ایران خودرو با افزایش 16 درصدی تولید در فروردین ماه، بازار را غافلگیر کرد. این خودروساز بزرگ کشور، برخلاف سال گذشته و دیگر خودروسازی بزرگ کشور یعنی سایپا، سال جدید را پرقدرت آغاز کرده است.

بر اساس آمار منتشر شده از سوی وزارت صمت، ایران خودرو در فروردین ماه 29 هزار و 626 دستگاه خودرو تولید کرده است. این در حالی است که این شرکت در فروردین سال گذشته 25 هزار و 568 دستگاه خودرو تولید کرده بود. بنابراین، ایران خودرو در فروردین ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته 16 درصد افزایش تولید داشته است.

در مقابل، شرکت سایپا فروردین ماه را با تولید 18 هزار و 395 دستگاه خودرو آغاز کرد. این در حالی است که سایپا در مدت مشابه سال گذشته 25 هزار و 293 دستگاه خودرو تولید کرده بود. بنابراین، سایپا در فروردین ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته 27 درصد کاهش تولید داشته است.

نکته قابل توجه این است که ایران خودرو و سایپا سال گذشته تقریبا یک اندازه خودرو تولید کرده بودند. اما امسال ایران خودرو در فروردین ماه 11 هزار و 231 دستگاه خودرو بیشتر از سایپا تولید کرده است. این در حالی است که ایران خودرو 4 هزار دستگاه بیشتر از فروردین سال گذشته تولید کرده است.

این تفاوت در تولید دو خودروساز بزرگ کشور این سوال را مطرح می کند که چه اتفاقی افتاده است که دو غول خودروسازی کشور به دو نقطه متفاوت رسیده اند؟

قبل از پاسخ به این پرسش باید توجه داشت که نمی توان تنها به آمار فروردین ماه بسنده کرد و باید منتظر ادامه روند تولید در خطوط خودروسازان بزرگ بود.

به اعتقاد تحلیلگران و ناظران، این تفاوت عددی را تنها می توان به تغییر ریل ایران خودرو از دولتی به خصوصی منتسب کرد. چرا که هم ایران خودرو و هم سایپا امروز با مشکلات مشابهی در زمینه تحریم و محدودیت تبادلات مالی، نوسانات ارزی، افزایش قیمت دلار، جهش 55 درصدی تورم و افزایش 45 درصدی هزینه دستمزد کارگران دست و پنجه نرم می کنند.

ایران خودرو در حالی که بدهی و زیان انباشته سنگین تری دارد، از نیمه بهمن ماه سال گذشته، بزرگترین مجموعه خودروسازی کشور این مجال را یافت تا از قیود فلج کننده مدیریت دولتی رها شود.

اگرچه در صنعت به ویژه خودروسازی، نمی توان در کوتاه مدت انتظار تغییر داشت، اما آنگونه که آمار می گوید تغییر مسیر و آغاز اصلاحات ساختاری در ایران خودرو نخستین نشانه های احیا را نشان می دهد.

در هفته های گذشته، زمزمه خصوصی سازی شرکت سایپا نیز بلندتر از قبل شنیده شد. چرا که ایران خودرو استراتژی دهگانه ای در دستور کار خود قرار داده است. این استراتژی مسیر پیش رو برای بدنه مهندسی، کارشناسی و کارگران این مجموعه را روشن کرده است.

اما سایپا در همان سیکل معیوب و ویژه ساختارهای دولتی گرفتار است و مدیران آن تنها موظفند بودجه یا اعتبار تعریف شده برای این مجموعه را مصروف بندهای دیکته شده کنند؛ بدون آنکه منتظر نتیجه ای در راستای بهبود کمیت یا کیفیت محصولات سایپا یا رضایت مشتریان و سود سهامداران باشند.

بنابراین، مدیریت ایران خودرو می تواند سریع تر و منعطف تر از گذشته با واقعیت بازار و نیاز مشتریان تصمیم گیری کند. اما سایپا حتی اگر مصمم به تغییر مسیر باشد، به دلیل بروکراسی سنگین، ساختار دولتی و فشارهای خارج از مجموعه اختیار عمل ندارد.

این تفاوت ها نشان می دهد که شاید این آمار نشانه آغاز احیای صنعت خودروسازی در کشور باشد.