منتشر شده در 29 مرداد 1404 ساعت 18:10
پیمان مولوی هشدار داد بدون اصلاح کامل زنجیره انرژی و خودرو، آزادسازی قیمت بنزین فشار مضاعف بر مصرف‌کننده ایجاد می‌کند و پایدار نیست.
روایت رسمی و نقد دکتر مولوی
در هفته‌های اخیر، دولت مجموعه‌ای از طرح‌ها را برای مدیریت عرضه بنزین اعلام کرده است؛ از جمله اتصال کارت‌های سوخت به کارت‌های بانکی، محدود کردن بنزین سهمیه‌ای به دهک‌های پایین‌تر و عرضه محدود بنزین سوپر وارداتی با قیمت‌های بالا. دکتر مولوی این اقدامات را «روایت ناقص» و «شو تبلیغاتی» توصیف کرد و گفت: «مردم تصمیم‌گیرنده وضعیت اقتصادی نبودند. ناکارآمدی‌ها و محدودیت‌های موجود محصول سیاست‌های دولتی است. وظیفه دولت اصلاح محدودیت‌های گذشته است، نه انتقال بار آن به مردم.»
وی افزود: «این سیاست‌ها مقطعی هستند و مشکلات ساختاری را حل نمی‌کنند. وقتی مردم هر روز با محدودیت سوخت و خودروهای پرمصرف روبه‌رو هستند، نارضایتی عمومی افزایش یافته و اعتماد عمومی کاهش پیدا می‌کند.»
مولوی همچنین به پیامدهای اجتماعی این اقدامات اشاره کرد: «اینکه دولت با افتخار اعلام کند که کارت سوخت متصل شد یا بنزین سوپر وارداتی عرضه شد، صرفاً یک شوی تبلیغاتی است و تاثیری بر اقتصاد واقعی مردم ندارد.»
صنعت خودرو؛ ریشه بحران مصرف
یکی از محورهای اصلی تحلیل دکتر مولوی، صنعت خودرو در ایران است. او توضیح داد که محدودیت‌های واردات خودرو و جایگزینی آن با تولید داخلی پرمصرف باعث شده که متوسط مصرف بنزین در ایران چندین برابر استاندارد جهانی باشد. وی گفت: «مردم ناخواسته قربانی هزینه فرصت شدند. خودروهای داخلی پرمصرف و غیر استاندارد به آنها تحمیل شده و امکان انتخاب آزادانه نداشتند. حتی اگر امروز آزادسازی قیمت بنزین انجام شود، بدون اصلاح صنعت خودرو، اثر بلندمدت ندارد.»
مولوی اضافه کرد: «سیاست‌های محدودکننده خودرو باعث شدند مصرف‌کننده ایرانی از حق انتخاب واقعی محروم شود. خودرویی که چندین برابر قیمت استاندارد خریداری کرده است، اکنون مجبور است برای سوخت و هزینه‌های جاری هم فشار تحمل کند. این فشار اقتصادی هیچگاه عادلانه نیست و محصول تصمیمات خود دولت است.»
انحصار و ذی‌نفعان؛ مانع توسعه خودروهای برقی
مولوی به نقش انحصارها و ذی‌نفعان اقتصادی در محدود کردن توسعه خودروهای برقی و هیبریدی اشاره کرد و گفت: «شرکت‌های داخلی منافع خود را بر رقابت آزاد ترجیح داده‌اند. زیرساخت‌های شارژ و تجهیزات لازم هنوز فراهم نشده و بروکراسی دولتی مانع ورود آزادانه خودرو، تجهیزات و حتی سوخت شده است.»
وی تأکید کرد: «اقتصاد باید آزاد باشد تا مردم بتوانند خودرو، بنزین و تجهیزات را بدون محدودیت و رانت خریداری کنند. وقتی امکان انتخاب آزاد نباشد، سیاست‌های قیمت‌گذاری نیز اثر واقعی نخواهند داشت.»
سیاست‌های مقطعی؛ مسکن موقت
دکتر مولوی اقدامات اخیر دولت مانند عرضه بنزین سوپر وارداتی و تغییرات جزئی کارت سوخت را بیشتر جنبه تبلیغاتی دانست و گفت: «این اقدامات مانند آسپرین عمل می‌کنند؛ درد ساختاری اقتصاد را درمان نمی‌کنند. دولت ممکن است بخواهد یک شو تبلیغاتی ایجاد کند، اما مشکل اصلی همچنان پابرجاست و فشارها همچنان بر مصرف‌کننده است.»
