به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، سیستم ترمز یکی از مهمترین اجزای ایمنی در هر وسیله نقلیه ای است. فارغ از نحوه صحیح برخورد با لنت و ترمزگیری، بایستی به عنوان یک راننده از زمان تعویض لنت ترمز نیز آگاه باشید.

وقتی شما در زمان رانندگی پدال ترمز را فشار می دهید، شبکه پیچیده ای از قطعات خودرو وارد عمل می شود. یک سیستم ترمز معمولی شامل یک جفت لنت ترمز، یک روتور(دیسک) ترمز و یک کالیپر ترمز برای هر چرخ است. لنت ها در کالیپر نصب می شوند و دو طرف روتور ترمز را لمس می کنند. هنگامی که پدال ترمز فشار داده می شود، مایع هیدرولیک در کالیپر، هر لنت ترمز را به سمت روتورهای ترمز فشار می دهد و این باعث اصطکاک، کاهش سرعت و در نهایت توقف خودرو می شود. هرگونه ایرادی که در هریک از مراحل این فرایند دیده شود، باید یکی از علائم تعویض لنت خودرو قلمداد گردد.

بیشتر بخوانید: علائم خرابی دیفرانسیل ماشین چیست؟ 

وقتی به تعداد دفعات متعددی که این عمل ساده هر روز در زمان رانندگی انجام می‌شود فکر ‌کنید جای تعجبی نمی ماند که این لنت‌ های ترمز در طول زمان دچار سایش و نیازمند تعویض شوند. در این مقاله سعی ما بر این است که شما را با علائم خراب شدن لنت و نشانه های تعویض لنت ترمز خودرو آشنا کنیم تا هرچه سریعتر نسبت به تعویض یا تعمیر این قطعه اساسی اقدام به عمل آورید.

6 آژیر خطر که زمان تعویض لنت ترمز را اعلام می‌کنند

در اکثر خودروهای مدرن، دو چرخ جلو دارای یک دستگاه ترمز هستند که به آنچه به عنوان روتور شناخته می شود بستگی دارد. بالای هر یک از روتورها (دیسک های فلزی) که در پشت چرخ یافت می شود، یک قطعه گیره مانند به نام کالیپر وجود دارد. وقتی پدال ترمز خودرو را فشار می دهید، کالیپرها شروع به بسته شدن می کنند و لنت های ترمز روی روتورهای ترمز فشار می آورند.

این عمل باعث ایجاد اصطکاک می شود تا چرخ ها آهسته تر بچرخند و نهایتا کاملاً متوقف شوند. همانطور که هیچ قطعه‌ای از ماشین جاودانه نیست، لنت های ترمز نیز برای همیشه سالم نمی مانند. عمل اصطکاکی که قبلاً ذکر شد ناگزیر عمر لنت ها را کاهش می‌دهد. زمانی که لنت‌های ترمز بر اثر اصطکاک بیش از حد نازک شوند ترمز های شما آنطور که باید کارایی نخواهد داشت. برای ایمنی بیشتر در هنگام رانندگی و همچنین آشنایی با انواع مشکلات لنت ترمز لازم است موارد زیر را مطالعه کنید.

1. صدای جیغ یا سوت هنگام رانندگی

هنگامی که در سکوت کامل، بدون موسیقی و صدای اضافی در حال رانندگی هستید ممکن است به طور ناگهان در هنگام ترمز گرفتن صدای جیغ یا سوت مانندی را احساس کنید. در اینجا این سوال مطرح می شود که مشکل صدای لنت در هنگام ترمز خودرو به چه دلیل است؟ صدای جیغ بلند می تواند نتیجه زنگ زدگی یا سایش روی دیسک ها باشد که زمینه ساز یکی از علائم خرابی لنت ترمز خودرو می‌شود. امروزه اکثر لنت های ترمز دارای نشانگر سایش یا سنسور سایش هستند که در بالای لنت های ترمز نصب می شود. هنگامی که لنت های ترمز به حد زیادی از فرسودگی رسیده باشند، این نشانگر روی روتور خراشیده می شود و صدایی ایجاد می کند. این صدای گوش خراش به راننده هشدار می دهد که زمان تعویض لنت ترمز فرا رسیده است.

