بازار خودرو ایران در سالهای اخیر به دلیل تحریمها و سیاستهای ناکارآمد و تصمیمات نادرست، دچار نوسانات شدید و بیثباتی بسیاری شده است. در حال حاضر، رکود اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم نیز بر این وضعیت تأثیر گذاشته و بازار خودرو را در کشور به روزهای بیرمقی رسانده است. رکود عمیق، نوسان قیمتها، ضعف عرضه، قدرت خرید پایین و سایه مذاکرات، همه دست به دست هم دادهاند تا خریداران و فروشندگان در بلاتکلیفی و سردرگمی به سر ببرند.
با این حال، تنها عامل محدودکننده بازار خودرو، تحریمها و تصمیمات نادرست نبوده است؛ بلکه مجموعهای از عوامل، به ویژه ممنوعیت واردات خودرو طی ۵ سال و تشدید سیاستهای قیمتگذاری دستوری، بازار خودرو را با بحران عمیقتری روبهرو ساخته است. در این میان، هم تولیدکنندگان و هم مصرفکنندگان بیشترین آسیب را دیدهاند.
در این شرایط، نوسان نرخ ارز نیز سبب فراز و فرود قیمت انواع خودرو در بازار شده و تصمیمگیری برای خرید خودرو را سخت کرده است. علیرغم اینکه گفته میشد واردات خودرو میتوانست سرکوب قیمتی در بازار ایجاد کند، اما شاهد رشد نرخ انواع خودرو در بازار فعلی هستیم.
یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در بازار فعلی خودرو، سیاستهای جدید عرضه و تقاضا است. کاهش عرضه برخی مدلهای پرتقاضا به دلیل مشکلات تولید یا محدودیتهای وارداتی، تعادل بازار را برهم زده و زمینه را برای افزایش قیمتها فراهم کرده است.
طی یک سال گذشته، بازار خودرو به نوعی به سقف قیمتی خود نزدیک شد، به طوری که ارزانترین خودروی سواری نو در بازار، یعنی ساینای دندهای، بهایی معادل نیم میلیارد تومان دارد. این در شرایطی است که قدرت خرید در طرف تقاضا به شدت کاهش یافته است.
بررسی روند بازار خودرو و مراجعه خریداران نشان میدهد که تقریباً از دهه ۹۰ تاکنون، قدرت خرید خودرو به شدت کاهش یافته و همین موضوع موجب کاهش تقاضای واقعی در این سالها شده است. با ادامه شرایط رکود تورمی در اقتصاد و تحولات سیاسی، تعمیق رکود در بازار خودرو جدیتر شده است.
در حال حاضر، بازار خودرو یکی از مبهمترین مقاطع خود را سپری میکند و علاوه بر اینکه سکوت معاملات و افت تقاضا، چشمانداز آن را بیشتر از همیشه به تحولات سیاسی و اقتصادی وابسته کرده است، رشد هزینه واردات و سیاستهای تعرفهای، بحران در تأمین قطعات، پیشبینی مسیر قیمتها را به امری پیچیده بدل کرده و آن را به تصمیمهای آتی سیاستگذاران گره زده است.
یک کارشناس بازار خودرو در این زمینه معتقد است که مذاکرات سیاسی یکی از فاکتورهای مهم و تأثیرگذار بر بازار خودرو است و به دلیل ابهام و بلاتکلیفی در مورد سرانجام مذاکرات، بسیاری از خریداران دست نگه داشتهاند.
وی همچنین به تأثیر عرضه بیشتر در تغییر وضعیت کنونی بازار خودرو و کاهش قیمتها اشاره کرد و گفت که افزایش عرضه میتواند به بهبود شرایط کمک کند، اما باید توجه داشت که در حال حاضر تقاضای کاذب در بازار وجود ندارد و تعداد خریداران واقعی کم است، در حالی که قیمتها هم بسیار بالاست و قدرت خرید مردم پایین آمده است.
بررسی قیمتها در بازار خودرو نشان میدهد که همچنان نوسانات قیمتی در بازار خودروهای داخلی، مونتاژی و وارداتی وجود دارد. برخی از محصولات داخلی به افت قیمت همراه شدند و در کنار رکود وارداتیها، بسیاری از مونتاژیها با ثبت قیمت جدید شرکتها با رشد قیمت مواجه شدند.
در بازار خودروهای داخلی، ساینا S اتومات مدل ۱۴۰۳ با ۱۸ میلیون تومان کاهش به ۶۴۴ میلیون تومان، دنا پلاس دندهای مدل ۱۴۰۴ با ۴ میلیون تومان کاهش به ۸۸۲ میلیون تومان و کوییک RS مدل ۱۴۰۴ با ۷ میلیون تومان کاهش به ۴۸۹ میلیون تومان رسید.
در میان خودروهای مونتاژی، شاهد رشد بهای ۵ تا ۴۰ میلیون تومانی بودیم. فیدلیتی پرستیژ ۵ نفره مدل ۱۴۰۴ با ۴۰ میلیون تومان افزایش به ۳ میلیارد و ۱۵۰ میلیون تومان، فیدلیتی پرستیژ ۷ نفره با ۳۰ میلیون تومان افزایش به ۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان و کی ام سی J۷ مدل ۱۴۰۴ با ۲۰ میلیون تومان افزایش به یک میلیارد و ۹۵۰ میلیون تومان رسید.
در خودروهای وارداتی، شاهد افت بهای ۵۰ میلیون تومانی بودیم. هیوندای کونا مدل ۲۰۲۴ با ۵۰ میلیون تومان کاهش به ۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، کیا K۵ مدل ۲۰۲۴ با ۵۰ میلیون تومان کاهش به ۶ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان و نیسان سیلفی E-Power مدل ۲۰۲۴ با ۵۰ میلیون تومان کاهش به ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان رسید.