فرهنگ تیونینگ خودرو در ایران به ویژه حول محور پژو ۴۰۵ شکل گرفته است و توجهات جهانی را به خود جلب کرده است. وب‌سایت TheAutoPian مقاله‌ای مفصل در این باره منتشر کرده است.
هر کشوری فرهنگ تیونینگ خاص خود را دارد. آمریکایی‌ها علاقه خاصی به ماشین‌های عضلانی و پیکاپ‌های بلند دارند، استرالیایی‌ها سدان‌های V8 پر سروصدا را ترجیح می‌دهند و ژاپنی‌ها پیشگام خودروهای اسپرت توربوشارژ هستند. اما در ایران، پژو ۴۰۵ محور اصلی فرهنگ تیونینگ است.
تولید پژو ۴۰۵ در سال ۱۹۸۷ در فرانسه شروع شد و در سال ۱۹۹۲ توسط ایران‌خودرو در ایران تولید شد. تا سال ۲۰۲۳، این خودرو با نام پژو پارس توسط ایران‌خودرو تولید می‌شد؛ خودرویی که در اصل همان ۴۰۵ بود اما با موتورهای به‌روزتر و چهره‌ای شبیه به پژو ۴۰۶. خط تولید این مدل سال گذشته به دلیل ناتوانی در مطابقت با استانداردهای ایمنی جدید متوقف شد.
با ۳۲ سال تولید، تعداد زیادی پژو ۴۰۵ در ایران وجود دارد که آن را به بخش مهمی از فرهنگ خودرویی ایران تبدیل کرده است. اخیراً با یکی از علاقه‌مندان ایرانی به خودرو به نام شایان صحبت شده است. او می‌گوید: «ما در ایران واقعاً عاشق پژو ۴۰۵ هستیم. همه جوانان و میان‌سالان به آن علاقه دارند».
در ایران، نسخه GLX پژو ۴۰۵ بسیار محبوب است که با موتورهای XU9 و XU7 L3 تولید شد. این موتورها برای تیونینگ بسیار مطلوب هستند و GLX از نظر ظاهری نیز جذاب است.
موتور XU7 L3 یک پیشرانه ۱.۸ لیتری چهار سیلندر با ۱۰۰ اسب بخار قدرت و ۱۵۲ نیوتن متر گشتاور است. تیونرهای ایرانی با امکانات موجود کار می‌کنند و تغییرات رایج شامل منیفولد هوای ارتقاءیافته، فیلترهای هوای مخروطی و اگزوزهای بهبودیافته است.
تیونرهای حرفه‌ای‌تر به سراغ توربوشارژر و کیت‌های نیتروژن می‌روند. شایان از نمونه‌ای با نیتروژن صحبت کرد که تا ۷۰۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کند.
پژو پارس ELX نیز در میان تیونرها محبوب است و از موتور ۱.۸ لیتری XU7 L4 شانزده سوپاپ با ۱۱۰ اسب بخار قدرت و ۱۵۸ نیوتن متر گشتاور استفاده می‌کند.
در حالت استاندارد، انتظار می‌رود پژو ۴۰۵ یا پارس به حداکثر سرعت ۱۹۰ کیلومتر بر ساعت برسد؛ اما تیونرها فراتر از این می‌روند و به سرعت ۲۶۰ کیلومتر بر ساعت نیز رسیده‌اند.
تست‌های سرعت بالا در میان طرفداران پژو در ایران بسیار محبوب هستند و ویدئوهای زیادی از ۴۰۵های تیون‌شده در حال عبور از مرز ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت وجود دارد.
تیونرهای ایرانی به فعالیت‌های معمول تیونینگ مشغول هستند اما تغییرات بدنه و رنگ کمتر دیده می‌شود و اکثر خودروها از بیرون تقریباً استاندارد به نظر می‌رسند.
جالب‌ترین نکته در مورد خودروهای تیونینگی ایرانی، تصاویر پژوهای ۴۰۵ با ارتفاع بسیار بلند عقب است. در غرب و ژاپن، خودروهای تیون‌شده معمولاً پایین آورده می‌شوند، اما در ایران، داستان متفاوت است.
این سبک ریشه در قاچاق دارد و قاچاقچیان به دلیل سرعت بالای این خودرو، آن را انتخاب می‌کنند و برای جلوگیری از برخورد عقب خودرو به زمین هنگام حمل بار سنگین، عقب را بالا می‌برند.
این تغییر اما علاوه بر کاربرد عملی، به یک روند ظاهری در میان تیونرها تبدیل شده است. افزایش ارتفاع عقب ممکن است هندلینگ را مختل کند اما ویدئویی از یک قاچاقچی نشان داد که با ۱.۵ تن بار، خودرو در سرعت ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت کاملاً متعادل حرکت می‌کند.
عمق و تنوع فرهنگ تیونینگ ایران شگفت‌انگیز است اما از دید غربی‌ها پنهان مانده است. مسائل سیاسی باعث شده‌اند که بلاگرها و یوتیوبرهای غربی دنیای تیونینگ خودرو در ایران را پوشش ندهند.
خودروی شایان یک ۴۰۵ GLX نقره‌ای با کابین کرم‌رنگ و عقب بلند است. او منیفولد و هدرز را تعویض کرده تا قدرت بیشتری تولید کند اما ظاهر بیرونی تقریباً استاندارد است.
تعجب‌آور نیست که پژو ۴۰۵ به یک خودروی محبوب تیونینگ در خاورمیانه تبدیل شده است. این خودرو در ایران اهمیت زیادی دارد و با ۹۰ میلیون جمعیت، پر از علاقه‌مندان به خودرو است.
هر جا انسان و خودرو باشد، علاقه‌مندان به خودرو هم پیدا می‌شوند و فرقی نمی‌کند مینی، سیویک یا پژو باشد؛ آن‌ها خودروها را تقویت می‌کنند و به حد نهایی می‌رسانند. دنیای خودروی ایران برای اکثر ما غیرقابل‌دسترس و دشوار است اما کاملاً واضح است که جهان خودرویی ایران تفاوت چندانی با ما ندارد؛ آن‌ها هم از لذت بنزین و لاستیک بهره می‌برند.