در طول تاریخچه صنعت خودرو، پیشرفت در تکنولوژی و طراحی باعث شده خودروسازان محصولات خود را از همه لحاظ ارتقا دهند. اما یکی از جنبه‌های ماشین علیرغم اهمیت فراوان، در طول سال‌ها تغییر خاصی پیدا نکرده است. درباره صندوق عقب ماشین صحبت می‌کنیم. صندوق عقب بخش چندان هیجان‌انگیزی در خودرو نیست، اما بسیار کاربردی است و تاریخچه جالب‌توجهی دارد و یکی از اجزای تقریبا تکامل‌یافته خودرو به حساب می‌آید.

صندوق عقب ماشین چیست؟

در بیان ساده، صندوق عقب بزرگ‌ترین محفظه در یک وسیله نقلیه است. کاربرد اصلی صندوق عقب را می‌توان در گنجاندن بار و وسایل ضروری خلاصه کرد. این محفظه معمولا قابل قفل و پنهان است و تنها با استفاده از کلید یا دکمه خاصی می‌توان به محتویات آن دسترسی پیدا کرد. خودروسازان در مدل‌های مختلف هاچبک، شاسی بلند، کراس اوور و استیشن واگن، اغلب پوششی را برای پنهان‌سازی وسایل درون صندوق عقب در نظر می‌گیرند. به‌طور معمول، صندوق عقب فضایی مجزا از کابین را به خود اختصاص می‌دهد، هرچند در برخی سگمنت‌ها، صندوق عقب بخشی از فضای داخلی است.

خودروهای کاربردی‌تر دارای صندلی‌های تاشو هستند که با خواباندن آن‌ها به سمت بیرون یا تا کردن آن‌ها به سمت داخل می‌توان ظرفیت صندوق عقب خودرو را افزایش داد. از صندوق عقب ماشین برای جاسازی لوازم جانبی خودرو نیز استفاده می‌شود که در ادامه به بررسی مفصل آن‌ها می‌پردازیم.

تاریخچه صندوق خودرو

پیش از اختراع خودرو، افراد سوار بر کالسکه سفر می‌کردند و اسب‌ها، وظیفه حرکت کالسکه را بر عهده داشتند. این کالسکه فاقد کیف، صندوق یا هرگونه محفظه‌ای برای نگهداری وسایل بودند. در اواخر قرن ۱۹ میلادی و اوایل قرن ۲۰ میلادی، ماشین‌ها به تدریج محبوب شدند، ولی در طراحی آن‌ها نیز اثری از صندوق عقب نبود، لااقل نه صندوق عقبی که شبیه به نمونه‌های امروزی باشد.

رانندگان، صندوقی را به قسمت عقب ماشین وصل می‌کردند و وسایل ضروری را درون آن می‌گذاشتند. بدین ترتیب، کلمه «صندوق عقب» به وجود آمد. نسخه‌های ابتدایی صندوق عقب، به طور سفارشی و بسته به نوع خودرو ساخته و در قسمت عقب جاسازی می‌شدند. طبق گزارش‌های به‌دست‌آمده، یک شرکت صندوق‌ساز فرانسوی به نام Moynat پیشگام ساخت صندوق عقب برای ماشین‌های مختلف بود و کاربردی‌ترین و پیشرفته‌ترین صندوق‌ها را تولید می‌کرد. اما چه زمان صندوق عقب با خودرو یکپارچه‌سازی شد؟

خودروسازان آمریکایی مثل بیوک و دوزنبرگ، نخستین خودروسازانی بودند که صندوق را به قسمت عقب ماشین اضافه کردند. هرچند صندوق عقب در این خودرو یک طرح ابتدایی و مجزا از بدنه بود. نخستین نمونه‌های یکپارچه‌سازی صندوق عقب با خودرو در دهه ۱۹۳۰ میلادی ظاهر شدند. مدل ۱۹۳۴ سدان بیوک Club و مدل ۱۹۳۶ کابریولت مرسدس بنز 500K جزو نخستین ماشین‌هایی هستند که صندوق عقب با بدنه آن‌ها یکپارچه‌سازی شده بود. همانند بسیاری از خودروهای امروزی، صندوق عقب ماشین عمدتا در قسمت عقب قرار داشت و دارای یک سرپوش یا درِ قفل‌شدنی بود که فضای کافی برای جاسازی چمدان‌ها و وسایل لازم را فراهم می‌آورد. این در که به سمت بالا باز می‌شد، در آینده نیز به همین شکل باقی ماند و در دهه‌های بعدی تنها بهبودهایی روی آن صورت گرفت.

