در اولین روز معاملاتی هفته جاری، بازار سهام یکی از شدیدترین ریزشهای خود را در ماههای اخیر تجربه کرد. شاخص کل بورس با افتی بیش از ۶۰ هزار واحد به محدوده کف کانال ۳ میلیون واحدی نزدیک شد. این وضعیت نشاندهنده عمق بحران در بازار سرمایه و ناکارآمدی سیاستهای مدیریتی سازمان بورس است.
همزمان با افت شدید شاخص، بازار تحت سلطه عرضه و فضای منفی بود. ارزش معاملات خرد به ۷ هزار و ۶۹۲ میلیارد تومان رسید که فاصله معناداری با پیشبینیهای رئیس سازمان بورس، حجتالله صیدی، دارد. صیدی قبلاً از بازگشت اعتماد سهامداران و رشد ارزش معاملات به مرز ۲۰ هزار میلیارد تومان سخن گفته بود، اما شواهد بازار و رفتار سرمایهگذاران نشاندهنده چنین بازگشتی نیست.
بررسیها نشان میدهد که ۹۱ درصد از نمادهای بازار در وضعیت منفی قرار داشتند و ارزش صفهای فروش به حدود ۴۵۰۰ میلیارد تومان رسید. این در حالی است که صف خرید تقریباً سهم ناچیزی داشت و نسبت صف فروش به صف خرید حدود ۲۰ به یک بود. چنین شکاف بزرگی به وضوح نشان میدهد که بخش بزرگی از فعالان بازار به آینده آن خوشبین نیستند.
در این روز، ۲۸۳۳ میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شد که مهر تأییدی بر تداوم بیاعتمادی سهامداران حقیقی است. همچنین، کاهش بیش از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان از ارزش داراییهای بورس در یک روز، یکی از ابعاد نگرانکننده معاملات بود. برآوردها نشان میدهد که سرمایهگذاران حقیقی در همین بازه کوتاه، حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان از داراییهای سهام خود را از دست دادهاند.
در چنین شرایطی، برخی تصمیمات سازمان بورس نهتنها به بهبود وضعیت بازار کمک نکردهاند، بلکه زمینهساز افزایش نگرانیها شدهاند. اصرار بر انجام عرضه اولیه در روزهایی که بازار با فشار فروش، خروج سرمایه، و رکود معاملاتی مواجه است، یکی از این تصمیمات است. این اقدام در حالی پیگیری میشود که منطق فنی بازار و اصول متعارف سرمایهگذاری، انجام عرضه اولیه را منوط به شرایط باثبات و وجود نقدینگی کافی در بازار میدانند.
در وضعیت فعلی، چنین سیاستی نه در خدمت تأمین مالی بازار است و نه در مسیر حمایت از سهامداران. این نوع رفتارها تنها بر شائبههای موجود درباره نبود درک واقعبینانه نسبت به وضعیت بازار در سطح مدیریت ارشد سازمان بورس میافزاید.
افزایش فشارها از سوی سهامداران، در کنار انتقادات فزاینده افکار عمومی و کارشناسی، موضوع تغییر در مدیریت سازمان بورس را بیش از پیش به اولویت تبدیل کرده است. با نزدیک شدن بررسی گزینه پیشنهادی برای وزارت اقتصاد در مجلس شورای اسلامی، برخی گزارشها از بررسی گزینههای جایگزین برای ریاست سازمان بورس حکایت دارند. به نظر میرسد در صورت حضور گزینه جدید در وزارت اقتصاد و ریاست شورای عالی بورس، حجتالله صیدی اولین مدیری باشد که پس از ورود وزیر جدید اقتصاد کنار گذاشته شود.
صیدی که با امضای عبدالناصر همتی به این سمت رسیده، در ماههای اخیر نتوانسته عملکرد قابل قبولی در حوزه حمایت از بازار سرمایه ارائه دهد و با انتقادات بسیاری از سهامداران روبهرو شده است.
به گفته متخصصان، وضعیت کنونی بازار نتیجه مستقیم تصمیمات اشتباه، غیرفنی، و فاقد پاسخگویی در بالاترین سطح سازمان بورس است؛ تصمیماتی که بهای آن را میلیونها سهامدار با آب شدن سرمایههای خود پرداخت کردهاند. بازار سهام دیگر تاب وعدههای تکراری و سکوتهای ممتد صیدی را ندارد و نیازمند بازنگری جدی در سطح مدیریت کلان بورس است. در میان معاملهگران و سهامداران، این روزها یک جمله با طعنه و ناامیدی تکرار میشود: «صیدی هم همان مسیری را رفت که عشقی رفته بود»؛ مسیری که با بیتدبیری آغاز شد و به بیاعتمادی ختم شد.