آیا جنگنده‌های شرقی نسل پنجم آمادگی رویارویی با حریف‌های غربی قدرتمند را دارند؟

نسل پنجم جنگنده‌ها شامل آن دسته‌ای هواپیماهای نظامی مجهز به پیشرانه جت می‌شود که درحال حاضر در بزرگ‌ترین ارتش‌های جهان درحال انجام وظیفه هستند و برای مقابله با دشمنانشان به جدیدترین فناوری‌های هوافضایی جهان مجهز شده‌اند. این فناوری‌ها باعث برتری جنگنده‌های نسل پنجم در حوزه‌های مختلفی ازجمله پنهان‌کاری، الکترونیک هوایی پیشرفته و سیستم‌های یکپارچه نبرد می‌شود.

استفاده از طراحی رادارگریز، قابلیت سوپرکروز برای استفاده طولانی‌مدت از سرعت‌های فراصوت، بهره‌مندی از رادارهای AESA، یکپارچگی حسگرهای داخلی، نمایشگر یکپارچه با کلاه خلبان، سیستم اتصال داده‌ها، فضای ابری نبرد، مانورپذیری بالا، حمل پنهان موشک و بمب و چندمنظورگی ازجمله فاکتورهای اصلی جداکننده یک جنگنده نسل پنج مانند F-22 رپتور از مدل‌های قدیمی است.

اما این تنها آمریکا نیست که به توسعه این نوع جنگ‌افزار مدرن مشغول شده است؛ روسیه و چین هم نمونه مخصوص خود را به‌ترتیب با نام‌های سوخو SU-57 و چانگدو J-20 معرفی کرده‌اند؛ اما با توجه به ویژگی‌هایی که هر یک از این دو پرنده خشمگین شرقی دارند، کدام یک برای پیروزی در برابر F-22 شانس بیشتری دارد؟

طراحی و پنهان کاری

آخرین جنگنده سوخو به طراحی مدرنی مزین شده که با تکیه‌بر مواد اولیه خاص و فناوری منحصربه‌فرد، خود را از دید رادار پدافندها و جنگنده‌های دیگر پنهان می‌کند. طراحان این پرنده روسی با درنظر داشتن اهمیت بالای مانورپذیری، SU-57 را برای سناریوهای مختلفی آماده کرده‌اند که در شرایط نبرد واقعی کاربردی خواهد بود.

ناگفته نماند که جنگنده SU-57 هم برای پنهان‌کاری بیشتر، به موشک‌های داخلی مجهز شده است. در گزارشی که اخیرا از این جنگنده در نمایشگاه هوافضای ۲۰۲۴ چین ارائه شد، بسیاری از اهالی فن صنایع نظامی پس از بازدید از SU-57 عنوان کردند که این جنگنده با کیفیت ساخت پایین همراه شده که می‌تواند شانس شناسایی آن را در برابر رقبا بیشتر کند.

درنقطه مقابل، J-20 چینی هم به‎‌خاطر طراحی خود به پایداری و کنترل بالایی دسترسی دارد. استفاده گسترده از مواد خاص برای افزایش رادارگریزی این هواپیما به طراحی زاویه‌دار تر دماغه آن کمک می‌کند تا در برابر رقیب روسی، پنهان‌کاری بهتری داشته باشد.

پیشرانه و عملکرد

جنگنده روسی سوخو SU-57 به موتور «AL-41F1» مجهز شده که حدود ۱۴.۹ هزار کیلوگرم نیروی پشیران را برایش فراهم می‌کند. همراهی سیستم پس‌سوز (After burner) با این موتور باعث شده تا SU-57 قابلیت حرکت پایدار در سرعت‌های فراصوت را هم داشته باشد و نهایتا به سرعت ماخ ۲ دست پیدا کند.

جالب است که J-20 چینی هم بر پایه یک پیشرانه «AL-31F» روسی توسعه پیدا کرد اما بعدتر، قلب تپنده خود را با یک نمونه داخلی «WS-10C» و «WS-15» جایگزین کرد. WS-15 توان تولید ۱۸.۱ هزار کیلوگرم نیروی پیشران را دارد می‌تواند قابلیت سوپرکروز را در اختیار J-20 قرار دهد. این جنگنده هم با قابلیت رسیدن به ماخ ۲، می‌تواند نهایتا مسافتی ۵,۵۰۰ کیلومتری را طی کند در مقایسه با گستره ۳,۵۰۰ کیلومتری Su-57، به‌مراتب بیشتر است.