طرح های صندوق عقب

فرانسوی‌ها که همیشه خارج از چارچوب فکر می‌کردند، در سال ۱۹۳۸ خلاقیتی را در طراحی صندوق عقب ماشین به نمایش گذاشتند. سیتروئن 11CV Commerciale به‌عنوان یک خودروی دیفرانسیل جلو به عرضه درآمد و در صندوق عقب آن دولنگه بود. یک لنگه به کف صندوق عقب، و لنگه دیگر به سقف لوله می‌شد. برای باز کردن در صندوق عقب، یک در به سمت بالا و در دیگر به سمت پایین حرکت می‌کرد.

پس از جنگ جهانی دوم، سیتروئن طراحی این در را ارتقا بخشید؛ آن را بزرگ‌تر کرد و لولای کف را برداشت. یعنی در صندوق تنها به سمت بالا باز می‌شد. این‌گونه بود که ماشین هاچبک به وجود آمد. این طراحی به لطف کاربردی بودن کماکان جزو طراحی‌های پرطرفدار به حساب می‌آید. البته خودروهای هاچبک در دهه ۱۹۶۰ میلادی رواج پیدا کردند؛ یعنی زمانی که برند فرانسوی رنو چنین ایده‌ای را در مدل‌های ۴ و ۱۶ اِل پیاده‌سازی کرد.

در دهه ۱۹۵۰ میلادی، فورد یک ویژگی ساده ولی کاربردی را به جهان معرفی کرد که برای سال‌ها در طراحی خودرو به کار گرفته شد. ابتکار عمل شرکت آمریکایی، نوعی دستگیره روی در صندوق عقب بود که با فشردن آن با یک دست، در صندوق به تدریج به طور کامل باز می‌شد. حدود ۲ سال بعد، بیوک از یک ویژگی با قابلیت باز کردن خودکار در صندوق عقب رونمایی کرد.

در سال ۱۹۸۶ مرسدس بنز با معرفی W124 E-Class دیدگاه عموم را نسبت به در صندوق عقب تغییر داد. پیش از اینکه خودروی سایز متوسط آلمانی روانه بازار شود، در صندوق عقب صرفا یک سرپوش بود. ولی صندوق عقب W124 تا سپر پایینی کشیده می‌شد و طراحی را به نمایش گذاشت که رواج آن تا به امروز ادامه دارد. این طراحی نه تنها بارگذاری اشیای سنگین را آسان‌تر می‌کرد، بلکه گنجایش صندوق عقب را به طور قابل‌توجهی افزایش می‌داد. بار دیگری که وارد خیابان شدید، می‌توانید به این طراحی ماندگار در سدان‌ها نگاه کنید.

یکی دیگر از خلاقیت‌های غول آلمانی شامل دستگیره مخفی صندوق عقب خودرو می‌شود که پس از بسته شدن در جا می‌افتد. با این روش، بدون کثیف شدن دست کاربر، در صندوق عقب به راحتی باز می‌شود.

در مدل‌های اولیه استیشن واگن‌ها و شاسی‌بلندها، مثل نسل اول هوندا CR-V در صندوق عقب طراحی جالبی داشت. این در دارای لولای جانبی بود و همانند در معمولی از یک طرف باز می‌شد.

در خودروهای کلاس سدان، کوپه و کانورتیبل، صندوق عقب از ناحیه سرنشین مجزا است و یک عضو مستقل در خودرو به حساب می‌آید. با این حال در هاچبک‌ها، شاسی‌بلندها و واگن‌ها، صندوق عقب بخشی از کابین محسوب می‌شود و از داخل کابین قابل‌دسترس است. سرنشینان این دسته از خودروها می‌توانند از طریق در صندوق عقب وارد ماشین شوند. بدین ترتیب، در صندوق عقب همانند یک درب اصلی عمل می‌کند. به همین خاطر است که معمولا پیکربندی سه‌در یا پنج‌در را به یک هاچبک یا شاسی‌بلند نسبت می‌دهیم. در برخی از مدل‌های واگن با صندلی‌های تاشو به سمت جلو، درب صندوق گذرگاهی برای ورود و خروج مسافران است.

