بازار مسکن در ایران با مشکلات متعددی روبهرو شده است که منجر به افزایش قیمتها و ناتوانی بسیاری از مردم از جمله مستأجران در خرید خانه شده است. گرانی مسکن به یک بحران اقتصادی جدی تبدیل شده و تأثیرات منفی آن بر زندگی اقشار جامعه قابل مشاهده است.
قیمت مسکن در تهران بهطور متوسط ۸۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برای هر مترمربع است که موجب شده خرید مسکن برای بسیاری از اقشار جامعه، بهویژه مستأجران، به یک رؤیای دستنیافتنی شود. طبق گزارشهای رسمی، ۵۱ درصد خانوارهای تهرانی مستأجر هستند و این افراد باید علاوه بر پرداخت اجارهبها، هزینههای سنگین زندگی را نیز تحمل کنند.
با وجود مشکل اقتصادی که کشور با آن مواجه است، توان مستأجران برای خرید خانه روز به روز کمتر میشود. این در حالی است که بخش زیادی از درآمد خانوارها در تهران صرف هزینههای مسکن میشود. در برخی مناطق تهران، این هزینه به بیش از نیمی از درآمد خانوارها میرسد که در شرایط فعلی، پرداخت اجارهبها برای آنها به یک چالش بزرگ تبدیل شده است.
وامهای مسکن که قرار بود راهحلی برای تسهیل خرید خانه باشند، در عمل نتوانستهاند کمکی در خصوص افزایش قدرت خرید خانه مستأجران داشته باشند. یکیاز مشکلات اصلی در این زمینه، پایین بودن سقف وامها و بالا بودن نرخ بهره است. بهعنوان مثال، برای دریافت یک وام مسکن ۱ میلیارد تومانی، افراد باید هزینههای جانبی زیادی همچون خرید اوراق تسهیلات مسکن و هزینههای دفترخانه را پرداخت کنند. این شرایط باعث شده است که مبلغ واقعی وام که به متقاضیان پرداخت میشود، حتی برای خرید یک واحد کوچک مسکونی در تهران نیز کافی نباشد.
بسیاری از متقاضیان وام باید ماهیانه مبالغ زیادی را پرداخت کنند که این فشار مالی، مشکلات زیادی برای آنها ایجاد میکند. با این حال، دولت و بانکها میتوانند با اصلاح سیاستهای مالی و تسهیلات مسکن، مشکلات مستأجران را کاهش دهند و خانهدار شدن آنها را تسهیل کنند.
یکی از راهحلهای مهم، افزایش سقف تسهیلات مسکن است. افزایش سقف وامهای مسکن و کاهش نرخ بهره این وامها میتواند شرایط را برای اقشار مختلف، بهویژه خانوارهای کمدرآمد، تسهیل کند. ایجاد شرایط مناسب برای ساخت و ساز مسکن نیز میتواند به افزایش عرضه مسکن در بازار کمک کند.
اجرای جدی قانون مالیات بر خانههای خالی نیز میتواند به کاهش قیمتها و افزایش دسترسی به مسکن کمک کند. با فرض اینکه اقدامات مؤثری در این زمینه انجام شود، مستأجران قادر خواهند بود بهراحتی به خانهدار شدن نزدیکتر شوند و شرایط مسکن در کشور بهبود یابد.