به گزارش پرشین خودرو، هیئت وزیران در جلسه ۳۰ مهر ۱۴۰۴ به پیشنهاد وزارت صنعت، معدن و تجارت و به استناد تبصره (۲) ماده (۶) قانون ساماندهی صنعت خودرو، آیین‌نامه اجرایی این تبصره را با هدف ارتقای کیفیت تولید خودرو و خدمات مرتبط در کشور تصویب و ابلاغ کرد.
بر اساس این آیین‌نامه، سازوکارهای دقیق برای ارزیابی، پایش و بهبود مستمر کیفیت خودروها، شبکه تأمین قطعات، خدمات فروش و پس از فروش، و نظام‌های کنترل کیفیت در صنعت خودرو کشور تعیین شده است.
آیین‌نامه اجرایی تبصره (۲) ماده (۶) قانون ساماندهی صنعت خودرو
(موضوع: ارتقای کیفیت تولید خودرو)
ماده ۱) در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
- وزارت: وزارت صمت (صنعت، معدن و تجارت).
- وزیر: وزیر صنعت، معدن و تجارت.
- قانون حمایت: قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو مصوب ۱۳۸۶ با اصلاحات بعدی.
- طول عمر خودرو: از زمان خروج خودرو از کارخانه و تحویل به اولین مشتری تا سن فرسودگی مبتنی بر تعریف آیین‌نامه اجرایی ماده (۱۰) قانون ساماندهی صنعت خودرو.
- خودرو: انواع خودروهای سواری، وانت، مینی‌بوس، اتوبوس، کامیونت، کامیون، کشنده تریلر و موتورسیکلت موضوع ماده (۸) قانون ساماندهی صنعت خودرو.
- خودروساز: هر شخص حقوقی که با مجوز رسمی وزارت صمت اقدام به تولید خودرو یا استفاده از قطعات داخلی یا خارجی نماید.
- شبکه تأمین: شبکه واردکنندگان و تولیدکنندگان مواد اولیه، قطعات و مجموعه‌های مورد مصرف خودروسازی در تولید خودرو و بازار یدکی.
- شبکه فروش و خدمات پس از فروش: تمام فروشندگان خودرو و خدمات‌دهندگان پس از فروش شامل فروشگاه‌ها، نمایندگی‌ها و مراکز خدماتی مرتبط در طول عمر خودرو.
- شبکه ارزش صنعت خودرو: تمامی اشخاص حقوقی یا حقیقی ارزش‌آفرین دارای مجوز در صنعت خودرو شامل شبکه تأمین، خودروسازان، شبکه فروش و خدمات پس از فروش.
- کیفیت: احساس رضایت مصرف‌کننده از خودرو و قطعات مربوط و خدمات در مقایسه با موارد مشابه شامل کیفیت عملکرد، ایمنی، بهره‌وری، راحتی و میزان آلایندگی.
- شاخص‌های کیفی: مقادیر کمی و رتبه‌های قابل اندازه‌گیری در بخش‌های طراحی، تأمین، تولید، فروش و خدمات پس از فروش که به‌صورت دوره‌ای توسط شرکت‌های بازرسی ارزیابی می‌شود.
- سامانه‌های کیفی: مجموعه‌ای از روش‌ها و دستورالعمل‌ها برای پایش و تضمین کیفیت فرایند و محصول در شبکه ارزش صنعت خودرو.
- کارگروه: کارگروه موضوع ماده (۴) این آیین‌نامه.
- شرکت بازرسی: شرکت بازرسی مورد تأیید وزارت دارای گواهی ۱۷۰۲۰ از مرکز ملی تأیید صلاحیت ایران.
- سامانه جامع خودرو: بستر دیجیتال یکپارچه دولت الکترونیک که کلیه اطلاعات محصولات صنعت خودرو، از جمله شاخص‌های کیفی، در آن درج می‌شود.
- امتیاز رضایتی کیفی خودرو: امتیاز رقابتی حاصل از نظرسنجی مردمی، کارشناسی و بازرسی‌های رسمی.
- شاخص کیفیت مصرف حامل‌های انرژی: میزان مصرف سوخت و انرژی بر اساس استانداردهای ملی.
- شاخص کیفیت آلایندگی: رتبه ارزیابی خودرو از منظر آلایندگی ناشی از سوخت براساس قانون هوای پاک.
- دوره خدمات تضمین (گارانتی): مدت‌زمان ارائه خدمات رایگان طبق آیین‌نامه قانون حمایت.
- دوره تعهد (وارانتی): مدت‌زمان ارائه خدمات با نرخ مصوب طبق آیین‌نامه قانون حمایت.
ماده ۲
هدف از تدوین و اجرای این آیین‌نامه، ارائه راهکار و رویه اجرایی برای ارتقای کیفیت تولید خودرو و خدمات مرتبط و رقابت‌پذیرتر کردن شبکه ارزش صنعت خودرو است.
