اگر دیروز برق خانه یا محل کار شما قطع نشده، مطمئن باشید که جزء گروه کوچک خوش‌شانس‌های کشور بوده‌اید. به خاطر اینکه روز سه‌شنبه آخرین نفس‌های باقی مانده از موج گرما، زهر خودش را ریخت و چراغ بسیاری از نقاط در سراسر کشور را خاموش کرد. در حالی که همه آماده خداحافظی با تابستان شده بودند، از حوالی ظهر برق نه فقط بازار و شهرک‌های صنعتی، بلکه برق محله‌های مسکونی هم قطع شد.

اساتید دانشگاه می‌گویند سال قبل برق اماکن مسکونی خیلی کمتر از امسال قطع می‌شد، اما امسال آن‌ها هم‌اندازه شهرک‌های صنعتی مزه گرما، کم فشار شدن آب و ضعیف شدن آنتن موبایل را چشیدند. حالا دلیل بیشتر شدن این قطعی برق چه بوده؟ «سال قبل وزارت نیرو تقریباً تمام کسری برق را در تابستان بر دوش صنایع می‌انداخت.

امسال با بدتر شدن شرایط، نه‌تن‌ها صنایع خاموش شدند بلکه بخش خانگی هم با خاموشی مواجه شد.» این توضیح یک استاد برق دانشگاه شریف است. کسی که می‌گوید ما سالی ۷ درصد بیشتر از سال قبل برق روشن می‌کنیم و نیروگاه‌های‌مان سالی ۵ درصد کمتر از قبل برق تولید می‌کنند. این یعنی یک ناترازی عجیب و غریب بین خروجی نیروگاه‌ها و مصرف مردم.

دیروز کانال‌های محلی شهر‌های بزرگ و کوچک کشور لحظه به لحظه خبر قطع برق، سپس آب و بعد آنتن‌های موبایل خود را به روز می‌کردند. از تبریز تا ماسال، از ماسال به جاجرود، سپس بازاری‌های زنجان و کاشان و بعد اصفهان و بوشهر و چندین شهر دیگر درگیر یک مشکل مشترک بودند. آن هم درست در روزی که بالاخره کمر گرما شکسته بود و موج گرمای بی‌سابقه‌ای که از اول مرداد شروع شد، سرانجام به پایان خط رسید.

هاشم اورعی، استاد برق دانشگاه شریف، روز پیش حرف‌های جالبی درباره افزایش تقاضا و کاهش تولید برق در همین یک ماه مهم سال ۱۴۰۳ به سایت انتخاب گفته است. او می‌گوید امسال و سال گذشته بیشتر از ۵ درصد افزایش مصرف داشتیم. برای امسال تا ۸ درصد هم اعلام شد. در مقابل میزان تولید ما هم به دلیل کهنگی تجهیزات، ۵ درصد کاهش می‌یابد. وقتی هوا گرم می‌شود، تولید برق کم می‌شود. این دو عامل دست به دست هم داده‌اند و باعث شده از یک طرف تولید را ثابت نگه نداریم و تقاضا هم در حال افزایش است. البته این آمار‌ها بستگی دارد که چقدر نیروگاه جدید در مسیر بیاوریم و اگر این وسط مداخله‌ای اتفاق بیفتد، می‌تواند این نمودار‌های رو به سقوط تولید برق را نجات دهد. 

حالا منتظر قطعی برق زمستانه باشید

تا سال گذشته عموم مردم کمبود برق را به این اندازه حس نمی‌کردند. اینطور که این استاد دانشکده برق می‌گوید، سال پیش وزارت نیرو تقریباً تمام کسری را در تابستان بر دوش صنایع می‌انداخت. امسال، ولی اوضاع بدتر شد. نه تنها صنایع خاموش شدند بلکه بخش خانگی هم نتوانست با همان فرمول قبل چراغ‌های خانه‌ها را روشن نگه دارد. «وقتی تمام خاموشی را بر دوش صنعت می‌گذارند، اقتصاد کشور هم با مشکل مواجه می‌شود. در چند روز اخیر پیام‌های متعددی از خراسان رضوی، تهران و اصفهان آمده که صنایع هر روز و بدون برنامه درگیر قطع برق هستند.»

