به نظر می‌رسد بحث قیمت‌گذاری خودرو قرار است وارد مراحل جدیدی شود و به احتمال فراوان در دولت جدید تغییراتی در این حوزه انجام خواهد شد. تقریبا تمام سیاستگزاران صنعت خودرو از شورای رقابت گرفته تا وزارت صمت، بر اشتباه بودن رویه موجود در بحث قیمت‌گذاری خودرو اتفاق نظر دارند. با این‌حال همچنان عزم جدی در تغییر این رویه اشتباه دیده نمی‌شود. بر این اساس، همچنان خودروها به‌صورت قرعه‌کشی به فروش می‌رسد و هر بار برای تعداد اندکی خودرو میلیون‌ها نفر دست‌به جیب می‌شوند. این مساله به دلیل اختلاف قیمت و سود بسیار بالا در این لاتاری است. برنده این لاتاری می‌تواند به اندازه درآمد دو تا چهار سال یک کارگر سود کسب کند. این روند تا زمانی که قیمت‌ها به‌صورت دستوری تعیین می‌شود ادامه خواهد داشت. اما در دولت جدید چه اتفاقاتی در حوزه قیمت‌گذاری خودرو رخ خواهد داد؟ در همین زمینه با احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان کشور به گفت‌وگو پرداختیم.
آخرین وضعیت قیمت‌گذاری خودرو به در دولت جدید به کجا رسیده و آیا تغییری انجام شده است؟
خیر، شرایط فعلا به روال سابق است. با این‌حال آقای علی‌آبادی در مقام وزیر صمت، نامه‌ای درخصوص وضعیت قیمت‌گذاری خطاب به معاون‌اول رئیس‌جمهور، آقای عارف نوشتهاند. آقای عارف نیز موضوع را در کمیسیون اقتصادی دولت مطرح کردند و ما هم توضیحاتی در این خصوص ارائه کردیم. قرار است تصمیمات جدیدی در این حوزه اتخاذ شود. اما فعلا خبری از نتایج این جلسه نیست.
چه افراد دیگری در این جلسه حضور داشتند؟
افراد مختلفی در جلسه کمیسیون اقتصادی حضور داشته‌اند اما نماینده شورای رقابت تاکید کرد ۲۲ماه است که خودروسازان افزایش قیمتی را اعمال نکرده‌اند. سازمان حمایت هم گزارش کرد باید حداقل ۷۰ تا ۸۰ درصد روی قیمت محصولات ایران‌خودرو و سایپا افزوده شود تا به قیمت تمام‌شده برسند.
آیا این افزایش ۷۰ تا ۸۰درصدی قیمت‌ها که از سوی سازمان حمایت مطرح شده است، برای همه خودرو باید اعمال شود؟
خیر؛ برای بعضی خودروها باید ۷۰ تا ۸۰درصد افزایش قیمت اعمال شود. این رقم سقف افزایش قیمت برای خودروهاست. اما برای همه خودروها این افزایش قیمت در نظر گرفته نشده است.
این اقدامات در انتظار آغاز به‌کار وزیر جدید صمت است؟
احتمالا. اما این موارد نزد آقای عارف، معاون‌اول رئیس‌جمهور مطرح شده است و امیدواریم در آینده شاهد تغییری در این بخش باشیم.
نظر شما درخصوص وزیر جدید چیست؟
ما طی نامه‌ای خطاب به آقای قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی حمایت خود را از ایشان اعلام کردیم. چون ایشان از بدنه صنعت بوده‌اند، احتمالا برای صنایع بسیار مثبت خواهد بود. امیدواریم بتواند رأی بیاورد. نسبت به ایشان خوش‌بین هستیم.
پیشنهاد شما به وزیر جدید درخصوص تصمیم‌گیری در مورد صنعت مهم خودرو چیست؟
واردات خودرو که وجود دارد و باید ادامه داشته باشد. اما پیشنهاد ما این است صنعت خودرو را معاف از قیمت‌گذاری کنند. هفته پیش هم با رئیس شورای رقابت جلسه‌ای داشتم و گفتم درحال‌حاضر بهترین زمان برای واگذاری قیمت‌گذاری به خودروسازان است. چراکه قیمت خودرو در بازار در حال پایین آمدن است و همه چیز آماده است که قیمت خودرو به سمت تک‌نرخی شدن حرکت کند. بر این اساس قرار شد شورای رقابت جلسات کارشناسی برگزار کرده و در این مورد تصمیم‌گیری کند.
این آزادسازی قیمت خودرو چگونه باید انجام شود؟
پیشنهاد ما این بود جلسه‌ای با حضور مدیران عامل ایران‌خودرو و سایپا در شورای رقابت برگزار شود و سازوکار فروش خودرو در حاشیه بازار فراهم شود. حتی پیشنهاد دادیم برای هر شرکت با دو محصول با فروش در حاشیه بازار جلو برویم تا اگر توانستیم بازار را متعادل کرده و به شورای رقابت ثابت کنیم که این توانایی را داریم. بنابراین درخواست کردیم دو خودرویی را که خودروسازان روی آن اشراف دارند، در حاشیه بازار به فروش برسانند و بعد از دو ماه آقایان شاهد باشند که با فروش این دو مدل خودرو نه‌تنها اتفاق منفی در بازار خودرو رخ نداده، بلکه بازار کنترل و خودرو هم تک‌نرخی شده و حاشیه قیمت پایین آمده است. سپس سایر خودروها را هم به این شیوه به فروش برسانیم. هم‌اکنون نیز در انتظار دعوت و برنامه شورای رقابت در این خصوص هستیم.
