از ابتدای سال جاری، اخبار متفاوتی در مورد بازار خودرو منتشر شده است، اما یکی از مهمترین رویدادها که چندان مورد توجه رسانهها قرار نگرفت، حذف محدودیتهای معاملاتی برای خودروهای وارداتی بود. این اتفاق در سکوت خبری، بازار وارداتیها را وارد مرحله تازهای کرده است.
همه چیز از کنارهگیری شورای رقابت از نقش نظارتی در بازار خودرو ناشی میشود. با کنارهگیری شورای رقابت از جایگاه نظارت در بازار مدلهای وارداتی، اکنون سازمان حمایت وظیفه مدیریت بازار خودروهای وارداتی را بر عهده گرفته و در اولین گام، ماده چهارم مصوبه ۵۴۳ شورای رقابت را لغو کرده است.
مصوبه ۵۴۳ شورای رقابت مربوط به بازار خودرو است؛ جایی که بازار خودرو یک بازار انحصاری تشخیص داده میشود و به همین خاطر، باید تعدادی از بایدها و نبایدها در آن اجرا شود. اکنون با کنارهگیری شورای رقابت از جایگاه قبلی، سازمان حمایت به عنوان زیرمجموعهای از وزارت صمت، نامهای به شرکتهای واردکننده ارسال کرده و اعلام کرده است که از این پس، محدودیتهای موجود در ماده چهارم مصوبه ۵۴۳ لغو میشود.
ماده چهارم مصوبه ۵۴۳ در بخش پنجم بر روی حوالهفروشی تمرکز دارد؛ جایی که بخشی از دلالان بازار خودرو برای آن برنامهریزی میکنند و بازار انحصاری جدیدی برای خودشان ایجاد میکنند.
فروش حواله خودرو همیشه یک اقدام غیرقانونی محسوب میشد، اما اکنون با لغو ماده چهارم مصوبه ۵۴۳، فردی که موفق به ثبتنام برای خرید خودرو وارداتی میشود، بلافاصله میتواند اقدام به حوالهفروشی کند و بابت کاغذی که ارزشی ندارد، سود کلانی به جیب بزند.
خرید و فروش حواله خودرو فقط مختص خودروهای وارداتی نیست و در بسیاری از موارد، با پیشفروش محصولات ایرانخودرو و سایپا، موجی از آگهیهای مربوط به فروش حواله در سایتهای دیوار و شیپور ظاهر میشود.
خرید و فروش حواله خودرو شاید تنها نقطه تاریک کنار گذاشتن قوانین قبلی باشد، وگرنه لغو قانون رهن یکساله محصولات وارداتی میتواند به افزایش عرضه و بالا رفتن حجم معاملات بازار و در نهایت، کنترل قیمتها کمک کند.
حذف محدودیت خرید و فروش خودروهای وارداتی را میتوان از جنبههای دیگری نیز بررسی کرد. برخلاف پیشفروشهایی که ایرانخودرو و سایپا برگزار میکنند، از این پس داشتن گواهینامه شرطی برای شرکت در عرضه خودروهای وارداتی نیست.
قبلاً متقاضی خرید خودروهای وارداتی باید حداقل ۱۸ سال سن داشته باشد، که اکنون این شرط نیز لغو شده است.
خرید خودروهای وارداتی تا کنون برای کسانی که در ۴۸ ماه گذشته از ایرانخودرو و سایپا خریدی داشتهاند، ممنوع بود. محدودیتی که برای محصولات مونتاژی، یعنی ماشینهای بهمنموتور، کرمانموتور، مدیرانخودرو و سایر مونتاژکارها ۲۴ ماه بود، اما از اکنون چنین محدودیتی برای خرید خودروهای وارداتی وجود ندارد.
متقاضی خرید خودرو وارداتی در هر سنی اجازه ثبتنام خواهد داشت، حتی زیر ۱۸ سال. برخلاف قوانینی که همچنان در ثبتنام ایرانخودرو و سایپا اجرا میشود، داشتن پلاک انتظامی ممنوعیتی برای خرید خودرو وارداتی نیست و از همه مهمتر، با اجرایی شدن قوانین جدید، حتی اشخاص حقوقی نیز میتوانند برای ثبتنام و خرید خودرو وارداتی اقدام کنند.
در کنار همه اینها، شرط بلوکه کردن وجه در حساب بانکی نیز ممکن است به زودی لغو شود. هرچند این تغییرات میتواند به رونق خرید و فروش کمک کند، اما احتمال بازگشت موج دلالی و سوداگری در بازار خودروهای وارداتی نیز وجود دارد.