واگذاری سهام خودروسازان به بخش خصوصی گامی مهم در اصلاح ساختار و رقابتی‌سازی صنعت خودرو کشور است، اما انتشار نامه‌ای با مهر «خیلی محرمانه» در دو روز اخیر آینده خصوصی‌سازی خودروسازان، به‌خصوص جریان واگذاری سهام سایپا را در هاله‌ای از ابهام فرو برد و بازار سرمایه را شوکه و نارضایتی سهامداران حقیقی را به دنبال داشت.
ماجرا از کجا آغاز شد؟
صدور نامه‌ای از سوی شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا مبنی بر توقف هرگونه واگذاری یا نقل و انتقال سهام دو شرکت بزرگ خودروسازی تا اطلاع ثانوی، جریان معاملات بازار سرمایه را تغییر داد و این خبر غیرمنتظره این سوال را ایجاد کرد که آیا این تصمیم به معنای توقف کامل واگذاری سهام مدیریتی سایپا است.
قوه قضاییه در اطلاعیه‌ای دیرهنگام منکر طرح این موضوع در شورای هماهنگی سران قوا شد و اعلام کرد که چنین موضوعی در شورای مذکور مطرح و تصویب نشده است. وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز تاکید کرد که دولت مصمم به واگذاری سهام شرکت‌های خودروسازی است و مانع جدی وجود ندارد.
روابط عمومی گروه خودروسازی سایپا نیز اعلام کرد که فرآیند واگذاری سهام متوقف نشده و همچنان در چارچوب قوانین و مقررات جاری کشور در حال پیگیری است.
واکنش دیرهنگام به تفسیرهای ضد و نقیض در واگذاری سهام خودروسازان
این تکذیبیه‌ها در حالی منتشر شده که خبر توقف ناگهانی نماد این دو غول خودروسازی در دو روز گذشته تأثیر قابل‌توجهی بر بازار سرمایه داشت و شاخص کل بورس تهران با سقوط مواجه شد.
واکنش زودهنگام مسئولان و نهادهای نظارتی می‌توانست مانع از گسترش ابهامات و تفسیرهای نادرست شود، اما این اتفاق همچنان فضای پرابهامی را بر صنعت خودرو حاکم کرده است.
به گفته تحلیلگران بازار سرمایه، انتشار نخستین اطلاعیه‌ها، بازار سرمایه به این سیگنال‌ها واکنش منفی نشان داد و سهام خودرویی‌ها با صف‌های فروش گسترده روبه‌رو شد.
شوک شایعه توقف واگذاری خودروسازان و افت بازار سهام
با وجود اطلاعیه‌ها، بازار سرمایه در دو روز گذشته با شوک شایعه توقف واگذاری خودروسازان همراه شد، اما انتشار خبری از وزیر صنعت، معدن و تجارت مبنی بر اینکه هیچ اشکال خاصی در فرآیند واگذاری سهام خودروسازها وجود ندارد، موجب جمع شدن صف فروش نمادهای خودرو و خساپا شد.
یک تحلیلگر بازار سرمایه می‌گوید که نماد «خودرو» همواره در کانون توجه معامله‌گران بازار قرار دارد و بسیاری از فعالان بورسی تلاش می‌کنند با تحلیل رفتار این نماد، جهت کلی بازار را پیش‌بینی کنند.
وی با تاکید بر تجربه نامه‌هایی با نتایج مشابه در سنوات گذشته که به جو بی‌اعتمادی و ابهام در فضای بورس کشور دامن زده است، افزود: تکرار چنین تجربه‌هایی و ایجاد جو بی‌اعتمادی فزاینده در بازار سرمایه، نشان دهنده سطح بالای ریسک در فضای سرمایه گذاری کشورمان است.
تقابل پنهان در واگذاری سهام خودروسازان
بسیاری از کارشناسان بر این واقعیت تاکید می‌کنند که اگر مسیر خصوصی‌سازی و اصلاح ساختار شرکت‌های بزرگی مثل ایران‌خودرو و سایپا متوقف یا دچار اختلال شود، نه‌تنها اقتصاد کشور از این مسیر آسیب می‌بیند بلکه این جریان یک ضربه دیگر به بازار سرمایه و اعتماد عمومی است.
در هر صورت، اراده دولت در واگذاری مدیریت به بخش خصوصی و کاهش تصدی‌گری است، اما این مساله ممکن است زمان‌بر شود. نباید از تقابل پنهان برای این واگذاری‌ها به سادگی گذشت؛ شائبه‌هایی که همچنان اختلافات پنهان و دخالت سیاست در روند واگذاری‌ها را تقویت می‌کند.
حال که دولت شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» را سرلوحه سیاست‌های اقتصادی خود در سال جاری قرار داده، انتظار می‌رود با شفاف‌سازی نقش خود در واگذاری خودروسازان و جلوگیری از رقابت‌های غیرسازنده، مسیر اعتمادسازی را هموار کند.