته است که به معنای «فضا» یا «Space» می باشد و بر ایجاد یک فضای داخلی که احساس ارتباط با دنیای بیرون را حفظ می کند تمرکز دارد.

همانند نمای بیرونی، هدف در طراحی کابین نیز، سادگی می باشد که بر اساس مفهوم زیبایی شناسی «less is more» شکل گرفته است. به عنوان مثال پنل کنترل تهویه و درچه های سیستم تهویه سمت سرنشین در محور چپ-راست یکپارچه شده اند. برای تقویت بیشتر ارتباط بین خودرو و راننده، تمام عناصر کابین، با تقارن افقی کامل با راننده در مرکز قرار گرفته است. در عین حال هر عنصر به گونه ای طراحی شده است که مستقیما در دید و روبه رو راننده باشد و تاکیدی بر راننده محور بودن داشبورد و کنسول دارد. این منجر به طراحی تمیز و ساده ای می شود که محیطی بصری را ایجاد می کند که در ان راننده بتواند صرفا بر روی رانندگی تمرکز کند.

صندلی های ارگونومی خوبی داشته و پشتیبانی خوبی از بدن را ارائه می دهند. هرچند که این سادگی ها و ویژگی های مثبت، با قرارگیری در ردیف عقب کمی رنگ می بازد، چرا که همچنان برای ورود و خروج و فضای ردیف سر در ردیف عقب چندان راحت نیستید. که البته این نکته زمانی ایراد محسوب می شود که شما قدی بلند داشته و یا درشت اندام باشید. به علاوه اینکه با قرارگیری در ردیف عقب، شیب ستون C و ارتفاع کم شیشه های جانبی، فضا را کوچکتر از آنچه که هست نشان می دهد.

کلام آخر

در مجموع اگر بخواهیم نسل چهارم مزدا۳ را تنها از دیدگاه طراحی، استایل و زیبایی شناسی مورد بررسی و ارزیابی نهایی قرار دهیم، می توان جسارت در فرم پردازی، سطوح تمیز, دقت در جزئیات در کنار رعایت تناسبات پایه را مورد ستایش قرار داد. مواردی که پیش از این در زبان طراحی مرسدس بنز تحت عنوان «خلوص نفسانی» یا «Sensual Purity» که شامل سه اصل راهبردی تناسبات، سطوح و جزئیات است دیده بودیم و اکنون به جرات می توان گفت که مزدا توانسته این اصول اساسی را حتی بهتر و جذاب تر از مرسدس بنز در طراحی محصول خود پیاده سازی کند. هر چند نمی توان از برخی ایراداتی که همچنان مزدا ۳ با خود به یدک می کشد مانند، عناصر کمی غریب در بدنه و یا فضای ردیف عقب و بار کمتر در مقایسه با رقبا چشم پوشی کرد، اما استایل و سبک طراحی ۳ جدید مورد استقبال اکثر کارشناسان قرار گرفته است و به نظر می رسد از نظر ظاهری، مزدا گام روبه جلو قابل توجهی برداشته است تا به تولیدات لوکس اروپایی در این سگمنت نزدیک تر شود و دریافت جوایز متعدد طراحی خودرو، می تواند گواهی بر این ادعا باشد که مزدا ۳ جدید از نظر زیبایی شناسی طراحی کاملا موفق ظاهر شده است. با این حال قضاوت نهایی را بر عهده شما مخاطبین آخرین خودرو می گذاریم.