اعتراضات نانوایان در واکنش به عدم پرداخت یارانه توسط دولت، افزایش هزینههای تولید، کاهش درآمدها، گرانی مواد اولیه، قطع برق و زیان مالی ناشی از این نوسانات برقی، شرایط را برای نانوایان دشوار کرده و وضعیت مالی آنها را تحت تأثیر قرار داده است. این در حالی است که فشارها به حدی رسیده که دولت دیگر قادر به ثابت نگه داشتن قیمت نان نبوده و ناگزیر به افزایش آن شده است.
برخی نانوایان از این مسئله گلایه دارند که یارانه پرداختی توسط دولت متناسب با افزایش هزینههای تولید نیست یا با تأخیر پرداخت میشود؛ به طوری که سیستم پرداخت یارانه بر مبنای نرخ سال ۱۴۰۲ محاسبه میشود که با نرخهای فعلی و تورم همخوانی ندارد و یارانهای که دولت پرداخت میکند برای پوشش هزینههای افزایش یافته کافی نیست.
قطعی برق نیز مشکل دیگری است که نانوایان با آن مواجه هستند و موجب خرابی خمیر نان و زیانهای مالی سنگین برای آنها شده است. از سوی دیگر، مردم نیز از قیمتهای بالا، کاهش حجم و کیفیت نان ناراضی هستند و افزایش قیمت آن فشار زیادی به معیشت خانوادهها، به ویژه اقشار کمدرآمد وارد کرده است.
هزینههای تولید نان مانند قیمت آرد آزاد، خمیرمایه، نمک، آب، برق، گاز، دستمزد کارگران، هزینههای بیمه و تعمیرات تجهیزات به دلیل تورم عمومی و افزایش قیمت حاملهای انرژی به طور مستمر افزایش مییابد، اما قیمت رسمی نان سالهاست که بدون تغییر باقی مانده یا افزایش بسیار ناچیزی داشته است.
شکاف رو به رشد بین هزینههای واقعی تولید و قیمت دستوری نانوایان را در شرایط سختی قرار داده است. مبلغ یارانه بر اساس نرخ سالهای گذشته محاسبه میشود که با تورم و هزینههای واقعی همخوانی ندارد و با تأخیر به نانوایان پرداخت میشود. این امر باعث شده تا آنها یا کار با زیان مالی را انتخاب کنند یا با کمفروشی، کاهش کیفیت نان و یا فروش آرد یارانهای در بازار آزاد به دنبال راهی برای جبران باشند.
بسیاری از مردم در شبکههای اجتماعی از تخلف نانوایان پرده برداشته و اعلام کردهاند که برخی از نانواها یا آرد را به قیمت آزاد میفروشند یا نان بیکیفیت و کم وزن تولید کرده و آرد مازاد را در بازار آزاد و با قیمتهایی چند برابر میفروشند. همچنین دیده شده که نانواها مردم را به بهانههای مختلف مانند صبحانه و استراحت در صف معطل کرده و با انواع ترفندها پخت نان را طولانی میکنند و بدین ترتیب نان کمتری تولید میکنند.
هوشمندسازی یارانه نان که با هدف شفافسازی و جلوگیری از قاچاق آرد آغاز شد، نتوانست به اهداف خود برسد و هزینههای زیادی را به دولت تحمیل کرد. از سال گذشته تصمیم گرفته شد که اختیار تعیین قیمت نان به استانداریها واگذار شود تا قیمتها متناسب با هزینههای هر استان تعیین شود.
دولتهای قبل با هدف حفظ ثبات نسبی قیمت نان از واقعیسازی تدریجی آن اجتناب کردهاند، اما این سرکوب قیمتی مشکلات جدی را در زنجیره تأمین و تولید نان ایجاد کرده است. کاهش کیفیت، نارضایتی نانوایان و افزایش قاچاق آرد تنها نمونههایی از مشکلات ایجاد شده هستند. فشارها به حدی رسیده است که دیگر امکان ثابت نگه داشتن قیمت نان وجود نداشته و دولت ناگزیر به افزایش آن شده است که به دلیل آماده نبودن مردم و عدم شفافیت در فرآیند منجر به نارضایتی شده است.