الکترونیک پرواز و حسگرها

پرنده خشمگین روسی از سیستم راداری «N036 بیلکا AESA» استفاده می‌کند که دسترسی دیداری آن به محیطی ۳۶۰ درجه را فراهم می‌کند. از دیگر فناوری‌های حساس این پرنده می‌توان به IRST برای هدف‌گیری جنگنده‌های پنهان‌کار، سامانه جنگ الکترونیک و ترکیب داده‌ها اشاره کرد که در کنار سیستم هشدار DAS، توان تشخیص و نبرد جنگنده سوخو را افزایش می‌دهند.

در سوی مقابل، J-20 از رادار «تایپ ۱۴۷۵ AESA» برای پایش فواصل دورتر، سیستم IRST برای هدف‌گیری جنگنده‌های پنهان‌کار، سامانه جنگ‌ الکترونیکی و ترکیب داده‌ها سود می‌برد که به فلسفه طراحی آن برمبنای دسترسی به مناطق جنگی بسیار دور کمک شایانی می‌کند.

مهمات و سلاح‌ها

پرنده سوخو SU-57 از یک محفظه داخلی و ۶ نقطه بار اصلی و چند نمونه اضافه برای حمل موشک بیشتر (که باعث مضایقه در پنهان‌کاری‌اش می‌شود) سود می‌برد. این جنگنده نسل پنجمی به موشک‌های هوا-به‌-هوا و هوا-به‌-زمین زیر مجهز شده است:

• R-77-1
• R-37M
• R-73
• Kh-59MK2

البته سوخو SU-57 به موشک‌های هایپرسونیک هم مجهز شده که می‌توانند قدرت بی‌نظیری را در اختیارش قرار دهند.

جنگنده چینی J-20 هم مانند سوخو از محفظه داخلی برای جمل ۶ موشک و دو جایگاه کوچک دیگر برای حمل موشک‌های کوتاه‌برد سود می‌برد. از جمله موشک‌های هوا-به-هوا و هوا-به-زمین این جنگنده می‌توان به «PL-15»، «PL-10» و… را دارد. البه J-20 از نسخه لانگ‌رنج PL-21 هم استفاده می‌کند که به نبرد از فاصله دور کمک خواهد کرد.

نتیجه‌ گیری

درحالی‌که تولیدات سوخو SU-57 به تنها ۷۶ فروند و تولید J-20 چینی هم به ۱۵۰ فروند محدود شده است اما هر دو درحال توسعه بیشتر و پیشرفت در گذر زمان هستند. روسیه به‌دلایل سیاسی و بودجه بالایی که روی SU-57 هزینه می‌کند، علاقه کمی به فروش آن دارد؛ در سوی دیگر چین گزینه فروش را از میز برداشته و مایل است که برتری‌های جنگنده‌اش را در اختیار هیچ ملت دیگری قرار ندهد.

به این ترتیب می‌بینیم که سوخو با تکیه‌بر ویژگی‌هایی مانند چندوظیفگی، مانورپذیری بالا و تجهیز به گستره متنوعی از موشک‌های قدرتمند می‌تواند رقیبی قوی برای جنگنده‌های آمریکایی باشد. SU-57 عملا آچار فرانسه جعبه‌ابزاری به نام نیروی هوایی روسیه به شمار می‌رود. در نقطه مقابل، J-20 فلسفه شبیه‌تری به جنگنده قدرتمند آمریکایی، F-22 رپتور، دارد و برای نبردهای ازراه‌دور و پنهان‌کاری بالا طراحی شده است.

البته ناگفته نماند که چینی‌ها با صرف هزینه‌ای دو برابر روس‌ها به فناوری لازم برای طراحی J-20 نسل پنجمی دست پیدا کرده‌اند تا به‌جای تولید یک جنگنده کوتاه‌برد‌تر و چندمنظوره مانند SU-57، یک نمونه استراتژیک و پنهان‌کار مانند F-22 رپتور را تولید کنند. نظر شما درباره این دو جنگنده شرقی چیست؟