صندوق جلو و خودروهای بدون صندوق عقب

این‌طور نیست که صندوق در همه ماشین‌ها در قسمت عقب جاسازی شود. در خودروهای موتورعقب مثل فولکس واگن بیتل و شورولت کورویر، صندوق در بخش جلویی تعبیه شده بود. این طراحی هم‌اینک نیز در بسیاری از خودروهای اسپرت و سوپر اسپرت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پورشه ۹۱۱ بهترین نمونه از خودروهای صندوق جلو به شمار می‌آید که برای مدت‌زمان بسیار طولانی در بازار وجود دارد. محفظه حمل بار این خودرو در زیر کاپوت جاسازی شده است. در عصر مدرن و امروزی، اکثر خودروهای برقی هم صندوق جلو و هم صندوق عقب دارند. در سال‌های اخیر، این طراحی با نام Frunk (برعکس صندوق عقب که Trunk نام دارد) شناخته می‌شود و در حقیقت به یک ابزار جذب مشتری تبدیل شده است.

فناوری های مرتبط با صندوق عقب

برقی‌سازی در صندوق عقب در صنعت خودروسازی لوکس معرفی شد و چنان رواجی پیدا کرد که حتی ماشین‌های سگمنت معمولی نیز از این تکنولوژی بهره گرفتند. در صندوق عقب برقی برای باز و بسته شدن به کمترین دخالت دست کاربر نیاز دارد. یعنی حتی اگر دو دست کاربر پر و درگیر نگه‌داشتن وسایل باشد، بازهم به راحتی می‌تواند به فضای حمل بار دسترسی پیدا کند.

با گذشت زمان، فناوری در صندوق عقب برقی به یک ویژگی خودکار و بدون دخالت دست تبدیل شد. این قابلیت جذاب و جدید، کیک سنسور (Kick Sensor) نام دارد و شامل حسگری می‌شود که پس از تشخیص حرکت پا در مقابل خود، در صندوق عقب ماشین را به طور خودکار باز می‌کند. البته برخی افراد معتقد هستند که کیک سنسور یک قابلیت بیهوده و بی‌معنی است، ولی ظاهرا این افراد هرگز وسایل سنگینی را با یک دست، و نوزاد دلبند خود را با دست دیگر نگه نداشته‌اند.

جالب است بدانید که ایده در صندوق عقب برقی به دهه ۱۹۵۰ بازمی‌گردد. پاکارد در نمایشگاه خودرو ۱۹۵۶ از محصول جدید خود به نام پردیکتور (Predictor) رونمایی کرد که طراحی آن توسط دیک تیگ انجام شده بود. پردیکتور با ویژگی‌های جذابی از جمله در صندوق عقب برقی عرضه شد که توانست تحولی را در صنعت خودرو به وجود آورد.

نحوه اندازه گیری حجم صندوق عقب ماشین

معنی «فضای صندوق عقب» مستقیم و قابل‌فهم است. فضای صندوق عقب به گنجایش صندوق عقب ماشین برای حمل بار اشاره می‌کند. در ایالات متحده، واحد سنجش ظرفیت صندوق عقب خودرو فیت مکعب (cubic feet) است. در برخی بازارها نیز از سانتیمتر مکعب (cm3) یا لیتر استفاده می‌شود. هرچه این عدد بزرگ‌تر باشد، یعنی صندوق عقب فضای بیشتری برای جاسازی وسایل دارد.

با این وجود باید به یک نکته مهم اشاره کرد. اگرچه اندازه‌گیری حجمی تا حدودی ما را درباره ظرفیت حمل بار آگاه می‌سازد، ولی همیشه دقیق و مساوی با ناحیه کاربردی واقعی نیست. خودروهای دارای کفی صاف، کاربرپسندتر هستند. این خودروها شامل شاسی‌بلندها و هاچبک‌های مجهز به صندلی‌های تاشو و تخت‌شونده نیز می‌شود. در مقابل، مدل‌هایی که صندلی‌های ردیف آن‌ها به سمت جلو یا پنجره تا می‌شود، ظرفیت حمل بار را محدود می‌کنند.

