درب‌های خودرو ممکن است در شرایط مختلف، صداهای ناخوشایندی تولید کنند، به خصوص در خودروهای قدیمی که استهلاک و عوامل محیطی باعث ایجاد صدا در درب‌های آنها می‌شود. به عنوان مالک خودرو، هنگامی که صدای جیرجیر یا تق تق را هنگام سوار شدن به ماشین می‌شنوید، باید به دنبال علت این صداها باشید.
در این راهنما، به بررسی شایع‌ترین دلایل ایجاد صدا در درب خودرو و راه‌های رفع آن می‌پردازیم. این مشکل، چندان عجیب نیست و می‌توانید حتی در خانه نیز آن را برطرف کنید.
علت صدای درب خودرو چیست؟
ایرادهای مختلفی می‌توانند به عنوان علت صدای درب خودرو باشند. برخی از رایج‌ترین این مشکلات عبارتند از:
خشک شدن لولاهای درب
جمع شدن غبار و آلودگی روی لولاها
فرسودگی یا شل شدن لولاهای درب
آسیب دیدن اجزای داخلی درب
خشکی نوارهای ضربه‌گیر لاستیکی دور درب
ایراد در نوار مهار درب ماشین
تراز نبودن درب با بدنه ماشین
شل شدن پیچ‌ها و بست‌ها
برای درک بهتر علت صدای درب خودرو و نحوه رفع آن، در ادامه به بررسی هر یک از ایرادها پرداخته و راه‌حل را نیز ارائه می‌دهیم.
1. خشکی لولاهای درب
با گذشت زمان و در اثر استفاده مکرر یا قرارگیری در معرض عوامل محیطی، روان‌کننده‌ی لولاهای درب ممکن است از بین برود. نبود این روغن‌کاری، اصطکاک میان اجزای فلزی لولایی پین و صفحات را افزایش می‌دهد. در نتیجه، هنگام باز و بسته شدن درب، صدایی جیرجیرمانند و آزاردهنده به گوش می‌رسد. این مورد از رایج‌ترین علت‌های صدای درب خودروست.
2. تجمع گرد و غبار یا زنگ‌زدگی روی لولاها
ذرات گرد و خاک، زنگ زدگی و حتی روان‌کننده یا گریس قدیمی خشک‌شده ممکن است عملکرد روان لولاها را مختل کنند. این ذرات مانند سمباده عمل کرده و سطح لولاها را زبر می‌کنند. در نتیجه، هنگام حرکت درب، اصطکاک و صدای ناهنجار ایجاد می‌شود. برای رفع صدای جیر جیر در خودرو در چنین شرایطی، باید لولاها را کاملاً نظافت کنید.
3. شل شدن یا فرسودگی لولاها
با مرور زمان، اجزای داخلی لولا مانند پین‌ها یا بوش‌های آنها دچار فرسودگی می‌شوند. این فرسودگی باعث لقی لولا شده و هنگام حرکت درب، صداهای اضافی تولید می‌کند. از طرفی، پیچ‌ها یا بست‌هایی که لولا را به بدنه یا درب متصل می‌کنند نیز در اثر لرزش‌های جاده یا فشارهای وارده به مرور شل می‌شوند. این موضوع می‌تواند علت صدای درب خودرو باشد. برای رفع صدای جیر جیر درب خودرو باید اتصالات را بررسی و محکم کنید.
4. آسیب به اجزای داخلی درب
گاهی منبع صدا، خود لولا نیست بلکه سیم‌کشی‌ها، قفل، دستگیره یا سایر قطعات داخلی درب شل شده یا آسیب می‌بینند. مثلاً یک سیم شل شده اگر به صفحه داخلی درب برخورد کند، هنگام حرکت صدای جیرجیر می‌دهد. قفل فرسوده نیز ممکن است صدای ناهنجاری تولید کند.
5. خشکی نوار لاستیکی دور درب
نوارهای ضربه‌گیر اطراف درب، وظیفه دارند از ورود آب، گردوغبار و صدا به داخل کابین جلوگیری کنند. با گذشت زمان و تحت تأثیر نور آفتاب یا تغییرات دمایی، این نوارها ممکن است خشک و سفت شوند یا ترک بخورند. چنین شرایطی باعث می‌شود هنگام تماس با بدنه خودرو، صدایی شبیه جیر جیر شنیده شود. در بسیاری موارد، علت صدای درب خودرو به همین نوارهای خشک برمی‌گردد.
