اعلام تعرفههای جدید ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در دوم آوریل ۲۰۲۵، به ویژه اعمال تعرفه ۲۵ درصدی بر خودروهای خارجی وارداتی به آمریکا، نشاندهنده آغاز دورهای جدید در تجارت جهانی است. این سیاستها که از سوی ترامپ بهعنوان «اعلام استقلال اقتصادی آمریکا» معرفی شدهاند، نه تنها بر بازار خودرو آمریکا بلکه بر زنجیره تأمین جهانی خودرو و حتی بازار خودرو ایران تأثیرات قابلتوجهی خواهند داشت.
بازار خودرو جهانی، به نظر میرسد که در پناه جنگ تجاری و تغییرات گسترده قرار گرفته است. افزایش تعرفه ۲۵ درصدی بر خودروهای خارجی وارداتی به آمریکا، هزینه واردات خودرو برای مصرفکنندگان آمریکایی را بهطور قابلتوجهی افزایش خواهد داد. این افزایش قیمت ممکن است مصرفکنندگان آمریکایی را به سمت خرید خودروهای داخلی سوق دهد که در کوتاهمدت به نفع خودروسازان آمریکایی مانند جنرال موتورز، فورد و تسلا خواهد بود. اما در بلندمدت، این سیاست میتواند منجر به کاهش رقابت در بازار داخلی آمریکا شود، چرا که خودروسازان آمریکایی دیگر با فشار ناشی از رقابت با برندهای خارجی مواجه نخواهند بود. این کاهش رقابت ممکن است کیفیت و نوآوری در صنعت خودروسازی آمریکا را تحت تأثیر قرار دهد.
با این حال، صنعت خودروسازی جهانی به شدت به زنجیرههای تأمین بینالمللی وابسته است. بسیاری از قطعات خودرو در کشورهای مختلف تولید میشوند و سپس در کارخانههای مونتاژ نهایی به خودرو تبدیل میشوند. تعرفههای سنگین ترامپ بر واردات خودرو و قطعات، این زنجیره را مختل خواهد کرد. برای مثال، تولیدکنندگان ژاپنی و آلمانی که بخش عمدهای از خودروهای لوکس و قطعات پیشرفته را تأمین میکنند، ممکن است مجبور شوند هزینههای بیشتری برای صادرات به آمریکا بپردازند یا تولید خود را به خاک آمریکا منتقل کنند. این تغییرات میتواند منجر به افزایش هزینههای تولید و در نتیجه افزایش قیمت خودرو در بازارهای جهانی شود.
تعرفههای جدید ترامپ، همچنین ممکن است کشورهای صادرکننده خودرو مانند آلمان و ژاپن را وادار به اعمال تعرفههای متقابل بر کالاهای آمریکایی کند. این جنگ تجاری میان آمریکا و سایر اقتصادهای بزرگ جهان را تشدید خواهد کرد. برخی از خودروسازان جهانی ممکن است برای حفظ سهم خود در بازار آمریکا، تصمیم به انتقال کارخانههای خود به خاک آمریکا بگیرند؛ اما این اقدام هزینههای سنگینی برای شرکتها به همراه خواهد داشت.
با افزایش تعرفهها، کشورهای صادرکننده خودرو مانند آلمان و ژاپن ممکن است با کاهش تقاضا در آمریکا مواجه شوند. این کاهش میتواند به رکود در صنعت خودروسازی جهانی منجر شود و حتی بر اقتصاد کشورهایی که به صادرات خودرو وابستهاند، تأثیر منفی بگذارد. بهویژه چین، که با تعرفه ۳۴ درصدی مواجه شده، ممکن است در صادرات خودروهای ارزانقیمت خود به آمریکا دچار مشکل شود.
در ایران، قیمت خودروهای وارداتی افزایش خواهد یافت. ایران به دلیل محدودیتهای تولید داخلی و نیاز به خودروهای با کیفیت، به واردات خودرو از کشورهای اروپایی و آسیایی وابسته است. هرچند ایران بهطور مستقیم تحت تأثیر تعرفههای آمریکا قرار نمیگیرد، اما اختلال در زنجیره تأمین جهانی خودرو و افزایش هزینههای تولید خودروسازان خارجی میتواند به کاهش عرضه خودروهای وارداتی به ایران منجر شود. این موضوع در کنار مشکلات ناشی از تحریمهای آمریکا و محدودیتهای ارزی، فشار بیشتری بر بازار خودرو ایران وارد خواهد کرد.
از دیگر سو، تعرفههای جدید ترامپ فرصتی برای خودروسازان داخلی ایران ایجاد خواهد کرد تا سهم بیشتری از بازار را به دست آورند. اما خودروسازان ایرانی برای استفاده از این فرصت باید کیفیت محصولات خود را بهبود بخشند و نیازهای مصرفکنندگان را بهتر تأمین کنند. اگر این اتفاق نیفتد، مصرفکنندگان ایرانی ممکن است با کاهش گزینههای موجود و افزایش نارضایتی مواجه شوند.
در بلندمدت، موفقیت یا شکست این سیاستها به واکنش کشورهای مختلف، توان تولید داخلی آمریکا و تغییرات در زنجیره تأمین جهانی بستگی دارد. آنچه مسلم است، این است که صنعت خودرو ایران و جهان وارد دورهای از تغییرات گسترده شده است که نیازمند بررسی دقیق و اتخاذ سیاستهای مناسب از سوی دولتها و شرکتها خواهد بود.