وی افزود: «این گونه سیاست‌ها فقط چند روز یا چند هفته مشکلی را پنهان می‌کنند و بعد از مدتی دوباره شاهد کمبود و ناکارآمدی خواهیم بود. بدون اصلاح کل زنجیره، هیچ مدیریتی واقعی بر بنزین امکان‌پذیر نیست.»
آزادسازی قیمت؛ مشروط و تدریجی
مولوی بر ضرورت آزادسازی پله‌ای قیمت بنزین تأکید کرد و گفت: «قبل از هرگونه آزادسازی قیمت، باید کل زنجیره آزاد شود. واردات خودرو، تولید خودروهای کم‌مصرف و هیبریدی، ایجاد جایگاه‌های سوخت و تامین قطعات باید بدون محدودیت و رانت انجام شود. تنها در این صورت می‌توان قیمت واقعی بنزین را تعیین کرد.»
وی هشدار داد: «اگر قیمت بدون مقدمات آزاد شود، فشار اصلی بر طبقه متوسط و پایین وارد خواهد شد و تنها یک درصد ثروتمند می‌توانند دوام بیاورند. این آزادسازی ناقص باعث کاهش قدرت خرید، نارضایتی اجتماعی و بحران اقتصادی خواهد شد.»
تبعات اجتماعی و اقتصادی آزادسازی ناقص
مولوی به تبعات اجتماعی و اقتصادی آزادسازی ناقص اشاره کرد و گفت: «تجربه کشورهای دیگر نشان داده است که آزادسازی جزئی سوخت بدون اصلاح ساختاری، باعث افزایش فشار اقتصادی بر طبقات متوسط و پایین و افزایش نارضایتی عمومی می‌شود. در ایران نیز اگر سیاست‌های مقطعی ادامه پیدا کند، مصرف‌کننده عمومی فشار مضاعف را تحمل خواهد کرد.»
تحلیل تکمیلی
بحران بنزین در ایران تنها یک موضوع اقتصادی نیست؛ بلکه مسئله‌ای سیاسی و اجتماعی است. سیاست‌های مقطعی مانند عرضه محدود بنزین سوپر یا تغییرات جزئی کارت سوخت بیشتر ابزاری تبلیغاتی هستند و اثر واقعی بر مصرف‌کننده ندارند. تنها راهکار پایدار، آزادسازی کامل زنجیره انرژی و خودرو است تا قیمت واقعی سوخت به تدریج و بدون فشار مضاعف به مصرف‌کننده آزاد شود.
مولوی اضافه کرد: «هر ایرانی باید بتواند بدون بروکراسی و تعرفه سنگین، خودرو و تجهیزات مورد نیاز خود را وارد کند و بنزین مورد نیازش را آزادانه تهیه کند. در چنین شرایطی، آزادسازی قیمت بنزین معنا پیدا می‌کند و اثر واقعی خواهد داشت.»
واضح‌ترین برداشتی که می توان از حرف های مولوی داشت این است که آزادسازی تنها زمانی واقعا کارآمد و پاسخگو است که در تمام ابعاد و جوانب رخ دهد، در غیر این صورت با آزاد کردن قیمت در یک قسمت فشارهای مضاعفی بر اغلب اقشار جامعه وارد می‌شود، در نتیجه حاکمیت باید یکبار هم که شده این واقعیت را بپذیرد، چراکه تجربه چهار دهه اخیر این موضوع را به وضوح نشان می دهد که اقدامات تکه تکه و جزیره ای تنها برای زمانی کوتاه فشار را از قسمتی برداشته و بر قسمتی دیگر منتقل می کند، اما پس از گذشت مدتی کوتاه این بار فشاری مضاعف بر تمام قسمت ها و اجزا وارد می شود.
جمع‌بندی و پیام نهایی
دکتر مولوی در پایان تأکید کرد: «تا وقتی اقتصاد انرژی و خودرو از انحصار و رانت آزاد نشود، مدیریت بنزین در ایران ناقص باقی خواهد ماند. آزادسازی قیمت، آخرین حلقه زنجیره است؛ نه اولین.»
وی افزود: «سیاست‌های جزیره‌ای و مقطعی تنها فشارها را به مصرف‌کننده منتقل می‌کنند و بدون اصلاحات ساختاری، بحران بنزین ادامه خواهد داشت. تنها مسیر پایدار، اصلاح کل زنجیره تولید، توزیع و مصرف است.»
ملاقات با ماشین فضایی جدید بازار ؛ آواتار ۰۷ با آوا موبیلیتی آمد
source