بیشتر بخوانید: علت سوت کشیدن ماشین هنگام حرکت چیست؟

2.کاهش عملکرد و سرعت ترمز نسبت به قبل

کاهش عملکرد ترمز شما می تواند یکی از علائم خراب شدن لنت خودروی شما باشد و زمان تعویض لنت ترمز را جلو بیندازد. بیشتر اوقات، این اتفاق نتیجه ی فشار دادن عمدی ترمز در مسافت های وسیع و بی نیاز به ترمز است. گاهی چنین عملی یعنی گرفتن مداوم ترمز ضروری است به خصوص زمانی که در دامنه ی کوه یا خیابان های پرپیچ و خم در حال رانندگی هستید. با این حال، اگر در یک منطقه کوهستانی زندگی می کنید که باید مرتباً در سراشیبی رانندگی کنید، به مرور زمان مکانیسم ترمز های شما ضعیف خواهد شد. علاوه بر این زمانی که برای مدت طولانی و مداوم  لنت های ترمز را وادار به تماس با روتورها کنید، علت داغ شدن لنت ترمز اتومبیل شما کشف خواهد شد. افزایش دمای روتور و لنت ها در طول زمان از توانایی آنها برای ایجاد اصطکاک مورد نیاز می کاهد. در نتیجه این اتفاق، متوجه خواهید شد که ماشین شما به همان سرعتی که سابق با فشردن پدال ترمز متوقف میشد، متوقف نمی شود.

3.صدای تیک یا خرخر هنگام فشردن پدال ترمز

در برخی از خودروها لنت های خودرو با گیره، پیچ و مهره یا پین به صورت ثابت و محکم نصب می شوند. هدف از این نصب مطمئن جلوگیری از تکان خوردن لنت های ترمز است؛ زیرا در صورت شل شدن لنت های ترمز آنها شروع به لرزش می کنند و صدای تیک تیک یا خرخر مانندی را با فشردن و رها کردن ترمز از خود بروز می دهند. علاوه بر این شل بودن لنت ها ممکن است به سایر سخت افزار های خودرو آسیب برساند.

4.حساس لرزش و ارتعاش هنگام فشردن پدال ترمز

یکی دیگر از نشانه های استهلاک لنت در خودرو، لرزش و ارتعاش به روی پدال ترمز است. لنت های ترمز معمولا با نوعی ماده ی چسبنده در کنار یکدیگر نگه داشته می شوند. زمانی که لنت ها فرسوده شود گرمای زیادی بر اثر سایش آنها تولید می شود. در این هنگام این ماده چسبنده داغ شده و به روی روتورها به صورت پراکنده آغشته می شود. بر اثر این فرایند، شما موقع فشردن پدال ترمز لرزش هایی را احساس خواهید کرد. البته ارتعاشات شدیدتر می تواند نشان دهنده ی ساییدگی شدید لنت ها نیز باشد که ایمنی شما را شدیدا به خطر می اندازد. به محض حس ارتعاش و لرزش غیرعادی، باید بدانید که زمان تعویض لنت ترمز فرا رسیده است.

علاوه بر این در خودروهای مدرن که مجهز به سیستم ترمز پیشرفته ای بی اس هستند ممکن است این لرزش عادی باشد. در صورتی که لنت تایر خودروی شما مجهز به سیستم ترمز ABS باشد، در ترمزهای شدید و ناگهانی، شاهد لرزش شدید پدال ترمز خواهید بود. این سیستم به‌وسیله اتصال و جدا کردن پی در پی لنت، مانع قفل شدن  و لیز خوردن چرخ خودرو خواهد شد.

5.کشش خودرو به یک طرف هنگام ترمز گرفتن

گاهی خودروی شما هنگامی که ترمز می گیرید به سمت چپ یا راست کشیده می شود. این مشکل را باید یکی از نشانه‌های نیاز به تعویض لنت خودرو قلمداد کنید. منحرف شدن خودرو می‌تواند ناشی از مسائلی مانند فشار نامناسب تایر، خرابی بلبرینگ چرخ، یا خرابی کالیپر ترمز باشد، اما یکی از این دلایل مشکلات لنت خودروها است. لنت های خودروی شما همگی به طور یکسان دچار سایش نمی شوند بلکه گاهی ممکن است لنت سمت چپ یا راست دچار ساییدگی بیشتری شده باشد. همین عدم هماهنگی ضخامت لنت ها می تواند دلیل عدم تعادل هنگام ترمز گیری و کشیده شدن ماشین به سمت چپ یا راست باشد. کشش خودرو به یک سمت می تواند از مهم ترین علائم خراب شدن لنت ترمز جلو خودرو نیز باشد.

