به گزارش مجله ماشین، تقریباً هیچ چیز به اندازه شکستن یک پیچ وسط کار آزاردهنده نیست. کاری که قرار بود چند دقیقه‌ای تمام شود، ناگهان دو برابر زمان می‌برد و اعصاب‌خُردکن می‌شود. اما چرا پیچ‌ها گیر می‌کنند و چطور می‌توان آن‌ها را بدون شکستن باز کرد؟

علت گیر کردن پیچ

مهم‌ترین عامل، زنگ‌زدگی است. تماس طولانی پیچ با آب، رطوبت یا نمک جاده (به‌ویژه در زمستان) باعث چسبیدن آن به محل اتصال می‌شود.
عامل دیگر، خوردگی گالوانیکی است؛ حالتی که بین دو فلز متفاوت – مثلاً پیچ استیل و قطعه آلومینیومی – در حضور رطوبت واکنش شیمیایی رخ می‌دهد و پیچ به‌مرور در جای خود قفل می‌شود.
در نهایت، خطای انسانی مانند سفت‌کردن بیش از حد پیچ یا استفاده نادرست از چسب رزوه (مثل Loctite) نیز از دلایل رایج گیر کردن پیچ است.

استفاده از روان‌کننده‌ها و اسپری ضدزنگ

ساده‌ترین روش، استفاده از اسپری‌های روان‌کننده و ضدزنگ است.
برای نتیجه بهتر، مقدار زیادی از اسپری را روی محل اتصال بپاشید تا مواد به رزوه‌ها نفوذ کنند. سپس حداقل ۱۰ تا ۱۵ دقیقه صبر کنید. اگر پیچ خیلی سفت است، اجازه دهید تمام شب در محل بماند و چند بار مجدداً اسپری کنید.
پس از مدتی، پیچ را با دقت باز کنید. اگر هنوز باز نشد، می‌توانید روش‌های دیگر را نیز همراه با اسپری به‌کار ببرید.

یک ترفند قدیمی هم استفاده از شمع مومی است؛ شمع روشن را به پیچ نزدیک کنید تا موم ذوب‌شده درون رزوه نفوذ کند. وقتی موم هنوز کمی گرم است، سعی کنید پیچ را بچرخانید. البته حتماً از دستکش ایمنی استفاده کنید تا پوست دست‌تان نسوزد.

چرخاندن آرام و مرحله‌ای

به‌جای فشار ناگهانی، پیچ را آرام به جلو و عقب بچرخانید. این حرکت رفت‌وبرگشتی باعث شکسته شدن رسوبات زنگ و آزاد شدن تدریجی پیچ می‌شود.
در این مرحله نیز استفاده از اسپری روان‌کننده را ادامه دهید.
حتماً از آچار یا بکس مناسب اندازه پیچ استفاده کنید. بکس شش‌پر (شش‌گوش) بهترین درگیری را با سر پیچ دارد و احتمال هرز شدن را کاهش می‌دهد. اگر از آچار استفاده می‌کنید، نوع دوربسته (Ring) گزینه بهتری است.

ضربه‌های سبک برای آزاد کردن پیچ

در برخی موارد، ضربه‌های کنترل‌شده با چکش و سنبه روی سر پیچ می‌تواند زنگ‌زدگی را از بین ببرد. ضربه‌ها باید سبک و دقیق باشند تا سر پیچ تغییر شکل ندهد.
گاهی ضربه زدن به اطراف پیچ نیز مؤثر است.
به‌عنوان آخرین راه، می‌توان از دستگاه بادی (Impact Wrench) استفاده کرد، اما باید در کمترین قدرت ممکن و با احتیاط کامل انجام شود؛ چون نیروی بیش از حد می‌تواند پیچ را بشکند.

استفاده از حرارت برای باز کردن پیچ

اگر چسب رزوه یا زنگ‌زدگی شدید مانع باز شدن پیچ است، می‌توانید با مشعل بوتان یا پروپان به‌آرامی محل را حرارت دهید. گرما باعث انبساط فلز و در نتیجه ترک‌خوردن چسب یا زنگ می‌شود و پس از خنک شدن، پیچ راحت‌تر حرکت می‌کند.
پیچ را حدود ۱ تا ۲ دقیقه حرارت دهید تا نزدیک به سرخ شدن برسد، سپس کمی صبر کنید و با احتیاط آن را باز کنید.
⚠️ هشدار: هرگز هم‌زمان از اسپری‌های قابل اشتعال مانند WD-40 با شعله استفاده نکنید. حتماً تهویه مناسب، فاصله از قطعات پلاستیکی و دستکش نسوز داشته باشید.

افزایش اهرم با لوله یا دسته بلندتر

روش دیگر، استفاده از اهرم کمکی (Cheater Bar) است؛ کافی است لوله‌ای بلند روی دسته آچار یا بکس بگذارید تا نیروی بیشتری ایجاد شود.
این روش مؤثر است اما باید با دقت و فشار تدریجی انجام شود، چون نیروی بیش از حد ممکن است باعث شکستن پیچ شود.

در نهایت، صبر و دقت

اگر هیچ‌یک از روش‌های بالا جواب نداد، تنها گزینه باقی‌مانده سوراخ‌کاری پیچ و استفاده از مته یا استخراج‌کننده پیچ (Stud Extractor) است. اما این مرحله باید با ابزار حرفه‌ای و دقت بالا انجام شود.
در هر حال، عجله نکنید. باز کردن پیچ زنگ‌زده یا گیر کرده زمان‌بر است، اما با صبر، ابزار مناسب و رعایت نکات ایمنی می‌توانید بدون آسیب، از پس آن برآیید.

برچسب ها: نگهداری