تبصره – کیفیت قطعات و عملکرد شبکه تأمین در کیفیت خودرو هنگام تحویل به مشتریان نمود پیدا می‌کند و در شاخص‌های کلان جدول فوق با کیفیت محصول به‌صورت یکپارچه دیده شده است.
ماده ۳
دامنه شمول این آیین‌نامه شبکه ارزش صنعت خودرو در طول عمر خودرو است.
ماده ۴
به‌منظور پشتیبانی از سیاست‌گذاری، راهبری، نظارت بر کیفیت و هدایت شبکه ارزش صنعت خودرو و پایش تحقق اهداف تعیین‌شده، کارگروهی با ترکیب زیر تشکیل می‌شود:
- وزیر یا نماینده تام‌الاختیار وی به‌عنوان رئیس.
- مدیر دفتر صنایع خودرو، نیرو محرکه و صنایع حمل‌ونقل وزارت به‌عنوان دبیر.
- نماینده سازمان ملی استاندارد ایران.
- نماینده سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان.
- نماینده سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران.
- نماینده سازمان حفاظت محیط‌زیست.
- نماینده پلیس راهنمایی و رانندگی (راهور).
- نمایندگان انجمن‌ها و شرکت‌ها شامل:
- الف) انجمن خودروسازان (نماینده خودروسازان)
- ب) انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو و انجمن صنایع همگن قطعه‌سازان کشور (نماینده شبکه تأمین)
- پ) شرکت بازرسی منتخب
- یک نفر خبره دانشگاهی و صنعتی به انتخاب وزیر.
ماده ۵
وظایف کارگروه در چهارچوب قوانین و مقررات به شرح زیر است:
- تدوین و به‌روزرسانی سیاست‌های ارتقای کیفیت شبکه ارزش صنعت خودرو.
- تهیه دستورالعمل‌های محاسبه شاخص‌های کیفی و امتیاز رقابتی خودرو.
- تعیین اهداف سالانه کیفی برای خودروسازان.
- پایش شاخص‌های کیفی خودروها و خودروسازان.
- تصمیم‌گیری در خصوص افت کیفیت یا نارضایتی عمومی.
- تدوین و تصویب الگوی ارزیابی جامع کیفیت خودرو.
- ارائه پیشنهادهای ارتقای خدمات پس از فروش خارج از کنترل خودروسازان.
تبصره – مصوبات کارگروه پس از تأیید و ابلاغ وزیر لازم‌الاجرا است.
ماده ۶: وزارت مکلف است اهداف و برنامه‌های کیفی هر خودروساز را به تفکیک تا ابتدای اسفند ماه هر سال، پس از تدوین در کارگروه، برای اجرا در سال بعد به خودروساز مربوط ابلاغ نماید. در صورت عدم ابلاغ در بازه زمانی یادشده، برنامه‌های کیفی جدید و برنامه‌های ابلاغی قبلی ملاک عمل هر یک از خودروسازان خواهد بود.
ماده ۷: وزارت مکلف است شاخص‌های کیفی و امتیاز رقابتی کیفی خودروها را حداکثر در دوره‌های زمانی یک‌ساله در سامانه درج نماید.
ماده ۸: خودروسازان، تولیدکنندگان قطعات مورد استفاده خودروسازان و شبکه خدمات پس از فروش مورد استفاده خودروسازان مکلفند حداکثر ظرف یک سال زیرساخت‌های لازم مبتنی بر فناوری اطلاعات برای ردیابی قطعات خودرو از قبیل شماره فنی، تاریخ تولید، نام سازنده، طول عمر، دوره تضمین تعیین شده توسط قانون و آیین‌نامه‌های مربوط و دسترسی به اطلاعاتی شامل سازندگان قطعات، تعویض قطعات در نمایندگی‌ها و شاخص‌های کیفی قطعات را ایجاد نمایند و امکان دسترسی برخط این سامانه را برای وزارت، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان ملی استاندارد ایران فراهم کنند.
تبصره ۱: تولیدکنندگان موضوع این ماده در صورتی که نسبت به تأمین قطعات از طریق واردات اقدام نمایند، مکلفند اطلاعات مذکور را در سامانه بارگذاری کنند.
تبصره ۲: مسئولیت خودروسازان مرتبط با دوره تضمین و تعهد و عملکرد شبکه تحت پایش کنترل آنها می‌باشد و مسئولیتی در قبال عملکرد شبکه خارج از پایش، کنترل و تعهد آنها و یا استفاده مصرف‌کنندگان از خدمات خارج از این شبکه ندارند.
ماده ۹: خودروساز موظف است سامانه‌ها و سیستم‌های کیفی را در سطح شبکه ارزش صنعت خودرو شامل طراحی، تأمین، تولید و خدمات فروش و پس از فروش مستند، مدون و اجرا نماید و به دنبال ارتقای مستمر آنها در راستای اهداف کیفی مصوب باشد. سوابق اجرایی این سامانه و سیستم‌ها جهت نظارت و پایش کنترل باید حفظ و نگهداری شود و در موارد لزوم، با تصویب کارگروه، در اختیار مراجع قانونی ذی‌ربط قرار گیرد.