6.چراغ هشدار سنسور سایش لنت ها روشن می شود

بسیاری از خودروهای مدرن دارای لنت ترمز با سنسورهای سایش هستند. در این خودروها، هنگامی که لنت های خودرو به حدی از فرسودگی برسند، چراغ هشدار به روی داشبورد روشن می شود.

نکته مهم پس از تعویض لنت ترمز

اهمیت ایمنی و توجه به سیستم خودرو، بعد از تشخیص زمان تعویض لنت ترمز و اقدام برای رسیدگی به این بخش نیز ادامه  خواهد داشت. پس از تعویض لنت، باید به نکاتی توجه داشته باشید که هم هزینه صرف شده پای نوسازی لنت هدر نرود و هم به خودرو آسیب نرسد.

بلافاصله پس از تعویض لنت، سراغ رانندگی طولانی نروید. مدتی را با خودرو به ملایمت رفتار کنید، ترمز ناگهانی در سرعت بالا نگیرید و دریفت نکشید تا لنت‌های جدید به خوبی روی دیسک‌ها جا بخورند و باهم هماهنگ شوند. به طور متوسط، پیشنهاد می‌شود حدود 400 کیلومتری با لنت‌های نو مسیر طی کنید تا لنت‌ها هماهنگی لازم با دیسک‌های ترمز را پیدا کنند و آب بندی شوند.

چه عواملی بر افزایش طول عمر لنت ها تاثیر می گذارد؟

در این مورد که لنت های ترمز دقیقا چقدر عمر دارند هیچ قانون سخت و سریعی وجود ندارد. بعضی از لنت های ترمز می توانند بین 50000 تا 100000 کیلومتر دوام بیاورند و مجموعه ای نیز از این مقدار عمر طولانی تری دارند. عوامل مهمی در طول عمر لنت ها دخیل هستند که یکی از این عوامل نحوه ی رانندگی رانندگان خودرو است. برای اینکه دیر تر مجبور به تعویض لنت های خودروی خود شوید باید با احتیاط رانندگی کنید و از ترمز های غیر ضروری خودداری کنید. برخی دیگر از عوامل مهم بر طول عمر لنت ها در زیر بیان می شود.

محلی که در آن زندگی می کنید

اگر در محلی زندگی می کنید که بیشتر مسیر شما به بزرگراه ختم می شود، لنت های شما دوام بیشتری خواهند داشت. دلیل این طول عمر این است که در مسیر های داخل شهر، چراغ قرمز، تقاطع و دوربرگردان های بسیاری وجود دارد. وجود این موارد باعث می شود شما زمان های بیشتری از ترمز برای توقف یا کاهش سرعت استفاده کنید.

وزن سرنشینان و باری که توسط خودرو حمل می شود

یکی دیگر از عواملی که در سایش لنت ها نقش دارد، وزنی است که به طور منظم و مداوم توسط وسیله نقلیه حمل می شود. وقتی وسیله نقلیه سبک تر باشد و صندوق بار کمتری در خود داشته باشد، کاهش سرعت و توقف با فشردن پدال ترمز آسان تر صورت می گیرد و فشار کمتری به لنت ها متحمل می شود. معمولاً لنت‌های ترمز جلو سریع‌تر از لنت‌های ترمز عقب فرسوده می‌شوند. یکی از دلایل سریع­تر خراب شدن لنت های جلوی خودرو وزن است.

نوع لنت ترمز در وسیله نقلیه

نوع لنت هایی که می توانید در وسیله نقلیه خود داشته باشید از نظر دوام متفاوت هستند. لنت ها از نظر سرعت، مواد تشکیل دهنده و قیمت نیز با یکدیگر تفاوت دارند. انواع لنت ترمز شامل موارد زیر می شود: 

– لنت های ترمز ارگانیک که معمولا ارزان ترین نوع هستند؛ اما طول عمر کمی دارند.

– لنت‌های ترمز فلزی نیز پر سر و صدا که طول عمر آنها از لنت های ارگانیک بیشتر است.