با کاهش استفاده از لاستیک زاپاس در خودروهای جدید، بسیاری از خودروسازان به فکر اضافه کردن فضای حمل بار مخفی در زیر کف صندوق عقب افتادند. این ویژگی به‌طور خاص زمانی به کار می‌آید که بخواهید اشیای ارزشمند را در پشت خودرو نگهداری کنید.

وسایل و ابزار ماشین در صندوق عقب

صندوق عقب علاوه بر اسباب و چمدان‌ها، بهترین محل برای نگهداری وسایل و ابزار ضروری خودرو است. تایر زاپاس، جعبه ابزار، آچار چرخ، مثلث هشدار اضطراری، جعبه کمک‌های اولیه، جک هیدرولیک و حتی دستکش برای عوض کردن تایر جزو وسایلی هستند که در صندوق عقب ماشین یافت می‌شوند. البته محل نگهداری اکثر این وسایل در زیر کف صندوق عقب است. در برخی خودروها مثل مدل‌های قدیمی بی ام و، یک مجموعه کامل از ابزارآلات در بخش داخلی در صندوق عقب قرار دارد.

برخی خودروسازان ترجیح می‌دهند باتری ماشین را در صندوق ماشین تعبیه کنند. این طراحی مناسب خودروهایی است که دارای موتور حجیم هستند و یا توزیع متعادل وزن در آن‌ها اولویت دارد. از دیگر وسایل قابل نگهداری در صندوق عقب می‌توان به سیستم پخش صوتی (در خودروهای قدیمی) و قلاب نگه‌دارنده کیسه خرید اشاره کرد.

فضای بار در خودروهای وانت

علیرغم شباهت مفهومی، بستر وانت به عنوان صندوق عقب در نظر گرفته نمی‌شود. با روکشی از جنس فلز یا پلاستیک، فضای ذخیره‌سازی در وانت در درجه اول برای قرار دادن تجهیزات و ابزار بزرگ طراحی شده است. این فضا به راحتی قابل‌دسترس است و کاربردهای بسیاری دارد، ولی مساحت زیاد آن باعث می‌شود عملکرد آن نسبت به صندوق عقب سنتی متفاوت باشد.

در صورت عدم استفاده از روکش‌های پارچه‌ای یا کانوپی، محموله‌ای که در قسمت عقب وانت جاسازی شده در معرض عواملی همچون تابش آفتاب، باران و گرد و غبار قرار می‌گیرد و مهم‌تر اینکه به راحتی قابل مشاهده است.

آیا وانتی وجود دارد که دارای صندوق عقب باشد؟ خودرویی همچون فورد F-150 لایتنینگ دارای صندوق جلو و فضای بار عقب است. لینکلن بلک‌وود (Blackwood) به عنوان وانت لوکس ولی شکست‌خورده فورد نیز به صندوق عقب مجهز است.

اهمیت صندوق عقب برای ماشین

صندوق عقب ماشین تنها برای حمل وسایل ضروری نیست، هرچند هدف اصلی آن به همین موضوع اشاره می‌کند. به طور کلی می‌توان گفت صندوق عقب یک جزء ضروری و پرکاربرد در خودرو است که عملکرد، چینش وسایل و امنیت خودرو را برای استفاده روزمره و شرایط اضطراری بهبود می‌بخشد. اهمیت صندوق خودرو را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد.

فضای ذخیره سازی

صندوق عقب، فضای ذخیره‌سازی امن و ضد آب را برای جابجایی وسایلی همچون ساک و چمدان، کیسه‌های خرید، تجهیزات ورزشی، مواد غذایی و… فراهم می‌آورد.

نگهداری از لوازم ضروری

صندوق عقب بهترین مکان برای نگهداری از لوازم ضروری مثل تایر زاپاس، کابل جامپر، جک، جعبه کمک‌های اولیه و سایر ابزارهای کمکی در جاده است.

توزیع وزن

وزن وسایل موجود در صندوق عقب به توازن و تعادل توزیع کلی وزن خودرو کمک می‌کند. این امر به نوبه خود باعث بهبود هندلینگ، پایداری و بهینگی مصرف سوخت می‌شود.

امنیت

صندوق عقب یک مکان مخفی و قفل‌شدنی را برای ذخیره‌سازی اشیای قیمتی و سایر اقلام ارائه می‌دهد؛ فضایی که به دور از دید است و نظر سارقان را به خود جلب نمی‌کند.

