به گزارش مجله ماشین، در موتورهای قدیمی‌تر، سیستم زمان‌بندی سوپاپ‌ها ساده‌تر بود و از لیفترهای مکانیکی (سالید) استفاده می‌شد؛ قطعاتی که با ایجاد صدای تق‌تق، سوپاپ‌ها را باز و بسته می‌کردند. این نوع لیفترها به تنظیم دوره‌ای لقی سوپاپ (Lash) نیاز داشتند، صدای بیشتری تولید می‌کردند و در بلندمدت نیز استهلاک بالاتری داشتند.
در مقابل، لیفترهای هیدرولیکی برای رفع همین مشکلات توسعه یافتند؛ قطعاتی هوشمند که با استفاده از فشار روغن موتور، لقی سوپاپ را به‌صورت خودکار تنظیم می‌کنند.

لیفتر هیدرولیکی چیست و از کِی رایج شد؟

لیفترهای هیدرولیکی نخستین‌بار در دهه ۱۹۳۰ معرفی شدند، اما نقطه عطف استفاده گسترده از آن‌ها به زمانی بازمی‌گردد که کادیلاک در موتور افسانه‌ای V16 خود از این فناوری بهره گرفت. این موتور نشان داد که حذف تنظیم دستی لقی سوپاپ، موتور را نرم‌تر، کم‌صدا‌تر و نگهداری آن را بسیار ساده‌تر می‌کند. از آن زمان، به‌تدریج لیفترهای مکانیکی کنار رفتند و امروز تنها در تعداد محدودی از موتورهای خاص یا مسابقه‌ای دیده می‌شوند.

لیفتر هیدرولیکی چگونه کار می‌کند؟

با گرم شدن موتور، قطعات فلزی منبسط می‌شوند و اگر لقی سوپاپ دقیق نباشد، مشکلاتی مانند افت کمپرس، کاهش راندمان یا حتی سوختن سوپاپ‌ها رخ می‌دهد.
لیفتر هیدرولیکی درون خود پیستونی کوچک و محفظه‌ای پر از روغن دارد. هنگام چرخش میل‌سوپاپ، روغن موتور وارد این محفظه شده و پیستون را در موقعیتی نگه می‌دارد که لقی سوپاپ به صفر برسد. در زمان باز شدن سوپاپ، یک سوپاپ یک‌طرفه روغن را حبس می‌کند تا لیفتر مانند قطعه‌ای یکپارچه عمل کند و پس از عبور برجستگی میل‌سوپاپ، چرخه دوباره تکرار می‌شود؛ نرم، دقیق و بی‌صدا.

چرا موتورهای دارای لیفتر هیدرولیکی کم‌صداتر هستند؟

در سیستم‌های مکانیکی، وجود لقی باعث ضربه زدن مداوم قطعات به یکدیگر و ایجاد صدای تق‌تق یا صدای سوپاپ می‌شود. لیفتر هیدرولیکی با حذف این فاصله:

• صدای موتور را به‌طور محسوسی کاهش می‌دهد

• ضربه و تنش وارد بر قطعات سوپاپ را کم می‌کند

• عمر قطعاتی مانند میل‌سوپاپ، ساق سوپاپ و اسبک‌ها را افزایش می‌دهد

به بیان ساده، سوپاپ‌ها به‌جای ضربه زدن، نرم و پیوسته حرکت می‌کنند.

نگهداری و دوام در دنیای واقعی

با وجود مزایای فراوان، لیفترهای هیدرولیکی بی‌نقص نیستند. روغن کثیف، افت فشار روغن یا ورود هوا به سیستم روغن‌کاری می‌تواند باعث از کار افتادن موقت لیفتر و ایجاد صدای تق‌تق شود. همچنین خرابی سوپاپ داخلی لیفتر ممکن است مانع حفظ فشار روغن شود.
با این حال، در صورت استفاده از روغن باکیفیت و سرویس‌های منظم، لیفترهای هیدرولیکی دوام بسیار بالایی دارند و سال‌ها بدون مشکل کار می‌کنند.

امروزه به دلیل انتظارات مصرف‌کنندگان از آرامش بیشتر، کاهش هزینه نگهداری و قوانین سخت‌گیرانه آلایندگی، تقریباً تمام موتورهای تولیدی مدرن به لیفتر هیدرولیکی مجهز هستند. این فناوری ساده اما هوشمند، یکی از دلایل اصلی نرم، کم‌صدا و بادوام بودن موتورهای امروزی به‌شمار می‌رود.

برچسب ها: پیشرانه