پیش فروش محصولات ایران‌خودرو هم درحال انجام است و صحبت از ثبت‌نام ۲ تا ۳میلیون نفر در این طرح فروش شده است. آیا این پیش‌فروش به بازار کمک می‌کند یا همچنان شاهد شرایط سابق خواهیم بود؟
متاسفانه چون سرکوب قیمتی همچنان وجود دارد و اختلاف قیمت خودرو از کارخانه تا بازار زیاد است، بسیاری به این پیش‌فروش‌ها هجوم می‌آورند. ۸۰درصد این‌ها سرمایه‌گذار هستند. متاسفانه با دست خودمان کاری میکنیم که مردم به زحمت بیفتند. بعد هم قانون میگذاریم و به مادرانی که تعدد فرزند دارند، سهمیه می‌دهیم. چرا از حق سهامداران ایران‌خودرو و سایپا چنین قوانینی تصویب می‌کنید؟ مبنای نادرستی می‌گذراند و بر اساس همان قانون تصویب می‌کنند. یعنی می‌گویند حالا که اختلاف قیمت وجود دارد، به مادران دارای سه فرزند و… خودرو داده شود.
فکر می‌کنید این روند باعث خواهد شد بحث سامانه فروش خودرو جمع شود؟
مسئولان در شورای رقابت و وزارتخانه به این نتیجه رسیده‌اند که سامانه فروش خودرو را جمع کنند. قرار است صرفا اطلاعات فروش در این سامانه وارد شود. یعنی شرکت‌ها اطلاعات فروش و این را که چه کسانی خودرو خریداری کرده‌اند، در این سامانه ثبت خواهند کرد. این روند برای کل خودروسازان وجود دارد و موظف هستند اطلاعات را در این سامانه ثبت کنند.
به نظر شما آیا با بازگشت فروش خودرو به خودروسازان بازار کنترل خواهد شد و شرایط تغییر خواهد کرد؟
اگر اجازه بدهند در قیمت‌گذاری دست خودروساز باشد، بازار کنترل و قیمت‌ها تک‌نرخی خواهد شد. در مقطعی به یکی از خودروسازان این اجازه داده شد و قیمت محصولات آن شرکت تک‌نرخی شد. هرجا که شیوه چندنرخی اجرا شد، شاهد رانت و فساد بودیم. باید اجازه دهند قیمت‌ها در اختیار خود واحدها باشد تا بتوانند مدیریت بهتری داشته باشند. البته به این معنی نیست که بخواهند در حق مشتریان اجحاف کنند. در فرمول سازمان حمایت قیمت‌ها به ترتیبی خواهد بود که به نفع مشتریان تمام خواهد شد. به نظر می‌رسد در این صورت رقابت بین خودروسازان بیشتر خواهد شد و احتمالا خودروسازان با ارائه گارانتی طولانی‌تر به دنبال جذب مشتری خواهند بود. این رقابت به نفع مصرف‌کننده خواهد بود و به اقتصاد کشور هم کمک خواهد کرد. چراکه تک‌نرخی شدن خودرو سبب خواهد شد پول‌های سرگردان که از ۸هزار و ۵۰۰ همت هم عبور کرده‌اند به سمت تولید بیایند، نه این‌که صرف دلالی و مشاغل کاذب شوند.
برخی معتقدند حتی اگر قیمت‌گذاری برداشته و قیمت‌ها آزاد شود، خودروساز باز هم در تولید و تحویل خودرو دچار مشکل خواهد بود و همچنان فروش یک‌ساله وجود خواهد داشت؟
این افراد بدبین هستند. اگر خودروساز سود ببرد، قطعا می‌خواهد بیشتر تولید کند. درحال‌حاضر خودروسازان ۱۰۰هزار میلیارد تومان به قطعه‌ساز بدهی دارند. این هم به خاطر سرکوب مالی بوده است. اگر قیمت خودرو به خودروساز واگذار شود، قطعا به فکر کسب سود خواهد بود و تولید و عرضه را افزایش خواهد داد. ضمن این‌که ما در انجمن حداقل ۱۰ شرکت سواری‌ساز داریم و آزادسازی قیمت‌ها رقابت بسیاری بین آن‌ها ایجاد خواهد کرد. بارها به شورای رقابت گفته‌ایم که ایران‌خودرو و سایپا هیچ‌وقت کارهای انحصارگرایانه نداشته‌اند. این‌که مثلا اجازه ورود خودروساز جدید ندهند یا قیمت‌ها را به‌صورت دامپینگی و به‌گونه‌ای تعیین کنند که شرکت‌های دیگر توان رقابت نداشته باشند.
به نظر شما اگر قیمت آزاد شود، بساط فروش یک‌ساله هم برچیده خواهد شد؟
اگر خودرو تک‌نرخی شود، بله؛ این روند تغییر می‌کند و تقاضای کاذب کنار می‌رود. تقاضای ۸۰درصد افرادی که در ثبت‌نام‌ها شرکت می‌کنند، تقاضای کاذب برای سرمایه‌گذاری است. اما تک‌نرخی شدن باعث می‌شود افراد هر زمان که بخواهند خودرو خریداری کنند و آن موقع خودروساز باید فرش قرمز برای مشتری پهن کرده و محصولاتش را قسطی واگذار کند.