رئیس‌جمهور، در وعده‌های انتخاباتی خود، بارها بر اهمیت حضور کارشناسان و صاحب‌نظران در دولت تأکید کرده است و وعده داده است که در دولت چهاردهم به این هدف توجه ویژه‌ای به آن دوره شود. در این زمان، ساختار مدیریتی کشور به سمت استفاده از افراد متخصص و صاحب‌نظر هدایت می‌شود. اما حالا به نظر می‌رسد که این خواست و مطالبه رئیس‌جمهور در بانک مرکزی به مدیریت محمدرضا فرزین نادیده گرفته شده است. حالت فعلی بانک مرکزی تحت مدیریت فرزین ناهماهنگ با سیاست‌های دولت است و نگرانی‌های جدی در پی دارد.
سرویس اقتصادی تابناک به این نتیجه رسیده است که در روزهایی که بازار ارز به سمت رکوردهای بی‌سابقه حرکت می‌کرد و مردم و فعالان اقتصادی چشم به تصمیمات بانک مرکزی دوخته بودند، رئیس کل این بانک، در اقدامی که مورد استرجت قرار گرفت، معاون ارزی این بانک را تغییر داد. این اقدام اگرچه در ابتدا ممکن بود به نظر برسد که در واکنش به وضعیت بحرانی بازار ارز اتخاذ شده است، اما انتخاب فردی بدون تجربه کافی و تخصص بالا در حوزه ارزی، سوالات جدی ایجاد کرد.
پس از انتخاب علیرضا گچ‌پز زاده، که سال‌ها در صنعت خودروسازی فعالیت کرده است، به عنوان سرپرست معاونت ارزی بانک مرکزی، سوالات زیادی به دنبال داشته است. او تخصص حرفه‌ای در امور ارزی و بانکی ندارد، اما مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته مدیریت صنعتی از دانشگاه دریافت کرده است. پایان‌نامه او نیز مربوط به طراحی سیستم اطلاعاتی ساختار محصول در شرکت ایران‌خودرو است.
در حالی که بانک مرکزی به فردی با تخصص و تجربه در حوزه ارزی و بانکی نیاز دارد، انتخاب گچ‌پز زاده که سابقه چندانی در این زمینه ندارد، قابل تأمل است. به طوری که پس از گذشت ۷۰ روز از حضورش در معاونت ارزی بانک مرکزی، نرخ دلار آزاد حدود ۲۵ درصد افزایش یافته است، که این روند نشان‌دهنده کاهش ارزش پول ملی و رشد تورم در کشور است.
گچ‌پز زاده در گذشته در بخش‌های مختلف خودروسازی مانند ایران‌خودرو، سایپا، ایساکو و سایپا یدک فعالیت داشته است. سابقه چشم‌گیر و موثری در حوزه بانکی و ارزی ندارد. گچ‌پز زاده سابقه تدریس و آموزش کیفیت و بهره‌وری در ایران‌خودرو و همچنین مقاله در حوزه قطعه‌سازی را در کارنامه خود دارد. این در حالی است که حوزه ارزی بانک مرکزی به‌ویژه در شرایط بحرانی کنونی، به فردی با تجربه و دانش عمیق نیاز دارد.
انتخاب گچ‌پز زاده به عنوان معاون ارزی بانک مرکزی یکی از پیامدهای انتخاب آن فرد است. یکی دیگر از پیامدهای این اقدام، تأثیر منفی آن بر روند بازگشت ارزهای صادراتی است. در شرایطی که بازگشت ارزهای حاصل از صادرات برای اقتصاد کشور حیاتی است، این روند در دولت فعلی به شدت کند و لاک‌پشتی پیش رفته است. این مسأله به انتقاد رهبر انقلاب منجر شده است و به عنوان تهدیدی جدی برای ثبات اقتصادی کشور توصیف شده است.
البته، گچ‌پز زاده تنها در بخش خودروسازی فعالیت نکرده است. او مدتی در دوران مدیریت فرزین در بانک ملی به‌عنوان معاون فرزین مشغول به کار بود، اما به نظر می‌رسد این دوره کوتاه، نتوانست تجربه قابل توجهی برای او در زمینه ارزی و بانکی فراهم کند.
در مورد انتخاب گچ‌پز زاده، یکی از سوالات مهم این است که چرا بانک مرکزی بدون معاون بین‌الملل است؟ چندین ماه است که بانک مرکزی از داشتن معاون بین‌الملل محروم است. پس از استعفای کریمی از این پست، فرزین هیچ‌گونه اقدامی برای تعیین جانشینی انجام نداده است و صرفا قائم مقام خود را به عنوان سرپرست بین‌الملل بانک مرکزی معرفی کرده است.
این در حالی است که کشور نیاز فوری به تعاملات بین‌المللی برای عبور از فشارهای تحریمی، ارزی و بانکی دارد. چرا رئیس کل بانک مرکزی، در شرایط حساس، از انجام این اقدام حیاتی پرهیز کرده است؟ آیا این بی‌توجهی به وضعیت تجاری و ارزی کشور و اهمال در انتخاب مدیران متخصص، قابل توجیه است؟
شنیده‌ها حاکی از آن است که برخی دیگر از افراد غیرمتخصص نیز در دایره ارزی و نظارت بانک مرکزی حضور دارند. این افراد، که به نظر می‌رسد نه از طریق سازوکارهای مرسوم و معمول (آزمون رسمی) وارد این بخش شده‌اند، نگرانی‌های بیشتری در مورد کیفیت مدیریت ارزی و نظارتی ایجاد کرده‌اند. انتخاب چنین افرادی در بخش های حساس بانک مرکزی، تنها بر مشکلات موجود می‌افزاید و سبب می‌شود که بانک مرکزی نتواند به‌طور مؤثر در برابر چالش‌های ارزی و بانکی کشور عمل کند.
در نتیجه، انتخاب‌های غیرکارشناسی و بی‌توجهی به اصول تخصصی در بانک مرکزی نه تنها نتوانسته است ثباتی در بازار ارز ایجاد کند، بلکه بحران موجود را پیچیده‌تر کرده است. اگر فرزین قصد دارد که بحران بازار ارز را مهار کند و از این گرداب اقتصادی رهایی یابد، باید به جای ادامه روند اشتباهات انتخابی و استفاده از افراد کم‌تجربه، به مدیران متخصص و با تجربه در این حوزه روی آورد. در غیر این صورت، با این دست فرمان در مدیریت ارزی، نمی‌توان هیچ چشم‌انداز روشنی برای بهبود وضعیت بازار ارز و تقویت ارزش پول ملی متصور شد.