موضوع اصلی این یک ماه در اتحادیه‌ها و صفحات خبری هر کسب و کار هم همین بوده. از مرغداران تا تولیدکننده‌های کاغذ، سیمان، فولاد و قطعات خودرو با نامه‌نگاری درباره خسارت‌های این قطعی برق اعتراض داشته‌اند و انتظار دارند حالا که دولت برق را مدیریت می‌کند، خودش هم هزینه این خسارت را بپردازد. اعداد سرتان را گیج می‌آورد اگر بدانید سال گذشته ۸ میلیارد دلار زیان ناشی از کمبود برق و تولید داشتیم و امسال احتمالاً ۱۲ میلیارد دلار زیان خواهیم داشت. از آن بدتر اینکه این قطعی برق قرار نیست با کاهش دما جمع شود. اگرچه اگر به زودی با کم‌تر شدن دمای هوا، قرار است تعداد دفعات قطعی برق هم کاهش یابد، اما اگر پیش‌بینی‌های این استاد دانشگاه شریف درست دربیاید، قطعی برق در هر صورت در زمستان هم تکرار خواهد شد. 

چرا آنتن با برق می‌رود؟

دو روز پیش دمای هوای تهران عدد ۳۹/۵ درجه را نشان می‌داد. دیروز دماسنج به عدد ۳۶ رسید و پیش‌بینی شده که امروز هوا در پایتخت حدودا ۳۴ درجه باشد. فعلا هم دیگر قرار نیست از این گرمتر شود. یا حداقل اینکه اگر هم کمی دما بالا و پایین برود، مطمئنیم که به عدد ۴۲ درجه‌ای که مرداد ماه پشت سر گذاشتیم نخواهد رسید. از سه سال پیش با قطعی برق، آنتن موبایل‌ها هم از کار می‌افتاد. آن زمان هنوز کسی نمی‌دانست که این دو چه ربطی به هم دارند، اما همانطور که دیروز هم مدیرعامل یک شرکت اینترنتی گفته ارتباط آنتن موبایل و اینترنت این است که آن‌ها هم با برق سر و کار دارند. آنتن‌های موبایل، برق خود را از همین برق شهری می‌گیرند. یعنی برای خودشان یک شبکه برقی جدا ندارند. ولی آنتن‌ها برای مواقع قطعی برق باتری دارند. پس چرا باز هم وقتی برق قطع می‌شود، آنتن هم از کار می‌افتد؟ 

اینطور که مدیرعامل آسیاتک گفته، باتری آن‌ها تا دو ساعت می‌تواند برق را تامین کند، اما اگر برق دو ساعته وصل نشود آنتن‌ها از کار می‌افتند. از طرف دیگر این باتری‌ها نیاز دارند که هشت ساعت به شکل ممتد شارژ شوند تا دوباره بشود از آن‌ها استفاده کرد. اما هرچه برق بیشتر قطع و وصل شود، این هشت ساعت بیشتر طول می‌کشد. به خاطر اینکه شارژ باتری بعضی از سایت‌ها ممکن است زودتر از وصل شدن برق تمام شود که قطعی آنتن و اینترنت موبایل را هم به دنبال خواهد داشت. محمد‌علی یوسفی‌زاده، مدیرعامل آسیاتک و کارشناس حوزه فناوری، گفته با توجه به کمبود برق، این باتری‌ها شارژ نمی‌شوند. درنتیجه برق که می‌رود، این باتری‌ها هم خالی می‌شوند.

آیا نمی‌توان کاری کرد که باتری‌ها شارژ بیشتری نگه دارند؟ در کشور‌های توسعه یافته اپراتور‌ها، چون توانایی اقتصادی بیشتری دارند، باتری‌هایشان را توسعه می‌دهند، اما گویا برای ا‌پراتور داخلی و هزینه‌های دیگری که دارد، صرف نمی‌کند که چنین سرمایه‌گذاری داشته باشد. سال پیش گفته می‌شد بسیاری از این باتری‌ها فاسد و از دور خارج شده‌اند. مدیرعامل یک شرکت اینترنتی دیگر آن زمان گفته بود این قطع شدن آنتن دلیل مهم دیگری هم دارد. آن هم اینکه سرقت باتری‌ها در ا‌پراتور‌های مخابراتی یکی از قدیمی‌ترین جرم‌هایی است که باعث می‌شود زمان قطعی برق، باتری وجود نداشته باشد که برق را تامین کند.

منبع: روزنامه هفت صبح