دسترس پذیری

محل صندوق عقب در بخش عقب ماشین بهترین جا برای گذاشتن و برداشتن وسایل است، بدون اینکه نیازی به ورود به کابین سرنشینان باشد.

تاثیر گنجایش صندوق عقب در فروش خودرو

زمانی که بحث خرید خودرو مطرح می‌شود، فاکتورهای متعددی از جمله قدرت موتور، بهره‌وری سوخت، ویژگی‌های ایمنی، ظاهر و حق بیمه مورد بررسی قرار می‌گیرند. با این وجود، حجم صندوق عقب به عنوان یکی از مهم‌ترین جنبه‌های خودرو آن‌طور که باید لحاظ نمی‌شود. این در حالی است که فضای حمل بار می‌تواند تاثیر قابل ملاحظه‌ای روی تجربه رانندگی داشته باشد. البته افرادی که برای مدت‌ها پشت فرمان نشسته‌اند، به هیچ‌وجه اهمیت صندوق عقب را نادیده نمی‌گیرند.

بسته به نیاز کاربر، حجم صندوق عقب ماشین می‌تواند تاثیر بسزایی در فروش خودرو داشته باشد. برای خانواده‌های پرجمعیت، هر چه فضای حمل بار یک خودرو بیشتر باشد، گزینه ایدئال‌تری به حساب می‌آید. آفرودبازها نیز به دلیل به همراه داشتن حجم زیادی از وسایل ضروری آفرود، به سراغ ماشین‌هایی می‌روند که فضای حمل بار بیشتری داشته باشد. در این میان مشتریانی نیز وجود دارند که به‌طور روزمره در حال جابه‌جایی اشیا و وسایل سبک ولی حجیم هستند و ترجیح می‌دهند به جای وانت یا پیکاپ، از خودرو شخصی استفاده کنند. برای این دسته افراد نیز ظرفیت صندوق عقب اهمیت بالایی داشته و در هنگام خرید خودرو مورد توجه قرار می‌گیرد. گذشته از تمام این موارد، سفر کردن بدون اطمینان از مکانی امن برای نگهداری از چمدان و وسایل ضروری و اقلامی که ممکن است در طول مسافرت خریداری شوند، غیر قابل تصور است.

در حقیقت وجود صندوق عقب ماشین به یک الزام تبدیل شده است و هر چه ماشین صندوق عقب جادارتری داشته باشد، طرفداران بیشتری دارد. این موضوع به‌طور خاص روی خرید و فروش خودرو تاثیر می‌گذارد. حجم صندوق عقب به اندازه‌ای در فروش خودرو اهمیت دارد که بسیاری از خودروسازان با تعبیه صندلی‌های تاشو در ردیف عقب، امکان افزایش فضای حمل بار را میسر ساخته و با این روش، مشتریان را ترغیب به خرید محصول می‌کنند.

نتیجه گیری

صندوق عقب یکی از اجزای لاینفک در خودروهای امروزی به حساب می‌آید که مکانی مخفی، امن و جادار را برای نگهداری از وسایل ضروری فراهم می‌آورد. صندوق عقب بهترین جایگاه برای قرار دادن ساک و چمدان حین مسافرت است. لوازم ضروری خودرو مثل جعبه‌ابزار، جک، آچار چرخ و مثلث هشدار همگی درون صندوق عقب ماشین جای می‌گیرند. با جاسازی لوازم اضافی درون صندوق عقب، آسایش سرنشینان درون کابین تضمین می‌شود. اهمیت صندوق عقب تنها محدود به حمل بار نیست. این بخش و محتوای آن تاثیر قابل ملاحظه‌ای روی توزیع وزن، هندلینگ و مصرف سوخت خودرو دارد. به همین خاطر توصیه می‌شود حین خرید ماشین علاوه بر ویژگی‌هایی همچون قدرت پیشرانه، کابین جادار، ظاهر، صرفه‌جویی در مصرف سوخت و…، حجم صندوق عقب خودرو را نیز در نظر بگیرید تا بعدها مشکلی در جابجایی اسباب و وسایل ضروری در سفرهای کوتاه و طولانی پیدا نکنید.

نویسنده: تیم تولید محتوا خودرو45