–   لنت های ترمز نیمه فلزی از ذرات فلزی ذوب شده مانند مس و برنز به همراه مواد دیگر ساخته شده اند. اگرچه لنت های نیمه فلزی عملکرد ترمز گیری عالی و طول عمر بالایی دارند، اما ممکن است روتورهای ترمز را سریعتر از سایر لنت ها خراب کنند.

– لنت های ترمز سرامیکی نسبت به سایر لنت ها دوام بیشتری دارند و در برابر سایش مقاومت بیشتری از خود نشان می دهند؛ اما مشکل این است که آنها گران ترین نوع لنت خودرو هستند.

بیشتر بخوانید:علت صدای چرخ جلو ماشین هنگام دور زدن / دلایل تق‌تق چرخ‌ها هنگام دور زدن در خودرو

زمان تعویض لنت ترمز برای خودروهای ایرانی و چینی

تعویض لنت ترمز یکی از مهم‌ترین اقدامات نگهداری خودرو است که مستقیماً بر ایمنی راننده و سرنشینان تاثیر می‌گذارد. همانطور که اشاره کردیم بهترین زمان تعویض لنت ترمز به نوع خودرو، سبک رانندگی و شرایط جاده بستگی دارد، اما می‌توان به صورت کلی برای خودروهای تولیدی ایران‌خودرو، سایپا و ماشین‌های چینی، چنین تخمین زد.

ماشین‌های ایران‌خودرو (پژو 206، سمند، سورن و…)

• لنت‌های جلو: ۱۰,۰۰۰ تا ۲۰,۰۰۰ کیلومتر
• لنت‌های عقب: ۴۰,۰۰۰ تا ۶۰,۰۰۰ کیلومتر

خودروهای سایپا (پراید، تیبا، شاهین و…)

• لنت‌های جلو: ۱۰,۰۰۰ تا ۱۵,۰۰۰ کیلومتر
• لنت‌های عقب: ۴۰,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰ کیلومتر

خودروهای چینی (چری، ام‌وی‌ام، جک و…)

• لنت‌های جلو: ۱۵,۰۰۰ تا ۲۵,۰۰۰ کیلومتر
• لنت‌های عقب: ۵۰,۰۰۰ تا ۷۰,۰۰۰ کیلومتر

اگر لنت سالم باشد اما ترمز نگیرد، مشکل چیست؟

گاهی اوقات ممکن است لنت را بررسی کنید و به نظر سالم بیاید، اما در عمل خودرو ترمز نمی‌گیرد. این مشکل می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که همه آنها ختم به لنت نمی‌شوند. با مراجعه به تعمیرگاه برای حل مشکل، احتمالاً با یکی از موارد زیر روبرو خواهید شد.

1. کمبود یا نشتی روغن ترمز

روغن ترمز یکی از اجزای حیاتی سیستم ترمز است که فشار لازم برای فشرده شدن لنت‌ها و دیسک را فراهم می‌کند. اگر سطح روغن ترمز کاهش یابد یا نشتی در لوله‌های مرتبط وجود داشته باشد، فشار لازم برای عملکرد ترمز ایجاد نمی‌شود.

    چگونه متوجه شویم؟ چراغ هشدار ترمز در داشبورد روشن می‌شود، یا ممکن است سطح روغن ترمز در مخزن آن پایین آمده باشد.

    راه‌حل چیست؟ سطح روغن ترمز را بررسی کنید و در صورت کم بودن، آن را به سطح مناسب برسانید. اگر نشتی وجود دارد، باید به یک مکانیک مراجعه کنید تا سیستم بررسی و تعمیر شود.

2. وجود هوا در سیستم ترمز

هوا در لوله‌های ترمز می‌تواند یکی دیگر از دلایل اصلی عدم ترمزگیری باشد. ورود هوا باعث می‌شود که فشار لازم در سیستم به‌درستی انتقال نیابد و عملکرد ترمز ضعیف شود.

    چگونه متوجه شویم؟ پدال ترمز به‌نظر نرم‌تر از حد معمول است و برای توقف خودرو باید آن را بیشتر فشار دهید.

    راه‌حل چیست؟ هواگیری سیستم ترمز یکی از اقدامات ضروری در این حالت است. این کار معمولاً توسط مکانیک انجام می‌شود و شامل خارج کردن هوا از لوله‌های ترمز است.

