صنعت خودروسازی جهانی به سرعت به سمت برقی‌سازی در حال حرکت است، اما دو غول خودروسازی ژاپن، نیسان و تویوتا، با چالش‌های جدی در تولید باتری خودروهای برقی مواجه شده‌اند. نیسان اخیراً تصمیم به لغو احداث اولین کارخانه تولید باتری خودروهای برقی خود در ژاپن گرفته و تویوتا نیز پروژه مشابهی را به تعویق انداخته است. این تصمیمات تلاش‌های ژاپن برای ایجاد زنجیره تأمین داخلی باتری و تقویت امنیت اقتصادی در برابر سلطه چین بر بازار جهانی را با موانع جدی مواجه کرده است.
نیسان موتور که یکی از پیشگامان خودروهای برقی است، در ژانویه 2025 قرارداد همکاری با مقامات محلی برای احداث کارخانه باتری در شهر کیتاکیوشو را امضا کرده بود، اما به دلیل بازنگری در سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با خودروهای برقی و عملکرد ضعیف مالی، این پروژه را لغو کرد. این تصمیم در پی کاهش تقاضا برای خودروهای برقی در برخی بازارها و فشارهای مالی ناشی از رقابت شدید با شرکت‌هایی مانند تسلا و بی‌وای‌دی اتخاذ شده است.
لغو این پروژه نه‌تنها ضربه‌ای به برنامه‌های نیسان برای تولید داخلی باتری‌های لیتیوم-یون است، بلکه امیدهای دولت ژاپن برای تقویت تولید داخلی و کاهش وابستگی به تأمین‌کنندگان خارجی، به‌ویژه چین، را کم‌رنگ کرده است. چین در حال حاضر بخش عمده بازار جهانی باتری‌های خودروهای برقی را در اختیار دارد و ژاپن برای رقابت با این غول آسیایی به سرمایه‌گذاری‌های کلان و هماهنگی بین خودروسازان نیاز دارد.
تویوتا، بزرگ‌ترین خودروساز جهان، نیز از چالش‌های مشابهی رنج می‌برد. این شرکت که قصد داشت کارخانه‌ای برای تولید باتری خودروهای برقی در استان فوکوئوکا احداث کند، به دلیل کاهش سرعت رشد بازار خودروهای برقی، این پروژه را به تعویق انداخته است. این کارخانه قرار بود باتری‌های موردنیاز برای خودروهای لوکس برند لکسوس را تأمین کند، اما تویوتا حالا در حال بازنگری استراتژی برقی‌سازی خود است.
دولت ژاپن با هدف تقویت زنجیره تأمین داخلی باتری، حمایت‌های مالی قابل‌توجهی را به خودروسازان اختصاص داده است. در سپتامبر 2024، وزارت اقتصاد، تجارت و صنعت ژاپن اعلام کرد که تا 350 میلیارد ین برای پروژه‌های تولید باتری یارانه ارائه خواهد کرد. این حمایت‌ها قرار بود ظرفیت تولید باتری کشور را افزایش دهد، اما تصمیمات اخیر نیسان و تویوتا، این هدف‌گذاری را با خطر ناکامی مواجه کرده است.
ژاپن در تلاش است تا با ایجاد زنجیره تأمین مستقل، وابستگی خود به شرکت‌های چینی را کاهش دهد. این موضوع برای امنیت اقتصادی ژاپن حیاتی است، زیرا باتری‌ها قلب تپنده خودروهای برقی هستند و هرگونه اختلال در تأمین آن‌ها می‌تواند صنعت خودروسازی را فلج کند.
تصمیمات نیسان و تویوتا نشان‌دهنده چالش‌های پیچیده‌ای است که خودروسازان ژاپنی در عصر برقی‌سازی با آن مواجه‌اند. رقابت با شرکت‌های چینی و کاهش تقاضا در برخی بازارهای کلیدی و افزایش هزینه‌های تولید، خودروسازان را وادار به بازنگری در استراتژی‌های خود کرده است.
با این حال، ژاپن همچنان امیدوار است با حمایت‌های دولتی و همکاری شرکت‌هایی مانند پاناسونیک، جایگاه خود را در بازار جهانی باتری تقویت کند. نیسان نیز اعلام کرده که قصد دارد باتری‌های لیتیوم-آهن-فسفات را از سال 2028 برای خودروهای کوچک تولید کند.