علی میرزایی؛ بازار: برقی سازی فقط چالش یک صنعت مانند خودروسازی نیست، بلکه معضل مجموعه ای از صنایع و نهادها است. برقی سازی حمل و نقل به دهه ها وقت نیاز دارد و این زمان را نمی توان بدون برنامه گذراند. برقی سازی سیستم خودروهای احتراق داخلی را که سابقه ۱۰۰ سال در صنعت و بازار دنیا دارند را متحول کرده است. لذا این مهم نیازمند شناسایی دقیق و رفع گلوگاه ها در حوزه های زیرساخت، تولید و تعامل با مصرف‌کنندگان است، از همین رو در ادامه به بررسی برخی از گلوگاه و چالش های موجود در گسترش حمل و نقل برقی خواهیم پرداخت؛
مدیریت شارژ هوشمند عامل توسعه خودروهای برقی
متاسفانه واژه «گلوگاه» در ادبیات صنعت خودرو فقط منوط به تولید خودرو برقی شده، این درحالی است که واژه مذکور در سطح ملی اصلی ترین مانع تولید انرژی پاک و نوسازی شبکه های برق برای پاسخگویی به تقاضای فزاینده برق ناشی از پذیرش خودروهای برقی است. بسیاری از شبکه های موجود در اکثر کشورها و کشورما قدیمی بوده و برای مدیریت بار اضافی، به ویژه در ساعات اوج مصرف، مناسب نیستند. هم زمان، توزیع زیرساخت های شارژ نیز نابرابر است و هزینه های بالای نصب و استفاده ناکافی در برخی مناطق، پایداری مالی این زیرساخت ها را تضعیف می کند. رفع این مشکلات مستلزم سرمایه گذاری قابل توجه، هماهنگی های قانونی و راه‌حل های نوآورانه ای مانند مدیریت هوشمند شارژ و انعطاف پذیری شبکه است.
توسعه زیرساخت های شارژ مهمترین عامل توسعه حمل و نقل برقی است، ولی در دوره گذار وقتی خودروهای برقی به تعداد کافی نرسیده است، این مساله نیز با چالش های اقتصادی و عملیاتی مواجه است. هزینه بالای سرمایه گذاری برای نصب شارژرهای سریع با قیمت اقتصادی، سودآوری در این بخش را دشوار می کند.
چالش رقابت با چین در دنیا
در دنیا رقابت خودروسازان بزرگ با چین به یکی از گلوگاه های اساسی تبدیل شده است. تولیدکنندگان چینی با استفاده از تولید مقرون به صرفه، فناوری های پیشرفته باتری و چرخه های سریع نوآوری، بر بازار خودروهای برقی تسلط یافتند. علاوه بر این، خودروسازان بزرگ دنیا به شدت به زنجیره تامین چین برای اجزای کلیدی مانند باتری ها وابسته هستند که آن ها را در معرض خطرات ژئوپلیتیکی و اختلالات زنجیره تامین قرار می دهد. برای حفظ رقابت پذیری، تولیدکنندگان غیر چینی باید درک بهتری از نیازهای زیست بوم حمل و نقل برقی داشته باشند، زنجیره های تامین خود را متنوع ساخته و تولید را در مقیاس محاسبه شده در بازارهای کلیدی برنامه ریزی کنند. ولی بدون چین، خودروی برقی ارزان قیمت ساخته نمی شود.
اگرچه خودروهای برقی به دلیل کاهش هزینه های نگهداری و سوخت معمولا هزینه کمتری در طول عمرمفید خود دارند، ولی قیمت اولیه خرید آن ها بسیار زیاد است
خرید خودرو برقی چالش مشتریان
گلوگاه پذیرش خودروهای برقی توسط مشتریان به رفع نگرانی ها در عرضه خودرو مقرون به صرفه و کاربردی منوط و وابسته است. اگرچه خودروهای برقی به دلیل کاهش هزینه های نگهداری و سوخت معمولا هزینه کمتری در طول عمرمفید خود دارند، ولی قیمت اولیه خرید آن ها بسیار زیاد است که این مساله مانع جدی برای بسیاری از خریداران است. نگرانی درباره محدودیت مسافت پیمایش و دسترسی ناکافی به زیرساخت شارژ نیز علیرغم پیشرفت های مداوم در فناوری باتری، تردیدها را تشدید می کند. مضاف بر این، عدم اطمینان در مورد ارزش فروش مجدد خودروهای برقی به دلیل پیشرفت سریع فناوری تصمیم گیری مشتریان را پیچیده تر می کند.
چالش ورود کشورها به برقی سازی
اگر کشوری قصد ورود ورود به برقی سازی حمل و نقل دارد، باید بداند که غفلت از درک درست از گلوگاه های اصلی مربوط به صنعت و بازار خود ریسک تحول برقی سازی را بالا می برد. اگر این گلوگاه را به درستی شناسایی نکرده و به صورت نظام مند آن ها را رفع نشوند، پیامدهای مالی سنگینی به بار خواهد داشت. زیرا اشتباهات ممکن است منجر به هدر رفت سرمایه گذاری ها، ناکارآمدی در توسعه زیرساخت ها و کند شدن روند گذار به سیستم حمل و نقل برقی شود.
برای یک کشور اجرای حمل و نقل احتراقی و برقی به صورت موازی هزینه های سرسام آوری در درازمدت خواهد داشت
چالش رشد در زنجیره برقی سازی
عدم آگاهی از گلوگاه منجربه ایجاد رفتار آزمون و خطا در برقی سازی و اتلاف زمان خواهد شد، چنین تاخیرهایی نه تنها رقابت اقتصادی کشور را تضعیف می کند، بلکه کندی گذار برای کارایی سیستم ها مفید نیست. باید دقت داشت برای یک کشور اجرای حمل و نقل احتراقی و برقی به صورت موازی هزینه های سرسام آوری در درازمدت خواهد داشت. بنابراین، کشورها باید دوراندیشی راهبردی را اتخاذ که اولویت بندی آینده نگرانه گلوگاه ها را برای تحول شناسایی و جهت رفع آن ها هماهنگی میان ذینفعان و سرمایه‌گذاری ایجاد کنند. در چنین شرایطی گذار موفقیت آمیز به سوی راهکارهای حمل و نقل پایدار تضمین می شود. لازم به ذکر است که برقی سازی حمل و نقل فقط به خودرو محدود نمی شود، وزارت نیرو، شهرداری ها، شبکه های انتقال و توزیع به مراتب گلوگاه های پیچیده تری نسبت به خودروسازی دارند که تا به امروز در کشور بسیار کم مورد گفتمان قرار گرفته است. از همین رو می توان نتیجه گرفت که تمام اجزا و نشانه های برقی سازی با یک دیگر در دوره گذار باید رشد کنند یا برقی سازی در کشور ایجاد نخواهد شد.