تجارت خارجی غیرنفتی ایران در فروردین ماه سال جاری با چالش‌های متعددی مواجه است. براساس آمار گمرک، حجم و ارزش تجارت خارجی غیرنفتی ایران در این ماه به ترتیب ۱۰ میلیون و ۷۵۶ هزار تن و ۵ میلیارد و ۷۹۸ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۱۲ درصد کاهش در وزن و ۳ درصد کاهش در ارزش را تجربه کرده است.

صادرات غیرنفتی ایران در فروردین ماه به ۸ میلیون و ۹۵۷ هزار تن به ارزش ۲ میلیارد و ۹۴۲ میلیون دلار رسیده، در حالی که واردات به یک میلیون و ۷۹۹ هزار تن به ارزش ۲ میلیارد و ۸۵۶ میلیون دلار محدود شده است. با این حال، صادرات از نظر وزن بیشتر از واردات بوده، اما ارزش آنها نزدیک به هم است که نشان می‌دهد ارزش متوسط هر تن کالای وارداتی به مراتب بیشتر از ارزش متوسط هر تن کالای صادراتی است.

متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای صادراتی در فروردین ماه سال جاری ۳۲۸ دلار بوده که تنها ۰.۴۷ درصد افزایش داشته، در حالی که متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی با رشد ۳۹ درصدی به ۱۵۸۷ دلار رسیده است.

همچنین، چین با ۹۹۷ میلیون دلار بزرگترین بازار صادراتی ایران است و ۸۰ درصد از وزن و ۸۱ درصد از ارزش کل صادرات غیرنفتی ایران به ۷ کشور چین، عراق، امارات متحده عربی، ترکیه، افغانستان، عمان و پاکستان صادر شده است.

در مقابل، کشورهای عمده طرف معامله واردات با ایران شامل امارات متحده عربی، چین، ترکیه، آلمان، هلند، هند و پاکستان بوده‌اند که ۸۳ درصد از وزن و ۸۵ درصد از ارزش کل واردات به کشور را به خود اختصاص داده‌اند.

این آمارها نشان می‌دهد که ساختار صادراتی ایران متکی به خام‌فروشی است و نیاز به سیاست‌گذاری‌های هوشمندانه برای تقویت صادرات با ارزش افزوده، تنوع‌بخشی به شرکای تجاری و مدیریت هزینه‌های واردات وجود دارد. وابستگی بیش از حد به چند بازار محدود، اقتصاد صادراتی ایران را در برابر تغییرات سیاسی، اقتصادی یا مقررات تجاری در این کشورها آسیب‌پذیر کرده است.