در مقاله پیش رو به بررسی دسته‌ای نسبتاً ناشناخته از وسایل نقلیه با نام موپد Moped خواهیم پرداخت.


اکثر شما عزیزان با مشهورترین وسایل نقلیه دو چرخ همچون دوچرخه و موتورسیکلت آشنا هستید اما در چند سال اخیر دسته‌های دیگری از آن‌ها نیز تولید شده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به اسکوتر و موپد اشاره کرد. در مجله پدال به‌طور مفصل درباره موتورسیکلت صحبت شده و همچنین اخیراً به مقایسه موتورسیکلت و اسکوتر نیز پرداخته‌ایم؛ اما این بار می‌خواهیم بدانید موپد Moped چیست و چه کاربردی دارد.

موپد Moped چیست؟

موپد را می‌توان یک موتورسیکلت کوچک دانست که معمولاً برای هدایت آن نیازی به گواهینامه رانندگی مشابه خودروها و موتورسیکلت‌ها نیست. از نظر تاریخی، موپد منحصراً به معنی وسیله نقلیه مشابه دوچرخه‌های پدالی و موتورسیکلت‌های دارای پیشرانه است. در واقع موپدها فقط اندکی سریع‌تر از دوچرخه‌های عادی هستند. موپدهای سنتی و قدیمی با وجود پدال‌های خود از موتورسیکلت‌ها و اسکوترهای واقعی متمایز می‌شوند. برخی موپدها دارای طراحی فریم پله‌ای هستند درحالی‌که برخی دیگر از طراحی مشابه موتورسیکلت شامل فریم اصلی و باک سوخت قرار گرفته در ارتفاع بالا سود می‌برند. برخی از آن‌ها نیز شبیه دوچرخه‌های موتوردار و مدرن هستند.

البته باید دانست اکثر موپدهای فعلی شباهت زیادی به موتورسیکلت‌های عادی دارند هرچند از پدال‌ها استفاده کرده‌اند. شایان ذکر است برخی موپدها نیز فاقد پدال هستند که آن‌ها را بسیار به اسکوترها شبیه می‌کند اما تفاوت‌هایی همچون حجم پیشرانه و پرفورمنس نیز وجود دارد. در برخی کشورها، موپد را یک موتورسیکلت با حجم پیشرانه ۱۰۰ سی‌سی تعریف کرده‌اند. در ادامه به ریشه پیدایش نام موپد هم می‌پردازیم. واژه موپد Moped اولین بار توسط هارالد نیلسن خبرنگار سوئدی در سال ۱۹۵۲ و به عنوان ترکیبی از واژه‌های موتور و پدال بکار رفت. همچنین برخی منابع واژه موپد را برگرفته از mo و ped دانسته‌اند که به معنی رکاب زدن با پیشرانه و پدال‌ها بوده است. همانند برخی موتورسیکلت‌های دو چرخ اولیه، تمامی موپدها نیز در زمان پیدایش به پدال‌های مشابه دوچرخه مجهز بوده‌اند؛ اما واژه موپد در حال حاضر فقط شامل وسایل نقلیه کم‌توان و بسیار اقتصادی است. موپدهای اولیه در حقیقت دوچرخه‌هایی با موتور کمکی بوده‌اند. این موتور در شرایطی همچون عبور از سربالایی به کمک موتورسوار می‌آمده است. یکی از طرح‌های خلاقانه موپد در کشور بریتانیا با نام سایکل مستر شناخته می‌شود که دارای چرخ عقب محرک بوده است.

با اینکه همپوشانی‌هایی بین تعاریف موپد و دوچرخه‌های موتوردار وجود داشته اما کنوانسیون ترافیک جاده‌ای وین در سال ۱۹۷۷ موپد را هر وسیله نقلیه دو یا سه چرخ مجهز به پیشرانه درون‌سوزی که حداکثر حجم آن ۵۰ سی‌سی است در نظر می‌گیرد. با توجه به استفاده از پیشرانه کوچک، موپدها می‌توانند مصرف سوخت بسیار کمی داشته باشند و به همین خاطر آلایندگی آن‌ها نیز پایین است اما نکته جالب اینکه مطالعات نشان داده یک موپد ۵۰ سی‌سی دو زمانه که فاقد کاتالیزور باشد ۱۰ تا ۳۰ برابر هیدروکربن و ذرات آلاینده بیشتری نسبت به خودروهای یورو ۳ تولید خواهد کرد. همچنین در همان مطالعه گفته شده موپدهای چهار زمانه دارای کاتالیزور ۳ تا ۸ برابر آلایندگی بیشتری نسبت به خودروهای یورو ۳ دارند.

