در سال 2023، براساس آمار سازمان بین‌المللی تولیدکنندگان وسایل نقلیه موتوری (OICA)، بیش از 85 میلیون خودرو در جهان تولید شد. در این میان، چین با تولید 27 میلیون خودرو، سهم 31 درصدی از بازار تولید خودروی جهان را به خود اختصاص داد و در صدر قرار گرفت. ایالات متحده با تولید 10 میلیون خودرو در جایگاه دوم قرار دارد و 12 درصد از خودروهای جهان را تولید می‌کند. ژاپن نیز با تولید 7.8 میلیون خودرو، سهم 10 درصدی دارد و سومین تولیدکننده بزرگ خودرو جهان است.

سایر کشورها نیز در تولید خودرو سهم دارند؛ هندوستان با 5.5 میلیون، کره جنوبی با 3.7 میلیون، آلمان با 3.6 میلیون، مکزیک با 3.5 میلیون، برزیل با 2.4 میلیون، اسپانیا با 2.2 میلیون، تایلند با 1.9 میلیون، اندونزی با 1.5 میلیون، فرانسه با 1.4 میلیون، ترکیه با 1.35 میلیون، کانادا با 1.2 میلیون، جمهوری چک با 1.2 میلیون، ایران با یک میلیون، اسلواکی با یک میلیون، انگلستان با 876 هزار، ایتالیا با 796 هزار و مالزی با 702 هزار دستگاه خودرو در سال، در جایگاه چهارم تا بیستم بزرگترین تولیدکنندگان خودروی جهان قرار دارند.

تولید خودرو برای کشورها از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ نگاهی به 20 کشور برتر در تولید خودرو نشان می‌دهد که هر 10 اقتصاد برتر جهان در جمع 20 تولیدکننده پرتیراژ خودروی جهان نیز قرار دارند. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت صنعت خودرو در توسعه اقتصادی و صنعتی کشورها است.

همچنین، تولید خودرو زنجیره تأمین گسترده‌ای دارد و نیازمند توسعه صنایع مختلف همچون فولاد، پتروشیمی، الکترونیک، پلیمر و … است. بنابراین، رشد صنعت خودرو به شکوفایی سایر صنایع کمک می‌کند و می‌تواند کشورها را در مسیر توسعه صنعتی قرار دهد.

صنعت خودرو یکی از پیشروترین صنایع در حوزه استفاده از نوآوری، اتوماسیون و فناوری‌های نوین است؛ هوش مصنوعی در خطوط تولید خودرو، توسعه الگوریتم‌های خودروهای خودران، طراحی خودروهای جدید و پیش‌بینی رفتار آیرودینامیکی قطعات فنی کاربرد دارد. توسعه صنعت خودرو نقش اساسی در سرمایه‌گذاری، رشد و توسعه فناوری‌های مرتبط با هوش مصنوعی دارد.

علاوه بر این، صنعت خودرو نقش مهمی در توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل دارد؛ این صنعت توسعه سیستم‌های حمل‌ونقل داخلی را تسهیل کرده و زیرساخت‌های مرتبط با آن را گسترش می‌دهد.

صنعت خودرو یکی از بزرگ‌ترین صنایع تولیدی جهان است که پنج درصد نیروی کار و سه درصد تولید ناخالص داخلی جهان را به خود اختصاص داده است. سهم این بخش در تولید ناخالص داخلی ملی در بازارهای نوظهور مانند هند و چین بیشتر است و به ۷ درصد نیز می‌رسد.

در منطقه خاورمیانه، تنها نام دو کشور ایران و ترکیه در جدول 20 خودروساز برتر جهان خودنمایی می‌کند. ترکیه با تولید 1.35 میلیون خودرو در سال، رتبه سیزدهمین تولیدکننده خودروی جهان را دارد و در صادرات خودرو نیز سهم بالایی دارد. صادرات خودروی ترکیه در سال 2023 به 35 میلیارد دلار رسیده است.

در مقابل، ایران با وجود قرار گرفتن در جمع 20 خودروساز پرتیراژ جهان، از نظر صادرات در شرایط مساعدی نیست. براساس آمار سازمان بین‌المللی سازندگان خودرو (OICA)، ایران در سال 1403، 37 میلیون و 800 هزار دلار خودرو صادر کرده است که نسبت به سال قبل از آن رشد نزدیک به چهارد درصدی داشته است.

برای کسب سهم بیشتر از بازار تولید و صادرات خودرو جهان، ایران نیاز به نقشه‌راهی مناسب دارد. ایران خودرو و سایپا، دو شرکت بزرگ خودروساز کشور، سال‌هاست که با زیان انباشته سنگینی مواجه بوده‌اند. با برگزاری مجمع عمومی عادی ایران‌خودرو و تصمیم سهامداران مبنی بر واگذاری مدیریت به بخش خصوصی، روزنه‌های امید برای تغییر در وضعیت این خودروساز و صنعت خودروی کشور ایجاد شده است.

مدیریت جدید ایران خودرو برنامه‌های مهمی برای ایجاد تحول در این شرکت مدنظر قرار داده است؛ از جمله اعمال استانداردهای سختگیرانه در تهیه قطعات، نظارت بر خرید قطعات از خارج کشور، رفع ایراد و ارتقای کیفیت محصولات، سرمایه‌گذاری برای تولید پلتفرم‌های جدید و تولید محصول با کیفیت با همکاری شرکای معتبر بین‌المللی.

حمایت از صنعت خودرو با برداشتن چوب قیمت‌گذاری دستوری که به عنوان پاشنه‌آشیل این صنعت شناخته می‌شود، گامی اساسی است.