6. ایراد نوار مهار درب ماشین
نوار مهار درب (به انگلیسی Door Check Strap) به این جهت استفاده می‌شود که میزان باز شدن درب را کنترل کند و آن را باز نگه دارد. این بخش معمولاً یک پین، غلتک و بازوی فلزی را درگیر می‌کند. زنگ‌زدگی یا فرسودگی در غلتک‌های این بخش هم یکی از دلایل رایج ایجاد صداست. نوار با هر بار باز و بسته شدن درب تحت فشار قرار می‌گیرد و در صورت خرابی، صدای جیر جیر ایجاد می‌شود. بنابراین برای رفع صدای جیر جیر درب خودرو باید این بخش نیز بررسی شود.
7. ناهمراستایی درب با بدنه
اگر درب به‌درستی با چارچوب یا بدنه خودرو تراز نباشد، ممکن است هنگام باز یا بسته شدن به قفل یا قاب برخورد کرده و صدا تولید کند. این مشکل می‌تواند ناشی از شل بودن لولاها، تصادف یا تغییرات تدریجی در بدنه خودرو باشد. در این شرایط، تنظیم مجدد موقعیت درب یکی از راه‌های موثر در رفع صدای جیر جیر درب خودرو خواهد بود.
8. شل شدن پیچ‌ها و بست‌ها
لرزش‌های ناشی از رانندگی و باز و بسته شدن‌های مکرر ممکن است باعث شل شدن پیچ‌ها و اتصالات نگهدارنده درب شوند. این موضوع نیز یکی از علت‌های صدای درب خودرو است که به‌راحتی با سفت‌کردن مجدد بست‌ها برطرف می‌شود.
برای رفع صدای جیر جیر درب خودرو چه کنیم؟
برای از بین بردن اصوات ناخوشایند، بعد از شناسایی صحیح علت صدای درب خودرو باید راه‌حل مناسب را به‌کار ببرید. ترفندهای زیر، برخی از کارهایی هستند که می‌توانید در خانه و بدون نیاز به مراجعه به تعمیرکار انجام دهید.
1. روغن‌کاری لولاهای درب:
اولین گام برای رفع صدای جیر جیر درب خودرو، تشخیص لولای معیوبی است که باعث ایجاد صدا شده است. برای این کار، کافی‌ست درب را به‌آرامی باز و بسته کنید تا محل دقیق صدا را پیدا کنید. پس از شناسایی نقطه مشکل‌دار، باید لولاها را با استفاده از پارچه یا برس تمیز کرد تا گردوغبار و آلودگی از سطح آنها پاک شود.
2. تمیز کردن لولا و پین لولا:
پاک‌سازی کامل لولاها پیش از روغن‌کاری بسیار مهم است. گردوغبار سطحی را می‌توان با برس یا دمنده هوای فشرده پاک کرد. برای آلودگی‌های عمیق‌تر یا زنگ‌زدگی، بیرون آوردن پین لولا امکان تمیزکاری دقیق‌تر را فراهم می‌کند.
3. سفت کردن پیچ‌ها و بست‌های شل:
اگر علت صدای درب ماشین ناشی از لق بودن بست‌ها باشد، بررسی تمام پیچ‌ها و بست‌های قابل‌مشاهده لولاها و سفت کردن آنها با ابزار مناسب می‌تواند مشکل را برطرف کند.
4. تعویض لولای فرسوده:
اگر با وجود روغن‌کاری و سفت‌کاری، صدا همچنان باقی ماند، ممکن است لولا بیش‌ازحد فرسوده شده و نیاز به تعویض داشته باشد.
5. تنظیمات جزئی موقعیت درب:
گاهی اوقات مشکل علت صدای درب خودرو ناشی از تنظیم نبودن دقیق درب است. در این صورت، با شل کردن پیچ‌های لولا و اعمال تنظیمات جزئی در موقعیت درب و سپس سفت کردن دوباره آنها می‌توان صدا را برطرف کرد.
چگونه می‌توان از صدای درب خودرو جلوگیری کرد؟
پیشگیری از صدای جیر جیر درب خودرو به‌مراتب آسان‌تر از برطرف کردن آن است. نگهداری منظم، می‌تواند به‌شکل چشمگیری از ایجاد این صداها جلوگیری کند. روغن‌کاری دوره‌ای لولاهای درب و تسمه محدودکننده مانع خشک شدن آنها می‌شود. تمیز کردن مداوم و استفاده از روان‌کننده یا محافظ لاستیکی روی نوار درزگیر درب، به‌ویژه در شرایط آب‌وهوایی نامساعد، از خشک شدن و ترک‌خوردگی این اجزا جلوگیری می‌کند و علت صدای درب خودرو را از بین می‌برد.