از نظر ایمنی، هدایت موپد معمولاً همان فاکتورهای لازم برای هدایت موتورسیکلت را نیاز خواهد داشت. البته سرعت پایین موپدها ریسک جراحات جدی را کاهش داده و در عوض خطر عدم توجه رانندگان به موپدها را افزایش می‌دهد. استفاده از لباس‌های روشن و رفلکتورها می‌تواند به افزایش ایمنی هدایت‌کنندگان موپد کمک نماید. جالب اینکه امکان تیونینگ موپد Moped به منظور تولید قدرت و سرعت بیشتر وجود دارد هرچند که ملاحظات ایمنی زیادی وجود خواهد داشت. نظرسنجی انجام شده در یکی از دانشگاه‌های فنلاند نشان داده ۸۰ درصد موپدهای مورد استفاده دانشجویان تیونینگ شده بوده است. مهم اینکه حداکثر سرعت متوسط این موپدها ۷۲ کیلومتر در ساعت اعلام شده درحالی‌که حداکثر سرعت مجاز یک موپد در فنلاند فقط ۴۵ کیلومتر در ساعت است.

مقایسه موپد و اسکوتر

افرادی که در دو راهی خرید موپد Moped و اسکوتر قرار گرفته‌اند معمولاً سؤالاتی درباره حداکثر سرعت، قدرت تولیدی و شتاب گیری این وسایل نقلیه می‌پرسند. قطعاً اسکوترهای قوی‌تر از این نظر بهتر از موپدها عمل خواهند کرد اما باید دانست موپدها به دلیل ابعاد کوچک خود می‌توانند مانور پذیری بهتری داشته باشند. همچنین موپدها ارزان‌تر از اسکوترها هستند. اکثر موپدها از گیربکس‌های ساده اما کاربردی استفاده می‌کنند و نیازی به تعویض دستی دنده‌ها نیز است. به همین خاطر است که موپدها گزینه‌ای ایده آل برای جوانان و بانوان هستند.

اسکوترها نیز همانند اکثر موپدها دارای فریم پله‌ای هستند هرچند از نظر حجم پیشرانه با محدودیت خاصی مواجه نیستند. حجم پیشرانه اسکوترها از ۵۰ سی‌سی شروع شده اما تا ۷۵۰ سی‌سی نیز می‌رسد. اساساً اگر پلتفرمی وجود داشته باشد که شما پای خود را حین حرکت روی آن قرار دهید، شما در حال هدایت یک اسکوتر هستید. اگر حجم پیشرانه این وسیله متحرک کمتر از ۱۰۰ یا ۵۰ سی‌سی باشد، آن وسیله به عنوان یک موپد Moped شناخته خواهد شد. اصولاً اسکوترها گران‌تر از موپدها هستند چراکه از پیشرانه قوی‌تر، شتاب و سرعت بهتر سود می‌برند.

نکته بعدی اینکه اسکوترها می‌توانند با گیربکس دستی یا اتوماتیک تولید شوند و بنابراین راندن آن‌ها همیشه به راحتی موپد نیست. اگر اسکوتر دارای گیربکس دستی باشد شما باید تلاش بیشتری برای تعویض دنده‌ها داشته باشید. یکی از برجسته‌ترین محصولات دو چرخ بازار وسپا است که خریداران سؤالات زیادی درباره کلاس‌بندی آن دارند. به نظر شما وسپا اسکوتر است یا موپد؟ پاسخ دقیقی برای این سؤال وجود ندارد اما شاید بهتر باشد وسپا را ترکیبی از هر دو بدانیم. از آنجایی که نسخه‌های گوناگونی از وسپا با حجم پیشرانه ۴۹ تا ۲۷۸ سی‌سی تولید می‌شود بنابراین این مدل‌ها هم به عنوان موپد و هم اسکوتر شناخته خواهند شد.

کشورهای مختلف قوانین متنوعی برای راندن موپدها دارند. برای مثال افراد ۱۶ ساله در برخی کشورها فقط می‌توانند موپدی با حجم پیشرانه ۵۰ سی‌سی را هدایت کنند درحالی‌که راندن موپدها و اسکوترهایی با حداکثر حجم ۱۲۵ سی‌سی برای افراد ۱۷ ساله مجاز است. موتورسواران باید پلاک‌های مخصوص را به پشت موپد و اسکوتر خود بچسبانند تا مبتدی بودن خود را به اطلاع دیگر رانندگان برسانند. آن‌ها همچنین اجازه ورود به بزرگراه‌ها و جاده‌ها را ندارند.