بازار خودروی ایران در سال گذشته یکی از پرچالش‌ترین دوره‌های خود را پشت سر گذاشت؛ دورانی پر از نوسانات قیمتی، رکود در خرید و فروش، تغییرات سیاست‌گذاری و انتظار خریداران.
در ابتدای سال ۱۴۰۳، قیمت خودروها روند صعودی خود را حفظ کرد و به‌طور میانگین، قیمت خودروهای داخلی در سه‌ماهه اول سال حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش یافت. به عنوان نمونه، پراید ۱۱۱ از حدود ۲۵۰ میلیون تومان در فروردین ۱۴۰۳ به بیش از ۳۲۰ میلیون تومان در تیرماه رسید. پژو ۲۰۷ دنده‌ای نیز از حدود ۵۸۰ میلیون تومان به ۷۰۰ میلیون تومان نزدیک شد.
اما از تابستان ۱۴۰۳، روند صعودی متوقف شد و بازار به تدریج وارد فاز رکودی شد. عواملی چون کاهش نرخ ارز، افزایش عرضه در سامانه یکپارچه فروش خودرو و محدودیت واردات خودروهای کارکرده باعث شد تا قیمت‌ها در ماه‌های پاییز و زمستان به‌صورت خزنده کاهش یابد. در بهمن ۱۴۰۳، بازار به نوعی قفل شد و کاهش تقاضا باعث شد قیمت خودروها حتی نسبت به تابستان حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد افت کند.
یکی از ویژگی‌های بارز بازار خودرو در این بازه، کاهش محسوس خرید و فروش بود. بررسی میدانی نمایشگاه‌های خودرو در شهرهای بزرگ نشان می‌دهد که میزان معاملات نسبت به مدت مشابه سال قبل، بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته است.
علت اصلی این رکود را می‌توان در کاهش قدرت خرید مردم، نوسانات نرخ ارز، تورم عمومی و عدم پیش‌بینی‌پذیری آینده اقتصادی دانست. خریداران ترجیح دادند منتظر کاهش بیشتر قیمت‌ها یا ورود خودروهای وارداتی بمانند.
در سامانه‌های آنلاین فروش خودرو، حجم آگهی‌ها به شکل قابل توجهی افزایش یافت، اما نرخ تبدیل آگهی به معامله بسیار پایین ماند. فروشندگان، به‌خصوص در نیمه دوم سال، اغلب خودروهای خود را با قیمت‌های بالاتر از عرف بازار آگهی می‌کردند، ولی در عمل تمایلی به فروش با قیمت‌های پایین‌تر نداشتند.
ورود خودروهای وارداتی نیز تأثیر محدودی بر بازار داشت. تعداد کم خودروهای واردشده، تعرفه‌های بالا و قیمت نهایی قابل توجه آنها باعث شد تأثیر چندانی بر بازار نگذارد.
در حال حاضر، سهم خودروهای چینی در بازار ایران بیش از هر زمان دیگری افزایش یافته و شرکت‌های مونتاژکننده داخلی مدل‌های متنوعی از خودروهای چینی را با شرایط فروش اقساطی یا نقدی وارد بازار کردند. با این حال، استقبال از این خودروها به دلیل قیمت بالا و هزینه نگهداری سنگین، محدود بوده است.
افزایش هزینه نگهداری و تعمیرات نیز یکی از دغدغه‌های جدی مالکان خودرو بود. قیمت قطعات یدکی به‌طور متوسط بیش از ۷۰ درصد افزایش یافت و خدمات پس از فروش، به‌ویژه برای خودروهای چینی، با نارضایتی‌های گسترده مواجه شد.
دولت در ابتدای سال ۱۴۰۳ وعده واردات گسترده خودروهای کارکرده و نو، حذف قرعه‌کشی و افزایش تولید را مطرح کرد. با این حال، تنها بخش کوچکی از خودروهای وارداتی به بازار عرضه شد و از سویی دیگر تولید برخی خودروسازان حتی کاهش یافت.
بنابراین واردات اندک و قیمت تمام‌شده بالا، نتوانسته تأثیر ملموسی بر کنترل قیمت‌ها داشته باشد.
بازار خودرو ایران از سال ۱۴۰۳ به این سو شاهد یک چرخه کامل از افزایش قیمت، رکود، و ثبات نسبی بود. خریداران محتاط‌تر شده‌اند، فروشندگان بلاتکلیف‌اند و سیاست‌گذاران همچنان در آزمون ساماندهی بازار قرار دارند.
در حال حاضر نیز بازار خودرو همچون ماه‌های قبل همچنان در وضعیت رکودی قرار دارد. البته قیمت‌ها از ثبات نسبی برخوردارند، اما نشانه‌ای از رونق در معاملات دیده نمی‌شود. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که در صورت تداوم روند کاهشی نرخ ارز و تثبیت شرایط اقتصادی، قیمت خودروها در نیمه اول ۱۴۰۴ می‌تواند تا ۱۰ درصد دیگر کاهش یابد.
به گفته فعالان بازار خودرو، در صورت تحقق وعده‌های دولت مبنی بر واردات گسترده خودرو اعم از نو و کارکرده و حذف موانع تولید، می‌توان به بهبود نسبی بازار در نیمه دوم سال امیدوار بود.
بازار خودرو ایران در یک سال گذشته، تصویر روشنی از بی‌اعتمادی مصرف‌کنندگان، نبود سیاست‌گذاری مؤثر و ناتوانی در پاسخ‌گویی به نیاز واقعی مردم را نشان داد. به نظر می‌رسد این بازار در یک بن‌بست روانی و اقتصادی قرار گرفته که خروج از این وضعیت، نیازمند اصلاحات بنیادین، برنامه‌ای شفاف، عملی و همراه با اعتمادسازی است.