در شرایطی که هزینه‌های اجاره مسکن به یک مشکل بزرگ برای مستأجران تبدیل شده است، دولت با هدف کاهش فشار‌های اقتصادی و کنترل بازار مسکن، اقدام به اجرای طرح وام ودیعه مسکن کرده است. این وام به افراد فاقد مسکن به عنوان تسهیلات کمک‌ودیعه مسکن پرداخت می‌شود تا هزینه‌های اجاره را برای مستأجران تسهیل کند.
سقف وام ودیعه مسکن در تهران ۲۷۵ میلیون تومان، در مراکز استان‌ها ۲۱۰ میلیون تومان و در سایر شهر‌ها ۱۴۰ میلیون تومان تعیین شده است. بانک‌ها نقش اصلی را در این فرآیند بر عهده دارند، از جمله استعلام وضعیت مالی متقاضیان، پرداخت تسهیلات با شرایط خاص و بررسی کد رهگیری.
ثبت‌نام برای دریافت وام ودیعه مسکن از ۱۶ اردیبهشت ماه آغاز شده است و متقاضیان می‌توانند از طریق سامانه سمان وزارت راه و شهرسازی به صورت آنلاین ثبت‌نام کنند. استعلام وضعیت مالی متقاضیان بین ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد از ثبت‌نام مشخص می‌شود و متقاضیان می‌توانند شعبه بانکی خود را بر اساس استعلام‌های صورت‌گرفته انتخاب کنند.
افرادی که تحت پوشش نهاد‌های حمایتی همچون کمیته امداد و بنیاد شهید هستند، می‌توانند از تسهیلات قرض‌الحسنه ۴۰۰ میلیون تومانی با بازپرداخت ۱۰ ساله بهره‌مند شوند. این افراد نیازی به ثبت‌نام در سامانه وزارت راه و شهرسازی ندارند و می‌توانند از طریق نهاد‌های حمایتی خود ثبت‌نام کنند.
دستورالعمل اجرایی تسهیلات کمک‌ودیعه مسکن مطابق با قوانین جدید و بر اساس مصوبات هیئت عالی بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار تنظیم شده است. در این دستورالعمل، شرایط متقاضیان و نحوه پرداخت تسهیلات به طور دقیق تعیین شده است.
برای ثبت‌نام، متقاضیان باید به سامانه saman.mrud.ir مراجعه کنند و اطلاعات خود را وارد کنند. برای تکمیل مدارک و ضامنین نیز مهلت ۱۵ روزه تعیین شده است.
یکی از چالش‌های اساسی در اجرای این طرح، محدودیت‌های موجود برای برخی از مستأجران است. وام ۴۰۰ میلیونی برای مستأجران دهک‌های ۱ تا ۳ که در ابتدا برای حمایت از این افراد طراحی شده بود، تنها به کسانی که تحت پوشش نهاد‌های حمایتی قرار دارند، اختصاص یافته است.
در مورد افراد مجرد، مردان بالای ۴۵ سال و زنان بالای ۳۵ سال می‌توانند در این طرح شرکت کنند. شرایط متقاضیان دریافت تسهیلات شامل داشتن قرارداد اجاره با کد رهگیری، فاقد زمین یا مسکن ملکی بودن و تأهل متقاضی است.
اولویت‌های پرداخت تسهیلات شامل زوج‌های جوان، خانوار‌های تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره)، سازمان بهزیستی، بنیاد شهید و امور ایثارگران، زنان سرپرست خانوار و خانوار‌های دارای ۳ فرزند و بیشتر است.