در این مطلب به بررسی پیشرانه‌هایی می‌پردازیم که با وجود طراحی و تولید، هرگز به مرحله تولید انبوه نرسیدند و در دسته موتورهای آزمایشی باقی ماندند.
یکی از مشکلات اصلی خریداران خودروهای داخلی، انتخاب خودرویی با پیشرانه مناسب و استانداردهای روز است. در ایران، دو خودروساز اصلی، ایران‌خودرو و سایپا، وضعیت متفاوتی دارند؛ ایران‌خودرو از تنوع بیشتری در پیشرانه‌های خود برخوردار است، در حالی که سایپا بیشتر بر روی موتور پراید تمرکز کرده و تغییرات کمی در آن ایجاد کرده است.
مسائل و چالش‌های مرتبط با پیشرانه‌ها در ایران همواره سوالات تکراری را به همراه دارد، از جمله اینکه چرا خودروسازان دولتی از موتورهای مشترک استفاده نمی‌کنند و چرا برخی موتورها با هزینه‌های گزاف طراحی و ساخته شدند اما هرگز تولید نشدند.
اگرچه استفاده از موتور مشترک می‌توانست مزایای زیادی داشته باشد، مانند نصب موتور TU5 بر روی خودروهایی مانند کوییک و اطلس، که رضایت بیشتری را برای خریداران به همراه داشت. همچنین، نصب موتور EF7 بر روی خودروی شاهین می‌توانست محصولی بهتر را ارائه دهد.
ایران‌خودرو با هزینه ۸۰ میلیون دلاری و همکاری با شرکت آلمانی FEV، اقدام به طراحی و ساخت خانواده موتورهای EF کرد. این خانواده شامل سه موتور EF4، EFD و EF7 بود. با این حال، برخی از این موتورها هرگز به تولید نرسیدند.
یکی از موتورهای طراحی شده، EF4 بود که به عنوان جایگزینی برای موتور TU5 طراحی شد، اما هرگز تولید نشد. همچنین، موتور دیزل EFD با حجم ۱.۴ لیتر و توان ۱۰۳ اسب‌بخار، که می‌توانست با مصرف ترکیبی ۵.۲ لیتر گازوئیل در هر ۱۰۰ کیلومتر، تولید شود، اما این موتور نیز به تولید نرسید.
موتور EF7 نیز که با همکاری شرکت آلمانی توسعه یافته بود، به تولید رسید اما با تاخیر و در نسخه‌های مختلف. این در حالی است که برخی موتورهای دیگر مانند موتورهای ۳ سیلندر ایران‌خودرو، که با همکاری کمپانی ماهله آلمان طراحی شده‌اند، هنوز به تولید نرسیده‌اند.
این موتورها شامل چهار مدل با حجم ۱ تا ۱.۳ لیتر، ۳ سیلندر و ۱۲ سوپاپ هستند که مصرف سوخت زیر ۶ لیتر دارند. با این حال، احتمال تولید این موتورها همچنان کم است، زیرا تکنولوژی آنها ممکن است قدیمی شود و تامین قطعات آنها چالش‌برانگیز باشد.
در نهایت، می‌توان گفت که طراحی و تولید موتورهای آزمایشی، بدون اینکه به مرحله تولید انبوه برسند، هزینه‌های زیادی را برای خودروسازان و مردم به همراه داشته است، بدون اینکه نتیجه ملموسی برای بازار و مشتریان داشته باشد.