وقوع جنگ در هر سطحی، اعم از منطقهای یا جهانی، تأثیرات قابل توجهی بر زنجیره تأمین جهانی قطعات خودرو و به تبع آن، بازار لوازم یدکی خودروها دارد. این تأثیرات را میتوان در چند بخش اصلی مورد بررسی قرار داد.
## تأثیری جنگ روی تأمین قطعات و لوازمیدکی خودروها
### اختلال در زنجیره تأمین جهانی
در صورت وقوع جنگ، کشورهایی که تأمینکننده مواد اولیه مورد نیاز صنعت خودرو، مانند نیکل، آلومینیوم و فولاد هستند، ممکن است دچار توقف تولید شوند. به عنوان مثال، اوکراین یکی از تولیدکنندگان مهم کابلهای سیمکشی خودرو است که توقف تولید آن باعث کمبودهایی در بازارهای اروپا و آسیا شده است.
از سوی دیگر، وقوع جنگ ممکن است منجر به بسته شدن بنادر و توقف کشتیرانی شود که این امر افزایش هزینههای لجستیک را در پی خواهد داشت. به عنوان مثال، جنگ روسیه و اوکراین و تحریمهای مرتبط با آن باعث ایجاد اختلال در حملونقل از دریای سیاه شده و هزینه حمل قطعات از چین به اروپا را چند برابر کرده است.
### افزایش قیمت مواد اولیه و قطعات
وقوع جنگ باعث افزایش قیمت فلزات، پلاستیک و نیمهرساناها میشود. به عنوان مثال، پس از شروع جنگ اوکراین، قیمت نیکل به دلیل اختلال در معادن روسیه بیش از ۵۰ درصد افزایش یافت.
### کاهش دسترسی به قطعات یدکی
حتی در وضعیت عادی نیز برخی خودروهای مونتاژی و وارداتی به کشور با مشکل تأمین قطعات و لوازمیدکی دست به گریبان هستند و در شرایط فعلی، قطعات خودروهایی که در مناطق جنگی تولید میشوند با کمبود مواجه خواهند شد.
### تأثیر بر خدمات پس از فروش
وقوع جنگ بر خدمات پس از فروش خودروسازان نیز تأثیر دارد به گونهای که احتمال دارد نمایندگیها به دلیل نبود قطعه خدمات گارانتی را متوقف نمایند. این موضوع هماکنون در برخی نمایندگیهای خودروسازان دیده میشود.
## راهکارهای کلان برای بهبود وضعیت بازار لوازم و قطعات یدکی
### تنوعبخشی به زنجیره تأمین
با اینکه در شرایط جنگی برنامهریزی برای استراتژیهای جدید دشوار است اما ایجاد پایگاههای تولید و سفارش آن به چندین کشور میتواند اوضاع را بهبود بخشد.
### توسعه تولید داخلی
سرمایهگذاری روی تولید قطعات حیاتی در داخل کشور میتواند راهگشا باشد. به عنوان مثال، شرکت ایران خودرو با وضع تحریمها تولید قطعاتی همچون ECU در داخل کشور را تا ۴۰ درصد افزایش داد.
### فناوریهای جایگزین
با اینکه وقوع جنگ خطرات زیادی را در پی دارد اما در دل این خطرات میتوان فرصتهایی را برای بهکارگیری فناوریهای جدید یافت؛ مثلاً میتوان از فناوری پرینت سهبعدی برای تولید قطعات پیچیده استفاده کرد.
## راهکارهای عملی برای مصرفکنندگان
با وقوع جنگ تأمین قطعات و لوازمیدکی دشوار شده و قیمتها نیز افزایش خواهد یافت. به منظور آرامش خاطر بیشتر مصرفکنندگان، در جدول زیر چندین راهکار قید شده است.
| مشکل | راهکار | اثربخشی |
| — | — | — |
| نایاب شدن قطعات | خرید قطعات کارکرده از بازارهای مشخص در شهرهای بزرگ، استفاده از قطعات غیر اصلی اما باکیفیت | کاهش هزینهها تا ۷۰ درصد |
| گرانی قطعات | تعمیر قطعات معیوب بجای تعویض همچون دینام، مشارکت در خرید گروهی قطعات برای کاهش هزینهها | صرفهجویی ۴۰ تا ۶۰ درصدی |
| تأخیر در تحویل | برنامهریزی برای تعمیرات پیشگیرانه، نگهداری قطعات کلیدی همچون فیلترها و تسمهها در انبار شخصی | کاهش زمان توقف خودرو تا ۸۰ درصد |
در شرایط خطیر فعلی، صنعت خودرو و قطعهسازی کشورمان نیز با فشارهای متنوعی روبروست. اتخاذ تصمیمهای درست و راهکارهای مقطعی همچون کاهش تعرفههای واردات میتواند به تسهیل واردات قطعه به کشور کمک نماید.