3. خرابی بوستر ترمز (تقویت‌کننده ترمز)

بوستر ترمز (یا تقویت‌کننده) وظیفه دارد نیرویی که شما به پدال وارد می‌کنید را تقویت کند تا لنت‌ها به‌درستی روی دیسک فشار وارد کنند. خرابی بوستر می‌تواند باعث کاهش عملکرد ترمز شود.

    چگونه متوجه شویم؟ پدال ترمز سخت‌تر از معمول فشار داده می‌شود و به‌نظر می‌رسد که خودرو به‌آرامی متوقف می‌شود.

    راه‌حل چیست؟ اگر بوستر ترمز خراب شده باشد، باید آن را تعویض کنید. این قطعه معمولاً در سیستم ترمز خلأیی عمل می‌کند و نیاز به بررسی تخصصی دارد.

4. مشکلات دیسک ترمز

دیسک‌های ترمز که لنت‌ها بر روی آن‌ها فشار می‌آورند، اگر دچار فرسودگی یا تاب‌برداشتن شوند، عملکرد ترمز را مختل می‌کنند.

    چگونه متوجه شویم؟ هنگام ترمزگیری ممکن است لرزش در پدال ترمز یا فرمان حس کنید. همچنین، صدای جیغ یا ساییدگی می‌تواند نشانه‌ای از خرابی دیسک باشد.

    راه‌حل چیست؟ دیسک‌های ترمز باید بررسی و در صورت لزوم تراشکاری یا تعویض شوند. این کار به ترمزگیری بهتر و افزایش طول عمر لنت‌ها کمک می‌کند.

5. نشتی یا خرابی کالیپر ترمز

کالیپرها بخشی از سیستم ترمز هستند که وظیفه دارند لنت‌ها را به دیسک فشار دهند. اگر کالیپر خراب باشد یا نشتی روغن داشته باشد، ترمز به‌درستی عمل نخواهد کرد.

    چگونه متوجه شویم؟ ترمزگیری ناپایدار، کشیده شدن خودرو به یک سمت هنگام ترمز، یا کاهش قدرت ترمزگیری نشانه‌های مشکلات کالیپر هستند.

    راه‌حل چیست؟ کالیپرها باید توسط مکانیک بررسی و تعمیر شوند. در برخی موارد، تعویض کالیپر ضروری است.

6. مشکلات سیستم ضدقفل ترمز  ABS

سیستم ABS برای جلوگیری از قفل شدن چرخ‌ها طراحی شده است، اما خرابی این سیستم می‌تواند باعث کاهش قدرت ترمزگیری شود.

    چگونه متوجه شویم؟ چراغ هشدار ABS در داشبورد روشن می‌شود و عملکرد ترمز در شرایط لغزنده ضعیف‌تر از حد معمول است.

    راه‌حل چیست؟ سیستم ABS باید با دستگاه دیاگ بررسی و خطاهای آن رفع شوند.

7. لنت‌های ترمز بی‌کیفیت یا اشتباه

گاهی اوقات، حتی اگر لنت‌های جدید نصب شده باشند، ممکن است به دلیل کیفیت پایین یا عدم تناسب با دیسک‌های ترمز، کارایی لازم را نداشته باشند.

    چگونه متوجه شویم؟ ترمزگیری ضعیف یا تولید صدای غیرمعمول پس از نصب لنت جدید از نشانه‌های آن است.

    راه‌حل چیست؟ همیشه از لنت‌های باکیفیت و متناسب با مدل خودرو استفاده کنید.

سخن پایانی

ترمزها یکی از مهمترین بخش‌های سیستم ایمنی خودرو شما هستند. لنت نیز بخش مهم این سیستم محسوب می شود و به طور حتم باید تمامی علائم تمام شدن لنت خودرو جدی گرفته شود. همچنین عیب یابی لنت ترمز ماشین کاری است که باید توسط فردی با تجربه صورت گیرد، مخصوصا علت دود بلند شدن از لنت ترمز که باید توسط افراد مجرب مورد بررسی قرار گیرد. به یاد داشته باشید که در زمان تعویض لنت ماشین در صورتی که نصب به صورت نادرست و ناقص صورت گیرد، عواقب شدید و پرخطری را به دنبال خواهد داشت./