ماده ۱۰: خودروساز مکلف است برنامه‌های آزمون قطعات مشمول استانداردهای اجباری و سایر مواد و قطعات به‌کاررفته مانند رنگ و قطعات بدنه را در اختیار سازندگان مواد، قطعات و مجموعه‌های مربوط قرار دهد.
ماده ۱۱: خودروساز مکلف است در صورت افت مکرر نتایج ارزیابی کیفی محصولات و انحراف از شاخص‌های کیفی مصوب ابلاغ شده، حداکثر ظرف شش ماه، یا وقوع حوادث خاص مرتبط با کیفیت خودروهای تولیدی در دوران تضمین و یا تعهد ناشی از قصور شبکه تأمین یا شبکه فروش و خدمات پس از فروش، نسبت به بررسی عوامل و رفع عیوب مشاهده شده و حصول اطمینان از عدم تکرار و کسب حد نصاب کیفی قابل قبول اقدام نموده و برنامه و نتایج اقدام اصلاحی مناسب را به کارگروه ارائه نماید. کارگروه بر اساس نتایج و برنامه‌ها تصمیم مقتضی، از جمله تعلیق تولید، اعلان عمومی در سامانه و دستور رفع عیوب برای کلیه خودروهای فروخته شده قبلی در دوره تضمین و یا حذف مشوق‌های وزارت، اتخاذ می‌کند و با تأیید وزیر اعمال می‌شود.
تبصره: چنانچه مشکلات مذکور مربوط به استاندارد اجباری مجموعه‌ها یا قطعات باشد، سازمان ملی استاندارد ایران موظف به ارائه گزارش به وزارت و نظارت و تأیید نتایج می‌باشد.
ماده ۱۲: خودروساز مکلف است با اعلام سازمان ملی استاندارد ایران نسبت به انجام آزمون‌های اصلی خودرو با استفاده از ظرفیت شرکت‌های داخلی مورد تأیید مراجع بین‌المللی معرفی شده از سوی سازمان ملی استاندارد ایران اقدام نماید. در صورت عدم موفقیت، خودروی مورد آزمون عرضه آن توسط خودروساز تا رفع عیوب و موفقیت در آزمون مجدد ممنوع می‌باشد.
ماده ۱۳: وزارت نفت مکلف است مطابق قوانین، مقررات، آیین‌نامه‌ها و استانداردهای مرتبط نسبت به استانداردسازی سوخت و توزیع مناسب آن اقدام نماید. وزارت نیرو نیز مکلف است مطابق قوانین، به‌ویژه قوانین برنامه‌های پنج‌ساله پیشرفت و سایر مقررات، آیین‌نامه‌ها و استانداردهای مرتبط، برنامه‌ریزی‌های لازم برای ارائه با کیفیت برق مورد نیاز خودروهای برقی را انجام دهد.
ماده ۱۴: وزارت موظف است با همکاری سازمان ملی استاندارد ایران در یک برنامه زمانی، پس از فراهم شدن هر یک از تجهیزات و استانداردهای ایمنی و امنیت خودرو در ایران، جهت توسعه رقابت بین خودروسازان و ارتقای ایمنی و امنیت خودروها، دستورالعمل امتیازدهی به سطوح ایمنی و امنیت خودروها را به موقع تهیه و ابلاغ نماید.
تبصره: خودروسازان موظفند نسبت به اجرای استانداردهای اجباری ایمنی و عملکرد خودرو مانند سایر استانداردها، مطابق مصوبات شورای عالی استاندارد ایران در موعد مقرر اقدام نمایند.
ماده ۱۵: در اجرای تبصره (۱) ماده (۳۰) آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت موضوع تصویب‌نامه شماره ۷۴۱۵ت ۵۱۶۸۱هـ مورخ ۱۳۹۵/۱/۲۸، وزارت مکلف است از طریق شرکت بازرسی نسبت به اعمال نظارت بر اجرای ارائه خدمات پس از فروش اقدام نماید.
ماده ۱۶: وزارت مکلف است حداکثر ظرف شش ماه، با همکاری سازمان‌ها، نهادها، انجمن‌های صنفی و اتاق‌های بازرگانی، دستورالعمل نحوه ساماندهی تعمیرگاه‌های مجاز و فروشندگان قطعات یدکی مرتبط با کیفیت خودرو را تدوین و با تأیید وزیر ابلاغ نماید.
با اجرای این آیین‌نامه، انتظار می‌رود سطح کیفیت محصولات خودروسازان داخلی به‌صورت نظام‌مند ارزیابی و بهبود یابد و با ایجاد شفافیت در زنجیره تأمین و خدمات، رضایت مصرف‌کنندگان افزایش پیدا کند.
برای دریافت نسخه اصلی آیین‌نامه جدید ارتقای کیفیت خودروهای داخلی اینجا کلیک کنید.