ورود استانداران اقلیم کردستان عراق به استان کردستان ایران، نشان‌دهنده تحولی جدید در سطح دیپلماتیک و همکاری‌های بین‌المللی در منطقه است. این رویداد در سطح نمادین و عملی، بیانگر تقویت دیپلماسی مرزی، اعتمادسازی منطقه‌ای و عزم دو طرف برای گسترش روابط چندوجهی است.
در شرایطی که منطقه غرب آسیا با بی‌ثباتی‌های متوالی و معادلات پیچیده ژئوپولیتیکی مواجه است، نزدیکی میان جمهوری اسلامی ایران و اقلیم کردستان عراق می‌تواند نقطه اتکایی مهم برای تأمین منافع دو جانبه، ثبات مرزی و بهره‌برداری از ظرفیت‌های مغفول‌مانده تلقی شود.
فرصت‌های سیاسی و امنیتی:
* نهادینه‌سازی دیپلماسی مرزی: دیدار استانداران به عنوان سطوح اجرایی-حاکمیتی محلی، می‌تواند بسترساز «دیپلماسی پارلمانی و محلی» باشد.
* تثبیت نقش ایران در معادلات داخلی اقلیم: نزدیکی نخبگان اجرایی اقلیم به جمهوری اسلامی ایران می‌تواند وزنه‌ی تأثیرگذاری ایران را در مناسبات اربیل – بغداد نیز افزایش دهد.
* هم‌افزایی در مبارزه با تروریسم و گروه‌های مسلح معارض: همکاری امنیتی میان نیروهای مرزی ایران و پیشمرگه‌ها، به‌ویژه در مهار گروهک‌های تروریستی و تجزیه‌طلب، می‌تواند منافع متقابل را تأمین کند.
فرصت‌های اقتصادی و تجاری:
* تبدیل مرزها از «نقطه تنش» به «محور توسعه»: مرز باشماق مریوان، تمرچین پیرانشهر و سایر گذرگاه‌های تجاری، ظرفیت آن را دارند که به محورهای لجستیک منطقه‌ای بدل شوند.
* پیوند بازارهای محلی و بومی‌سازی تجارت: مبادلات کالاهای کشاورزی، مصالح ساختمانی، صنایع سبک، دارو، خدمات سلامت و انرژی، می‌تواند با حذف واسطه‌ها و استفاده از کانال‌های بومی، تجارت مردمی و پایدار ایجاد کند.
* سرمایه‌گذاری مشترک در زیرساخت‌ها: پروژه‌های مشترک در حوزه‌هایی مانند برق، گاز، انرژی‌های تجدیدپذیر، سدسازی و حتی آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، نه‌تنها درآمدزایی دارند بلکه موجب تقویت پیوندهای میان‌فرهنگی نیز می‌شوند.
فرصت‌های فرهنگی و اجتماعی:
* تقویت هویت مشترک فرهنگی و زبانی: مردم استان کردستان ایران و اقلیم کردستان عراق اشتراکات زبانی، قومی، دینی و حتی سنت‌های آیینی دارند.
* دیپلماسی فرهنگی به مثابه ابزار نرم تأثیرگذاری: استفاده از ظرفیت دانشگاه‌ها، انجمن‌های ادبی، سینمای بومی، موسیقی کردی و نخبگان فکری می‌تواند قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران را در اقلیم افزایش دهد.
* همکاری در حوزه سلامت و آموزش: درمان بیماران اقلیم در بیمارستان‌های سنندج، ارومیه یا تبریز و اعزام اساتید یا دانشجویان از و به اقلیم، نه‌تنها چهره‌ای انسانی از جمهوری اسلامی ارائه می‌دهد، بلکه عملاً شبکه‌های اجتماعی هم‌پوشان بین دو سوی مرز ایجاد می‌کند.
چالش‌ها و ملاحظات مهم:
* رقابت بازیگران خارجی: ترکیه، آمریکا و امارات در تلاش‌اند تا نفوذ ایران را در اقلیم مهار کنند.
* تحولات سیاسی داخلی عراق: چالش‌های میان اربیل و بغداد می‌تواند بر ثبات روابط با ایران نیز سایه بیفکند.
* نگرانی‌های امنیتی تهران: در صورت عدم کنترل گروهک‌های ضدایرانی در اقلیم، روابط می‌تواند آسیب ببیند.
ورود رسمی و هماهنگ استانداران اقلیم کردستان عراق به خاک ایران، حرکتی راهبردی برای نهادینه‌سازی نوعی همکاری چندلایه منطقه‌ای است. برای جمهوری اسلامی ایران، این همکاری‌ها فرصتی است برای تثبیت امنیت مرزی، گسترش نفوذ فرهنگی، توسعه پایدار منطقه‌ای، و بازتعریف نقش ژئوپولیتیکی خود در معادلات پیچیده عراق و منطقه کردستان است.