کارگران به دلیل تعطیلی های گاه و بیگاه متضرر شده اند. یکی از اصلی ترین دلایل رکود روزهای صنایع کلیدی کشور، موضوع ناترازی برق و کمبود چند هزار مگاواتی انرژی الکتریکی در شبکه های مصرفی خانگی و صنعتی کشور است.
شدت این کمبود و ناترازی مصرفی به حدی است که برخلاف سال گذشته که از خردادماه بحران آن آغاز و به تدوین جدول خاموشی صنایع منتهی شد، امسال از همان فروردین ماه شاهد تعطیلی برخی صنایع بودیم.
صنایع سیمان، از اولین دسته صنایعی بودند که به دلیل مصرف بالای برق، دچار تعطیلی های پیاپی شدند. کار به جایی رسید که در نیمه اردیبهشت ماه یعنی ماه گذشته، تولید سیمان کشور به مرز صفر رسید.
این موضوعی بود که برخی مدیران شرکت های بزرگ تولیدکننده سیمان کشور به آن اشاره کردند. کار به جایی رسید که نهایتاً در تاریخ ۳۱ اردیبهشت، الوندیان دبیر انجمن سیمان پس از فشار شدید قیمتی و چند برابر شدن قیمت سیمان در بازار با اطلاع رسانی پیرامون تعامل صورت گرفته، ادعا کرد که «محدودیت برق ۹۰ درصد صنایع تولیدکننده سیمان و مشتقات مشابه رفع شد»!
کاهش بحران کمبود برق صنایع کلیدی سیمان -که در کنار فولاد اصلی ترین صنایعی هستند که افزایش قیمتشان مستقیماً به افزایش تورم می انجامد- در روزهای ابتدایی خردادماه اندکی مشهود بود، اما آنچه که به عنوان گمانه زنی از سوی برخی تولیدکنندگان و صنایع مهم مطرح می شد، موضوع ناترازی در سایر صنایع بود؛ گویی برق صنایع کلیدی دیگر مانند فولاد، تولید ورق، پتروشیمی ها و معادن و کک سازی ها، همگی قربانی تامین برق لازم برای تولید سیمان شده است.
در این میان، اولین گروهی که از قطعی های گاه و بیگاه برق و ناترازی های پایدار انرژی ضرر می بینند، کارگران هستند. اولین آسیب جدی، کاهش ساعات کار، قطع اضافه کار و پاداش تولید است؛ قطع برق سطح تولیدات را کاهش می دهد، اما آسیب جدی تر، احتمالی تعطیلی چند خط کارخانه و فرستادن کارگران به بیمه بیکاری ست.
در این رابطه به سراغ برخی کارگران در کارخانجات مختلف رفتیم. یک کارگر اخراجی یک کارخانه فولاد می گوید: ما همواره مشکل مواد اولیه داشتیم، اما از ماه اردیبهشت مشکل قطع شدن مداوم برق نیز مزید علت شد. به همین دلیل حدود پنجاه کارگر در واحد ما بیکار شدند.
همچنین سیدعلی موسوی (از پرسنل گروه ملی فولاد در اهواز و فعال کارگری) نیز این مشکل را معضل عمده تولیدکنندگان فولادی در استان خوزستان معرفی کرده و گفت: در بسیاری از کارخانجات فولادی و مشتقات آن، شاهد فعالیت با حداقل ظرفیت هستیم.
برای مثال فولاد خوزستان و گروه ملی فولاد در اهواز هر دو، تعداد هفت کوره و هفت خط تولید دارند که از این تعداد هرکدام تنها یک خط فعال تولیدی دارند. این وضعیت از دو هفته پیش آغاز شده است.
وی در ادامه گفت: ما چند کارخانه ورق سازی و تولید سایر محصولات فولادی نیز در اطراف خود داریم که یا گاه تعطیل هستند یا به خاطر مشکل فقدان برق با حداقل ظرفیت تولید می کنند.
رضا عرب احمدی (عضو هیات مدیره کانون شوراهای اسلامی کار استان سمنان) نیز در این رابطه توضیح داد: در هفته های اخیر فشار ناشی از کمبود برق بر تولیدکنندگان سیمان کاسته شده و اولویت وزارت نیرو، تامین برق صنایع انرژی بر مانند سیمان شده است؛ لذا قاعدتاً صنایع دیگری مانند صنایع معدنی کشور، چندان دچار تنش ناشی از قطع تولید ناشی از قطع برق نیستند.
وی افزود: تولید سیمان، چون به سطحی رسید که قیمت آن در بازار ناگهان به ده برابر رسید، اقدام فوری صورت گرفت. البته در استان سمنان ما در تولید فروسیلیس مشکل جدی داریم، چون واحدهای تولیدکننده با کمترین ظرفیت در حال فعالیت بوده و ۵ ساعت در روز برق ندارند.
محمد محسنی (عضو شورای اسلامی کار کارخانه سیمان دماوند)، اما می گوید هنوز حال و روز سیمانی ها خوب نشده است. وی اظهار می کند: طی هفته های گذشته میزان قطعی برق در واحدهای سیمانی بهتر شده، اما هنوز وضعیت تولید خراب است.
طرف کارفرمایی نیز در این میان دچار بحران و مشکلات جدی شده است. علی اصغر آهنی ها (عضو اتاق بازرگانی و نماینده کارفرمایان در شورای عالی کار) در این رابطه با اطلاع درباره آخرین مذاکرات دولت و بخش خصوصی درباره تولید اقلام ضروری صنعتی در شرایط ناترازی برق گفت: سیمان و فولاد اصلی ترین صنایع کشور بوده که در نرخ تورم تولیدکننده و مصرف کننده سریعاً نقش ایفا می کنند و مادر دیگر صنایع هستند.
این دو صنعت همزمان بیشترین برق را نیز مصرف می کنند و نمی توان میان یکی از این دو انتخاب کرد. ساختمان های ما نمی توانند همزمان مدتی بحران بتن داشته باشند و بعد فوراً دچار بحران تامین میلگرد و تیرآهن و داربست شوند.
اکبر شوکت (دبیر اجرایی خانه کارگر قم و رئیس کانون انجمن های صنفی کارگران ساختمانی) نیز در این رابطه توضیح داد: استان قم رتبه اول تولید مسکن ملی در کشور است و ۷۰ هزار واحد در دست ساخت در این استان وجود دارد.
این حجم بسیار بالا قاعدتاً مصرف بسیار زیاد فولاد، سیمان و بتن را دارد که در شرایط ناترازی فصل گرم سال و کمبود برق، دچار رکود شدید در تولید شده است.
دولت باید اقدامی کند که برق تولیدکنندگان سیمان و فولاد کشور قطع نشود و میان هیچ صنعت حساسی انتخاب نشود. بسیاری از کارخانه های سیمان ما خودشان ژنراتور برق دارند، اما وزارت نفت و وزارت نیرو همکاری و مجوزهای لازم را نمی دهند.
نیازمند تدبیر جدی هستیم تا از این بحران مقطعی عبور کنیم!