بانک مرکزی در تلاش برای بهبود فرآیند سیاست‌گذاری و نظارت بهتر بر کالاها، مرکز مبادله ارز و طلای ایران را در اسفند ماه سال جاری راه اندازی کرد. این مرکز، مکان مناسب برای انجام معاملات مربوط به قراردادهایی است که مدت زمان آنها کمتر از یک سال است و یا دارایی اصلی آنها (از جمله طلا و ارز) تحت نظارت بانک مرکزی است.
بازار طلا یکی از قدیمی‌ترین و سنتی‌ترین بازارها در اقتصاد کشور است، بنابراین نظارت و انسجام بخشی به این بازار برای بانک مرکزی ابزاری مهم برای سیاست‌گذاری است. بنابراین بازار طلای مرکز مبادله ایران با رسالت حفظ اصول حاکم بر بازار طلا و استفاده از تجارب موفق داخلی و خارجی و همچنین پیروی از سیاست‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، راه اندازی شد.
بازار مرکز مبادله ایران شامل دو بخش تالار نقد و تالار قراردادهای مبتنی بر طلا است. تالار نقد طلای مرکز مبادله ایران، مکان معاملات نقدی شمش طلا، سکه طلای تمام بهار آزادی، سکه طلای نیم بهار آزادی و سکه طلای ربع بهار آزادی است.
تالار قراردادهای مبتنی بر طلا، نیز مکان معاملات گواهی سپرده کالایی طلا و قراردادهای مشتقه طلا شامل پیمان‌های آتی و اختیار معامله روی دارایی‌های اصلی مانند شمش طلا، سکه تمام بهار آزادی، سکه طلای نیم بهار آزادی و سکه طلای ربع بهار آزادی است.
یکی سال پیش، مرکز مبادله ایران اقدام به راه اندازی حراج سکه طلا از طریق سامانه معاملات سکه طلا مرکز مبادله ایران کرد. در روز اول حراج، ربع سکه طلا ضرب سال ۱۳۸۶ عرضه شد. هر فردی که دارای کد ملی ایرانی باشد می‌توانست حداکثر پنج قطعه سکه طلا (یا ترکیبی از انواع ربع، نیم و تمام سکه) را ثبت سفارش و خریداری کند.
در اولین جلسه حراج سکه، از تعداد ۱۲ هزار و ۸۷۷ قطعه ربع سکه ثبت سفارش شده در سامانه، ۱۱۱۸ قطعه سکه به برندگان حراج اختصاص یافت.
حراج سکه طلا از مزایای چندانی برخوردار است. سکه‌هایی که در حراج‌های مرکز مبادله ایران به عنوان بازوی اجرایی بانک مرکزی عرضه می‌شوند، مستقیما توسط این نهاد تامین و عرضه می‌شوند. به همین دلیل، اصالت و کیفیت این سکه‌ها تضمین شده است و احتمال وجود سکه‌های تقلبی در آن صفر است.
علاوه بر این، قیمت سکه‌ها در حراج‌ها به صورت شفاف و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. حراج‌های سکه به تثبیت قیمت‌ها در بازار کمک کرده و از نوسانات شدید قیمتی جلوگیری می‌کند و معمولا، قیمت سکه‌های عرضه شده در حراج‌ها کمتر از قیمت سکه در بازار آزاد است.
از روز ۱۳ اسفند ماه سال جاری، روند برگزاری حراج‌های سکه توسط مرکز مبادله ادامه داشت و تا آبان ماه سال جاری انواع ربع، نیم و تمام سکه بهار آزادی ضرب سال ۱۳۸۶ در حراج‌ها عرضه شد.
اما در تاریخ ۱۳ آبان ماه سال جاری، بانک مرکزی اعلام کرد که سکه طلا ضرب سال ۱۴۰۳ در حراج‌های سکه طلا مرکز مبادله عرضه خواهد شد. این اقدام باعث شد تا میزان قابل توجهی از حباب سکه با ضرب سکه‌های سال جدید کاهش پیدا کند.
از روز ۱۹ آبان ماه، در سی و دومین جلسه حراج سکه طلا در مرکز مبادله ۱۰ هزار ۶۵۰ قطعه ربع سکه ضرب سال ۱۴۰۳ به برندگان حراج اختصاص یافت و سکه جدید ضرب سال جاری وارد بازار شد. در روز چهارشنبه ۱۴ آذرماه، در چهل و سومین جلسه حراج سکه در مرکز مبادله ارز و طلای ایران، عرضه تمام سکه ضرب سال ۱۴۰۳ در کنار ربع سکه ضرب سال جاری در مرکز مبادله آغاز شد و در این حراج ۱۳ هزار و ۱۲۴ قطعه ربع سکه بهار آزادی و تمام سکه بهار آزادی ضرب ۱۴۰۳ به برندگان حراج اختصاص یافت.
به گفته سخنگوی مرکز مبادل ایران، عرضه سکه‌های ضرب سال ۱۴۰۳، در کنار سکه‌هایی که در سال ۱۳۸۶ ضرب شده، کمک قابل توجهی به مدیریت بازار سکه خواهد کرد.
اخیرا نیز، بانک مرکزی اعلام کرد که با هدف پاسخ به متقاضیان و در راستای تداوم سیاست‌های این بانک در عرضه انواع سکه با تاریخ سال، بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده از اواخر سال جاری انواع قطعات ربع، نیم و تمام سکه طلای بهار آزادی با تاریخ سال ۱۴۰۴ از طریق حراج‌های سکه مرکز مبادله ارز و طلای ایران در دسترس متقاضیان قرار می‌گیرد.
از ۱۳ اسفند ماه سال گذشته تا امروز ۱۳ اسفند سال ۱۴۰۳ در مجموع ۸۰ جلسه حراج سکه طلا توسط مرکز مبادله ارز و طلای ایران برگزار شده و تا امروز در یک سالگی حراج‌های سکه طلا در مرکز مبادله در مجموع ۹۲۱ هزار و ۱۷۰ قطعه انواع سکه طلا به متقاضیان تخصیص داده شده است.